Azken urte hauetan, haurrek, adin batetik aurrera Smart Watch bat izatea normalizatu egin dugu. Suposatzen dut, badaudela kasu puntual batzuk, agian, tresna hau beharrezkoa edo oso lagungarria dutenak. Nik ere, hausnarketa hau egiteko, lehenengo pertsonan bizi izan dut esperientzia, nire alabak tarteka erabili izan duelako hauetako erloju bat. 

Guraso askok esan didate, beraiek lasaiago bizi direla seme alabek erlojua dutela jakinda, iruditzen zaielako haurrak seguruago daudela. Segurtasuna behar al dugu benetan? Iruditzen zait, momentu honetan nahiko gizarte seguruan bizi garela eta edozeinek edozein momentutan laguntza eskatzeko telefono mugikorrak badituela, ia edonon. Komentatu zuen Txusma Azkonak duela urte batzuk familia artean egindako hausnarketa batean, inork ez zuela ezagutzen bahiketa baten kasua telebistako kasuren bat ez zenik.

Inertziak askotan eramaten gaitu besteek dutena guk ere bilatzera benetan behar dugun ala ez galdetu gabe. Gailu hauen kasuan nire hausnarketak honako ondorio hauetara eraman nau:

Hasteko, gainbabes bat sortzeko arriskua dago. Esan dugun bezala, behar ez dugun segurtasun bat ematen ari gara, eta horrek segurtasun falta sortzen du. Zertarako babestu gure haurrak benetako arrisku bat ez dagoenean? 

Zaintza guztion ardura da. Eta badirudi, haur batek erlojua jantzita daramanean, ez dugula bera zaindu behar. Bera konponduko da eta deituko die guraosei beharra badu. Eta ardura haurrari egozten zaio. Haurrak du ardura bere gurasoak abixatzeko. Mezu hori ematen ari gara behintzat, eta epe luzera, gizartean atxikitzeko arriskua dago. Berak zaindu behar du bere burua, horretarako eman diogulako herraminta hau. Baina haurrak seguru sentitu beharko luke erlojurik gabe ere, jakin beharko lukeelako laguntza behar duenean beste guztiok hor gaudela, berari laguntzeko, eta ez duela berak ardura hartu behar laguntza eskatzeko. 

Esan dugun bezala, zaintza guztion ardura da eta horrelako gailuek indibidualismoa sustatzen dute eta komunitate sentimenduak indarra galtzen du. Guztiek dugu guztien ardura. Udalerri batzuetan “Geurea erabili dezakezu” ekimena jarri dute martxan eta iruditzen zait horrek sustatzen duela benetako segurtasuna. Komunitatean hartzen dugun ardura. Haurrak seguru sentitzen dira badakitelako toki horietan laguntza izango dutela.

Gainera garrantzitsua iruditzen zait beste gurasoekin erlazioak mantentzea. Noski batzuekin erlazioa sakonagoa izango da besteekin baino, baina telefonoz deitu eta gure seme alabaren berri jakiteko adina bai behintzat.

Gurasoen presentzia gutxitu egiten da ere. Haurrak erlojua jantzita duenez, behar duenean deituko digu, edo behar dugunean deituko diogu, beraz ez det egon behar bertan bere lagunekin jolasten duen bitartean, eskolatik ateratzen denean edo inglesera eramateko. Eta haurrek presentzia behar dute. Gu gertu egotea behar dute. Eskura. Agian ez dira etortzen arratsalde guztian guregana, baina badakite hor gaudela, eta beraientzat  izugarrizko oinarria da hori. Nerabezaro ingurura ailegatzen direnean bidaliko gaituzte pikutara, baina bitartean gertu behar gaituzte.

Autonomia faltsua eta menpekotasuna sortzen dute. Haurrak ez dira autonomo bihurtzen erloju hau dutelako. Erlojuarekiko menpekotasuna garatzen dute. Ustezko zaintzaile bat dutelako eskumuturrean. eta  garatu duten ustezko autonomia hori mantentzeko, erlojua behar dute.

Eskoletan erabilera ezegokia ere antzeman dute. Ikastetxeetan sortu izan dira gatazka ezberdinak ez direlako modu egokian erabiltzen. Argazkiak atera izan dituztelako baimenik gabe adibidez, edo ez direlako behar bezala konfiguratu eta klase erdian telefonoak joka hasi izan direlako. Kasu hauek gehienetan puntualak dira baina hor daude.

Smart gailuen erabilera eta beharra normalizatzen du. Egia da orokorrean gure gizartean oso presente daudela pantailak, baina benetan normala da horrenbesteko erabilera? Horrenbesteko presentzia? 

Berehalako disponibilitatea normalizatzen du eta pribatutasuna galtzen dute. Deiak berehala erantzuteko beharra sortzen dugu eta gailu bat izateak ez du esan nahi disponibilitatea dugunik. Ez gaude behartuta erantzutera, eta are gutxiago berehala erantzutera. Era berean bi norabideko izango litzake disponibilitatea hau. Haurrak ere dei batekin segituan izango lukeelako erantzuna.

Eta ba al dute alderdi positiborik?

Momentu honetan Samartphone-ekin dugun arazoa kontuan hartuta, lehen gailu bezala egokia izan daiteke, baina telefonoa atzeratzeko helburuarekin. Benetan nerabezaro ingurua ailegatzen direnean eta benetako autonomia eskatzen dutenean, telefonoa eman beharrean aukera bat izan daiteke, internet mundua ezabatzen dugulako. Era berean kontrol asko dituzten gailuak dira eta eskola orduetan… funtzioak desaktibatu daitezke.

Hasieran esan dudan moduan, behar ezberdinak egon daitezke familia bakoitzean. Ondorio orokor bezala, oso momentu puntualetan erabilgarria den tresna bat dela esango nuke, eskura badugu, batzuetan erabili daitekeena, baina kontuan hartu beharreko ondorio batzuk dituena ere.