Gure eskolak baratzeak bezalakoak irudikatuz hastea gonbidatzen zaitut. Jakoba Errekondok dion bezala, baratzeak denbora eskatzen du, denboraren beste dimentsio bat hartzen du. Eraldaketa handiak ematen dira baratzeetan, lora izatetik fruitu bihurtzera adibidez. Landareen artean elkarbizitza dago, kanpoko landareak ere egokitzen dira, beste batzuk migratu egiten dute. Ingurua kolorez eta usainez betetzen dute. Zaindu egin behar dira, eta ezin aukera daiteke ortuarien azken forma eta zaporea; datozen bezala jasotzen dira. Baratzezainak lurrarekin lotura estua eraikitzen du. Haziak erein eta bakoitzak bere ematen du. Inoiz ez bi tomate berdin, bi babarrun igual.

Urteetan egon da eskolan haurrak sailkatu, etiketatu, mailakatu eta taldekatzeko interes eta ahalegin handi bat, baratze oparo eta aberatsaren ideaz ahazteraino. Egun, eskola ugarik bide interesgarria egin dute beraien hobekuntza eta berrikuntza prozesuetan politika inklusiboak txertatuz nahiz praktika inklusiboak sustatuz. Guraso moduan interesgarria iruditzen zait kultura inklusiboen garapenerako familiok ere zeresan handia dugula sinestea. Hezkuntza komunitateak ume guzti guztientzat abegikorra, segurua, estimulagarria izan beharko luke. Ikasle eta familia guztiak izan beharko lirateke ongietorriak, ondo hartuak, eta beraz onartuak. Balore hauek balioan jartzeko ordea, komunitateko kide guztien artean partekatuak izatea ezinbestekoa da. Eta konbentzituta nago guraso eta familiok zeresan handia dugula guzti honetan.


Eskola esparruan maiz sarri, “hezkuntza premia bereziak dituzten ikaslez” hitz egiten da. Gurasok ere, askotan, ikasle batzuk “laguntza behar dutela” eta “beste batzuk ez”, pentsatzen dugu. Finean, ikasleak bi zati edo multzotan banatzen ditugu. Hasierako ideara bueltatuz, ba ote dauka zentzurik baratzeko tomate guztiak adibidez, bi multzotan sailkatzeak? Zein irizpide erabiliko genuke? Galbahe benetan zaila.
Gaurko lerro hauen bidez betaurreko berri batzuk jartzera animatu nahi zaituztet eta “laguntzaren” ideian jira bira txiki bat egiteko gonbita luzatu nahi dizuet guraso moduan.


Azken hamarkadetan hezkuntza munduan ibilbide sendoa egin delako “laguntzaren” ideiaren inguruan eta interesgarria iruditzen zait gurasoak ere egungo errealitate, behar eta hezkuntza erronkak ezagutzea.
Urte askotan ikasle batzuk, beraien ezaugarriak zirela medio, laguntza jasotzeko beharra zutela pentsatu izan da. Hauxe zen eskema beraz: ikasle horrek bere ezaugarriak direla eta (arreta batez ere bere urritasun, hutsune, disgaitasunetan jarriz…) zailtasunak ditu, eta laguntza eman behar zaio. Ikaslea etiketatzeaz gain, ikasle hauei erantzun edo eskuhartze indibidualak eskaini izan zaizkie eta gehienetan espezialisten esku utzi da laguntza mota hau. Horregatik hitz egin izan da “Hezkuntza premia bereziez”.


Ikusi da, baina, era honetan laguntzeak ez diela gehiegi edo ez behintzat guztiz lagundu pertsona hauei bere garapenaren alderdi guztietan garatzen edo aurrera egiten. Gainera, egungo hainbat errealitatek (kultur-aniztasunak, familia ereduen aniztasunak, egoera sozioekonomikoen aniztasunak….) bestelako aniztasun egoerak oparitu dizkigute gela, eskola, auzo nahiz herrietan. Honek ere lagundu du laguntzaren ideiari beste izaera bat ematen.


Eskema aldaketaren gakoa hauxe litzateke: arreta ez da ikasleen hutsuneetan jartzen; arreta testuinguruan jartzen da. Hau da, abiapuntua honakoa litzateke: badaude eskolako testuinguruan (gelan, nahiz gelatik kanpo) aldagai batzuk, zeinak ikasle batzuentzat (edo guztientzat) ikasteko eta parte hartzeko oztopoa edo barrera suposatzen duten. Beraz, eskolaren ardura da oztopo horiek kentzeko edo murrizteko ekintzak martxan jartzea. Era horretan, eskolak, existitzen diren errealitate guztiei eta beraz aniztasunari erantzuteko martxan jartzen dituen ekintza guztiak laguntza gisa kontsideratzen dira. Laguntzaren beharra duten ikasleetatik beraz, ikasteko eta parte hartzeko oztopoak murrizten laguntzen duen eskolaren ideiara egiten da salto.


Eskolaz hitz egiten dugunean, hezkuntza komunitateaz ere ari gara; esan dugun bezala, laguntzaren barruan aniztasunari erantzuteko ekintza oro sartuko lirateke, eta beraz pentsa dezakegun bezala, helburu horri erantzuteko batzuetan gelako baliabideak mobilizatu beharko dira; besteetan aldiz, eskola mailakoak; eta beste zenbaitetan komunitatekoak. Baliabide gisa har ditzakegu geure buruak ere guraso eta familiok. Beraz, hementxe kokatuko litzateke eskema berri honetan jokatu dezakegun paper berria.


Esan barik doa, batzuetan gelan, ikastetxean eta komunitatean dauden baliabideekin nahikoa izango dela; eta beste batzuetan baliabide eta profesional gehiago beharko direla. Jakin badakigu batzuetan baliabide gehiago lortzeak borroka bide ezberdinak irekitzen dituela, eta hemen ere guraso eta familiak adi egon gaitezke. Ikasle bakar batzuen familien ardurapean utzi barik, denon arduratzat har dezakegu eskolak kalitatezko laguntza emateko behar dituen baliabideen aldeko borroka.
Iparra beraz, kasu guztietan, ikasle guzti guztien eta hezkuntza testuinguru guztietan, partaidetzarako eta ikaskuntzarako aukerak handitu eta oztopoak murriztea lortzea litzateke.


Apur dezagun beraz hezkuntza premia bereziak dituzten eta ez dituzten ikasleen arteko banaketa eta terminologia; ikasleen zailtasunez hitz egin ordez, pasa gaitezen eskolako testuinguru desberdinetan ikasleek parte hartzeko eta ikasteko agertzen diren oztopo edo barrerez hitz egitera; eskaini ditzagun gure buruak aniztasunari erantzuteko baliabide gisa eta ireki gaitezen horrek eskainiko dizkigun ikaskuntza eta esperientzia oparoetara; inklusioaren eta aniztasunaren aldeko borrokaren bandera ez dezagun gutxi batzuen esku utzi, aliatu gaitezen denok elkarrekin bidea urratzeko. Berriro ere landarezainari lapurtuz eta gurera ekarriz… Bizi baratzea! Bizi baratzea bere aniztasun eta aberastasunean!!

Na Agirrerekin hitz egn dgu artikulua nar hartuta.