Familientzako eta hezitzaileentzako informazioa

Mutil gazteak jada ez al dira lehengo gizonak bezalakoak, Rambo motako maskulinitate hori gaindituta, matxistak izateari utzi diote? Gaur egungo gazteek maskulinitate tradizional horren jokabide negatiboak errepikatzen jarraitzen dute? Nola lagundu diezaioket nire semeari edo nire ikasle mutilei “gizontasuna eraikitzeko” prozesuan?

                      
Galdera hauek askotan entzuten ditugu, eta gizonekin,  generoari, berdintasunari edo indarkeriari buruzko jarduerak egiteko motibazioa izaten dira. Arreta haiengan jartzea, orain arte neskekin egin dugun moduan , haien genero-identitatea ere berrikusi behar dutela eta hori egitea funtsezkoa dela ulertzea. Baina nola? Badirudi, gero eta gehiago behar direla mutilekiko harremanak bideratu eta beruekin lana egiteko genero-ikuspegia duten tresna pedagogikoak,. Horregatik, ohikoa da ikastetxeek gurea bezalako elkarteei lankidetza eskatzea.


Labur-labur kontatuko dugu ikasleekin egiten ditugun tailerren edukia, bai talde mistoekin egiten ditugunetakoak , bai mutilekin bakarrik egiten ditugunetakoak  ere. Nerabeekin egiten ditugun jarduera horietan erabiltzen ditugun hizkuntza erraz bera eta adibide edo baliabide berberak erabiliko ditugu, baina zuei, gurasoei, egokituta:

GENERO-SOZIALIZAZIOA/JAKIN GABE JANZTEN DUGUN JANTZIA


Jaiotzen garenean, gure bizitza baldintzatuko duen jantzi bat janzten zaigu. Gainera, hazi ahala, jantzia estutzen joango da, eta horrek gure mugimenduak gero eta gehiago mugatuko ditu. Harik eta une bat iristen den,  jantzia eta zein gure azala bereizten ez ditugula. Hainbeste itsatsiko zaigu, gure azala estalita geratzen dela, eta jantzi hori “naturala” dela usteko dugula. Eta “gezurrezko azal” horri balio bat eta funtzio batzuk esleitzen zaizkio maila sozialean. Horri deitzen diogu  generoa.

                         
Ezaugarri fisiko soila aitzakiatzat hartuta, gizon edo emakume gisa sailkatzen gaituzte,  irizpidea horren  sinplea eta murritza da. Hala ere, karga sozial eta familiar izugarria dugula nabaria da. Oinarri horren gainean gaztelu handi eta astun bat eraikitzeko adinako indarra du, gure gustuak, ohiturak, erabakiak, pentsamenduak, sentimenduak, gorputz-keinuak, hitz egiteko moduak, janzkera, jolasak eta jostailuak, ikustea gustatzen zaizkigun filmak, ikasketak eta aukeratzen dugun lanbidea zehaztuko dituena.

Hortik datorkigu jaio aurretik egiten dugun betiko  lehen galdera , “mutila ala neska da?”. Hori hain da erabakigarria, ezen gaztelaniak berak ere ez baitu “haurrak” modu neutroan izendatzeko kontzepturik.


Bada ezkutuko programa edo curriculum bat (ez esplizitua), gure semearekin edo alabarekin dugun harremana zehazten duena, gizonezkoa edo emakumezkoa izan. Programa hori bete egiten dugu, konturatu ere egin  gabe, gizon edo  emakume bat zer den jakiteko espektatibak  ditugulako, besterik gabe. Ez dugu erreparatzen nola  baldintzatzen ditugun zentzu horretan gure haurrak, eta ez dugu horri buruzko hausnarketarik ere  egiten, ez baita gure gai garrantzitsuen zerrendan dagoen zerbait, ez dugu susmatzen zenbateraino baldintzatu eta markatzen  duen honek  gure seme-alaben bizitza.


Ez dugu guk sortu, ez dugu erabaki hor egotea eta horrela izatea. Gure guraso eta  erreferentziazko pertsonek guri transmititu ziguten zerbait erreproduzitu besterik ez dugu egiten. Gure bertsio propioa osatu dugu, baina oraindik eduki asko gordetzen dugu, esan, egin, erakutsi zigutenaren oinarrian, eta baita egin ez zigutenaren, esan ez zigutenaren eta irakatsi ez zigutenaren inguruan. Batak zein besteak asko baldintzatzen dituzte  gure sinesmenak;  jokabide egokia, pentsatzeko modu zuzena, dagokigun sentitzeko modua zein den barneratzerako orduan. Gizarteak, kulturak, tradizioak, familiak kutxa batean sartu gintuen, muga estuak dituen kutxa batean, eta kutxa hori, bere baitan da mugatzailea.


Oso goiz bustitzen gaitu gure kaxak urdin edo larroxaz margotzen dituen   “sirimiri” geldiezinak, kolore honen arabera izango dituen ezaugarriak gure buru eta gorputzak baldintzatzen ditu. Inguratzen gaituzten pertsona guztiek baieztatzen dute hori horrela dela, ez dagoela beste modurik. Haiek ere janzten dituzte beren jantziak, eta haiek estaltzen dute benetan nortzuk diren; kaxen barruan daude, eta kutxek benetako izaera  ezkutatzen dute zama kultural horren azpian.


Haurtzaroan, oso gazte eta zaurgarriak garenez, zalantzan jartzen dugu pertsona izateak zer esan nahi duen, zalantzan jartzen dugu oraindik kutsatu gabeko gure  irizpide propioa  baita  gure gustu eta interesak ere. Gazte batek, gehien nahi duena zera da; bere adinekoek eta bizi den helduen munduak onartzea da, ongietorria sentitzea, maitatzea, taldekide sentitzea.

 Azken batean, normala izan nahi du. Normala dena ulertzeko, onartzeko eta barneratzeko prozesua hasi da, inguratzen duten eta bere nortasuna garatzen ari den parametro kultural-sozialetatik abiatuta. Denboraren poderioz, eta inguruan dagoena ikusita, normaltasun hori naturala bihurtzen da. Hala, guztiok ahaztu egiten dugu  nola ulertzen genuen bizitza sozializazio-prozesu horren guztiaren aurretik.

GIZONTASUNAREN  ERAIKUNTZA, GIZON IZATEN IKASIZ


Zer esan nahi du gizon izateak? Zer da normala gizon batengan? Zein da izan behar duen portaera zuzena? Familia, ikastetxea, auzoa, kirol-kluba, eliza, lagun-taldea, ikaskideak, erakunde militarra, lankideak, etab. onartuko dituena. Aitarengandik, amarengandik, osabarengandik, ahizparengandik eta anaia zaharrarengandik, maisuarengandik, heroiarengandik, filmetatik, publizitatetik, testu-liburuetatik, ipuinetatik, kontakizunetatik, istorioetatik eta abarretik ikasi zuena.


Jarraian, hazi ahala haur eta mutil garenean gure baitan sartzen diren zirimiri tanta horien adibide batzuk erakutsiko ditugu. Euri etengabea da, eta gizon gazte moduan dugun  iparrorratza bihurtzen da . Gure bizitzan egunero jasotzen ditugun mezuak dira,  pertsona eta esparru ezberdinetatik  datozenak. Iruzkin, ukapen edo sari, zigor edo baliozkotze, muga edo baimen gisa iristen dira. Horietako asko esplizituki entzuten ditugun esaldiak dira; beste batzuk, berriz, ez ditugu modu zuzen eta esplizituetan jasotzen, modu sotilean edo keinuen bidez baizik.

Gizontasun hegemonikoaren inposaketa batzuk:



-Sexua gustatzen zaizu, eta zenbat eta gehiago hobeto.

-Horiek baino “hobea” izan behar duzu, eta interesgarriagoa, eta nabarmendu egin behar duzu.

-Arrakasta izan behar duzu, zure lorpenengatik nabarmendu eta miretsi zaitzatela.

-Ez izan ahula, EZ dadila nabaritu ezin duzula edo amore ematen duzula.

-Dena eta denaz jakin behar duzu, besteek baino gehiago.

-Ez eman garrantzia sentitzen duzunari, martxan jarraitzea da garrantzitsua.

-“Kontrola” IZAN BEHAR DUZU, eta irmo jarraitu eta ezerk ez dizu eragingo.

-Erabili ukabilak  zurekin sartzen badira, konpondu gatazkak ostiaka.

-Ez eskatu laguntza, hobe duzu zeure kabuz moldatzea.

-Besteak baino “hobea” izan behar duzu, eta haiek baino gehiago.

Gizontasunari buruzko baieztapen kultural batzuk:



-Mutil bat (gizona) haserre dagoenean, hobe da bakarrik uztea, ea horrela pasatzen zaion.

-Haur bat besarkatzen bada eta gehiegi laztantzen badugu, ahulagoa izango da.


-“Gizona” egin dadin, onena da lasterbere kabuz moldatzea bakarrik.

-Gizonek ez dute emakumeek bezala sentitzen


-Borroka egiteak gizon egiten zaitu eta indartu egiten zaitu

Artikulu honekin batera eta jarraian, hemen azaldutako informazioa osatzen duten eta bertan sakontzen duten materialei buruzko esteka interesgarri batzuk aurkeztuko ditugu.
Bestalde, artikulu hau ikasturtean zabaltzea espero dugu, xehetasun eta informazio gehiagorekin:

Tikis mikis

Tikis Mikis


“TIKIS MIKIS” gida erraz eta arina da, eta hezkidetza etxeko esparrura hurbiltzea du helburu.

Modu hurbilean eta egunerokotasunean oinarrituta familiei zuzenduta dago, haurrek ipuin eta marrazki bizidunen bidez jasotzen dituzten estereotipo eta aurreiritzi sexisten transmisioa aztertzea erraztuz, eta etxetik sexuen arteko berdintasuna bultzatzeko jarraibideak eta aholkuak emanez.

Rebeldes de genero


Gidaliburu horrek gizon izateari buruz hausnartzera gonbidatzen gaitu, maskulinitatea bizitzeko modu osasungarri eta berdinzaleei buruz hausnartzera.


Bigarren Hezkuntzako ikasleen artean genero-indarkeria prebenitzera bideratuta dago, eta genero-indarkeriari heltzeko baliabide didaktiko berritzaile eta erakargarriak eskaintzea du helburu. Estereotipo sexistak eraitsi eta indarkeria matxistarik gabeko gizarte bat lortzen lagundu nahi du, bai eta inspiratu eta motibatu ere, jakin-mina piztu, eta norberaren, harremanen eta gizartearen inguruko hausnarketa erraztu. Formatu eta edukiek ildo gazte, errebelde eta dinamikoa dute, ikasleekin izaten diren elkarrizketa eta jardueren oinarri izan daitezen.


Borrokak fruituak eman ditu. Azkenean, gizonek emakumeen gauza berak egin ditzakete. Zorionak, gizonak, merezi duzue. Gure borroka guztiontzat da. Martxoaren 8a. Emakumearen Nazioarteko Eguna.

Gizonek beren bizitzan zehar entzuten dituzten 48 esaldi.


Gizonek beren bizitzan zehar entzuten dituzten 48 esaldi.
Gizonei esaten zaizkien esaldiei erreparatzen badiegu — “izan gizon bat”, “Gizonek ez dute negarrik egiten”, “Ez izan marika” —, esaldi horiek “ez izan neska” moduan ulertu daitezkeela   konturatuko gara. Femeninoa izatea ” gutxiago izatea” delako?.