Ate joka datoz gabonak eta nahikoa anabasa sortzen zaigu familiako kideoi, haurren jostailuak aukeratzerako orduan. Hau eskatu duela, hura nahi duela, hari bestea ekarri ziotela aurreko urteko gabonetan… Nahikoa buruhauste eta nahikoa dilema!

Sasoi honetan eta urtean zehar aukeratzen ditugun jostailuetan ere kontutan izan beharko genuke, aukeratu dugun jostailuak zenbaterainoko eragina duen haurraren genero identitatearen garapenean. “To! Gai potoloa benetan!” Pentsatuko duzue eta bai, hala da.

Jakin badakigu jostailuak jolaserako tresna direla baina, hori baino gehiago ere badirela baieztatuko nuke. Azken finean, jostailu askok helduen bizimodua islatzen dute eta hor, genero sistema binarioari egotzitako rol eta estereotipoak bultzatzen dute jostailu egile indartsu eta kate askok. Neska sentitzen diren horientzat, neska generoari egotzi izan zaizkion rol eta funtzioak erreproduzitzen dituzten jostailuak eginaz. Edota neska izateko modu estandar eta sexualizatuak irudikatzen dituzten panpinak sortuz eta merkaturatuaz. Berdin, mutil sentitzen direnentzat.

Baina, nola egin aurre guzti honi? Zer izan behar dugu kontutan parekidetasuna sustatzeko jostailua aukeratzerako orduan?

  • Aukeratzen dugun jostailua, jasoko duenaren behar eta interesei erantzungo diola ziurtatzea. Haurraren generoa edota identitate sexuala dena delakoa izanda.
  • Jostailua bera baino, haurrak sortuko duen jolasaren protagonismoa gailenduko den materiala izatea. Hau da, ez dezala haurraren sormen eta irudimen gaitasuna kamustu.
  • Haurraren nahi eta aukeraketak, epai gabe entzun eta horiek ere kontutan izatea jostailua erosterako orduan.
  • Haurraren jolasa behatzea, behar edota interesak egoki identifikatzeko.
  • Sentimendu eta emozioei buruz hitz egitea. Barrenak askatzea.
  • Jostailu aukera anitza eskaintzea. Haurrak beste jostailu aukera batzuk ezagutu ditzan.
  • Telebistako iragarki eta publizitate “txostenak” elkarrekin ikusi eta aztertzea. Haurraren ulermen gaitasun mailaren arabera, gure iritzia azalduz eta diskurtsoa moldatuz.

Jolas sinbolikoa sustatuko duten jostailu ez sexistak

Haur guztiek beraien jolas etapan badute sasoi bat, imitazio jolasean edota jolas sinbolikoan aritzen direna. “Orain, irakaslea naiz”, “une honetan spiderman izatera jolastuko naiz” etab. Jolas sasoi honetan egunerokotasunean ikusten dutena imitatzeko joera dute haurrek. Jolas mota honen barruan sartzen dira, hala nola; haurrak zaintzea, etxeko lanak egitea, osasun zaintza lanak egitea, objektuak konpontzea etab. Interesgarria litzake eguneroko errealitatean etxeko zein inguruneko helduen zereginak modu parekidean banatzen direla ikustea haurrak. Era horretan, eurek ere hori imitatuko baitute edota kontrara.

Jolas mota hau sustatzeko jostailuak eskaintzerako orduan koloreak, materialak eta hauen bilgarriak kontutan hartzea interesgarria izango da, parekidetasunerantz pausuak eman nahi badira:

  • Aukeratu kolore neutroak dituzten jostailuak.
  • Material naturalak lehenetsi.
  • Jostailuaren bilgarrian eredu edota irudi sexistak baldin baditu, saihestu. Baita ere, iragarki edota publizitatean.
  • Jolas sinbolikoa sustatzeko jostailu posible batzuk: etxea, panpinak, garbiketarako tresnak, medikuan maletina, erreminta kaxa, auto garajea etab.

Jolas mota hau sustatzeko beste alternatiba bat izan daiteke material ez egituratua eskaintzea haurrari. Material hauek, oro har ez dira batere sexualizatuak eta nahiko irekiak dira. Haur bakoitzak, material bakoitzari egotziko baitio izaera, nortasun edota helburu bat. Hori dela eta parekidetasuna sustatzeko beste material mota hau, aukerakoa izan daiteke. Kasu honetan honako material hauek proposatu genitzake:

  • Pertsonak irudikatzeko; iratxo edo nins-ak.
  • Pieza anitzak eraikuntzak egiteko eta elkar lotzeko.
  • Ontziak egiturak irudikatzeko; etxe, eskola, baserri, ospitale…
  • Elementu naturalak: harri, makila, hosto, soka, zapi…