Eskola Kiroletan ez al da pedagogiaz hitz egin behar?

Ohikoa da pedagogiaz hitza, automatikoki, hezkuntza “programatua”-rekin erlazionatzea. Ematen du orduz kanpoko jardueretan pedagogia ez dela existitzen: “kirolak hezkuntzaren eremua gainditzen duenez, kirol praktiketan trebatzea da inportanteena!”. Azken urte hauetan ikastetxe ezberdinak konfiantzaren pedagogian murgilduta daude, zeinaren bidez, hezkuntza komunitatearen patrimonio bezala lantzeaz gain, haurra da horren hartzaile eta protagonista zuzena.

Rafael Cristobalen (konfiantzaren pedagogiaren bultzatzailea) hitzetan: “La palabra recreo intuye que a través de él me creo de nuevo”. Astia ez da “soberan den denbora”, aisialdiaren bidez jasotako esperientzia guztien artean burmuinean interkonexio berriak sortzen dira eta horrek pentsamendua sortzeko indarra du. Hauxe da edozein konpetentziaren oinarria: “konpetentea sentitzen naiz, beraz mundua esploratzeko prest naiz!”.

Rafael Cristobal “Tu lankidetik” hartutako argazkia.

Duela hamarkada bat, jarduera motorrean oinarrituta bultzatzen den aisialdiaren alorrean, oraindik bazeuden kirol kontzeptu zurrun horretatik ihes egiteko korronte indartsuak. Egun, berriz, nire behaketa pertsonalak erakutsi didanaren arabera, kirolak, kontzeptu dominatzailea gisa, aurrera jo du eta aisialdirako programatzen diren jarduera motorrak gero eta urrunago kokatzen dira heziketaren esparrutik.

Eskola kirola hezitzaileak, konfiantzaren pedagogiak bezala, komunitate baten barruan aritzea da duen ezaugarri nagusiena. Bertan lagunek, gurasoek eta begiraleek elkarlanean bizitzen, jolasten eta ikasten dute. Heziketa ez da soilik “jakitun” baten ardura. Adin eta belaunaldi ezberdinen arteko harremana elkarlana aberasteaz gain, komunitatearen sentipena sendotu egiten da. Komunitate batean egoteak ziurtasun afektiboa dakar eta giro hori egonkortzen denean edozein egongo daprest esploraziorako eta, beraz, bere esperientzia positiboa izateko aukera handitu besterik ez da egiten.

Sarrerako argazkiaren iturria

Mugimendua askatasuna da! Neuro zientziak gero eta argiago defenditzen du edozein pertsonak edozein adinetan, bereziki haurtzaroan, bi bide dituela egoera berriei, hau da, ziurgabetasunari, aurre egiteko; batetik sena, bestetik gogoa. Ziurgabetasuna sormenerako aukera paregabea da; baita hanka sartzeko ere. Biak ala biak elkar lotuta daude; hanka sartzeko aukera inoiz ezin da izan motibazioa gutxitzeko arrazoia, kontrakoa baizik, hanka sartzea arazoei aurre egitea da eta gure egunerotasunarekin bat egiten duen ikasgai interesgarria da.

Baina sormenerako eta hanka sartzeko prozedura horretan begiralearen ardurari erreparatzea ezinbestekoa da. Begiralea bera da konfiantza horren zutoina eta eredua. Kirol eskoletan begiraleak ez dira beti, hain zuzen, konfiantzaren arima. Kirola era klasikoan bultzatuz, mugimendua ekoizpenerako produktu bat bezala erabili ohi da eta haurraren gorputza xederako tresnatzat hartzen da. Eredu honen arabera lorpenak kanporatzen dira eta haurraren bilakaerari erreparatu beharrean berak bere gorputzarekin ekoizten duen mugimenduaren “kalitatea” da duen garrantzia. Hau da, pedagogiari gero eta kasu gutxiago, biomekanikari lehentasuna emanez.

Eskola Kirola hezitzaileak dituen ezaugarri nagusiak horrela laburbildu daitezke:

-Edozein kasutan emozioen kudeaketa da jarduera guztien orubea

-Mugimendua eta motrizitatea dira elkarrekintzarako euskarri nagusiak

-Elkarbizitzak eta elkarlaguntzak komunitatearen sentipena indartzen du

-Ludikotasunaren bidez dinamika sozial anitza bultzatzen da

-Natura da jarduera garatzen den espazioa, eta, beraz, naturarekin etengabe elkarrekintza lantzen da

-Naturaren espazioan aritzeak etengabe ziurgabetasuna kudeatzea dakar

-Arriskuaren onarpenak emozioen kudeaketarako gaitasuna indartzen du

Dena den, azpimarratzekoa da naturaren inguruak, berez, ez duela besterik gabe aipaturiko ezaugarri horiek ematen; eragin hezitzailea izan dadin ezinbestekoa da esku-harmen programatua eta didaktikoa izatea.

Aurten, hain zuzen, 10 urte beteko ditu gure herrian, Zizurkilen, hainbat gurasoen artean osatu genuen Eskola Kirolak, eta hamarkada baten ondoren, idatzi honetan azpimarratzen den pedagogiaren lorratza, hasiera batean pentsatzen ez genituen emaitza positiboak lortu ditugula baiezta daiteke. Baina Eskola Kirola honen esperientziaren kontakizuna beste artikulu baterako utzi beharko dugu.

Sarrerako argazkiaren iturria

Mikel Egibarrekin elkarrizketa bere idatzia oinarri moduan hartuta.