Gaueko enuresia esaten zaio 5 urtetik gorako umeak loaldia bitartean nahi gabe eta modu inkontrolatuan pixa egiteari. Azter ditzagun esaldi horretan aipatutakoak.

  1. a) Zergatik 5 urte? Adin horretan umeak bere esfinterrak kontrolatu beharko lituzkeelako. Beraz, adin hori baino lehenago normaltzat jo daiteke, estatistikoki bederen, umeak ohean pixa egitea.
  2. b) Eta gauez edo loaldia bitartean esaten denean, zera nabarmendu nahi da: enuresia egunez ere gerta daitekeela, baina gauez, umea lo dagoenean, bere buruak ordurako menderatua eduki beharko lukeen pixa egiteko erreflexua ez duela oraindik behar bezala kontrolatzen.


Nola gertatzen da esfinterren kontrola?

Pixa eta kaka kanporatzeko prozesuetan esfinter izeneko muskulu berezi batzuek hartzen dute parte, eta muskulu horiek ixten dute gernua biltzen duen maskuria batek, eta uzkia edo ipurtzuloa besteak. Gaurkoan enuresiari buruz arituko garenez, batez ere maskuriko esfinterrari buruzko kontuak aipatuko ditugu.

Esfinterrak kontrolatzeko prozesuan nerbio-sistema zentralaren garapenaz eta haurraren unean uneko heldutasunaz gain, garrantzi handikoak dira umeak biziko dituen sentsazioak, eboluzio-bide luze horretan umea prozesua erabat kontrolatzera iritsi arte:

15-18 hilabeteen inguruan umeak pixa oraindik “ez du kontrolatzen”, baina pixa egin ondorengo sentsazioa bai, nabaritzen du, eta kapaz da sentsazio horren berri gurasoei emateko.

Geroxeago, 18 hilabetetik aurrera, umea pixa egiteko sentsazioa nolabait aldez aurretik sentitzen hasiko da, maskuriko presio-sentsazioa nabaritzen duelako (“ama, pixa daukat, pixa egin nahi dut”).

2 edo 2,5 urterekin, umea zertxobait kontrolatzen hasten da: bainugelara bakarrik joango da, edo gurasoen laguntzarekin, aurrena egunez soilik eta geroxeago baita gauez ere.

Eta eboluzio horren azkeneko fasean, 3-4 urteren inguruan lortzen da esfinterren erabateko kontrola.


Eta horrela ez bada?

Adin horretan, 3-4 urterekin alegia, umeak pixa egiteko prozesua ez badu bere borondatez kontrolatzen, enuresia duela esango dugu. Baina esfinterren kontrolak, ikusi dugun bezala, umearen aldetik ikaskuntza-prozesu bat eskatzen du eta prozesu hori zertxobait atzeratu daitekeenez, normalean beste denbora-puska bat itxaroten da, 5 urte egin arte-edo, enuresia arazo mediko bezala diagnostikatzeko.

Beraz, iritsi gara arazoa kontuan hartzeko unera, enuresia diagnostikatzeko adinera. Umeak badauzka honezkero 5 urte eta ez du lortzen gauez ohea ez bustitzea. Normalean adin horretako umeek egunez ondo kontrolatzen dute pixa egiteko prozesua, baina gauez ez dira gai pixari eusteko. Gaueko enuresian bi talde handi bereizten dira:

Enuresi primarioa: pixari gauez eusten sekula ikasi ez duten umeak.

Enuresi sekundarioa: kontrol-aldi baten ondoren (6 hilabetetik gorakoa izan behar du kontrol horrek), berriro ere gauez ohea bustitzen hasten diren umeak.
Enuresiaren arrazoiak

Argi eta garbi esan beharra dago: enuresia ez da, berez, gaixotasun bat eta normalean ez da egoten egoera azalduko lukeen aldibereko beste gaitzik ere. Gaur egun, faktore ugari aipatzen dira umeak pixari ezin euste hori argitu dezaketen “eragile posible” moduan:

  • Atzerapena pixari eusteko gaitasuna eskuratzeko orduan (faktore eragile bezala onar daiteke umeak 5 urte bete arte, gutxi gorabehera)
  • Maskuri txikia edukitzea (ume horiek pixa egunez ere sarritan egingo dute)
  • Bainugelaren erabileran umeak entrenamendu desegokia edukitzea (edo goizegi hasi dira gurasoak lan horretan, edo beranduegi bestela)
  • Loaldia oso sakona izatea (eta lo sakon horretan umeak ez du jasotzen “maskuria beteta” dagoen seinalea)
  • Faktore neurologikoak, fisiologikoak edo genetikoak (arazoa familia batzuetan errepikatzen da, eta beti egongo da aurretik enuresia izan zuen guraso, osaba-izeba edo bestelako senideren bat)
  • Umearentzat bereziki kritikoa den gertaeraren bat: anai-arrebaren bat jaiotzea, eskolaz edo bizilekuz aldatzea, edo inguruan gertaera lazgarriren bat izatea


Enuresiaren datu estatistikoak

  • Arazoak umeen % 20ari erasaten die bost urte bete aurretik
  • Enuresiaren intzidentzia handiagoa da mutikoetan nesketan baino
  • Gurasoek umetan enuresia jasan zutenean, horien seme-alabek ere arazoa izateko probabilitatea handia da (% 45 ingurukoa gurasoetako bat bakarrik izan bazen enuretikoa, baina ia % 80ra igotzen da bi gurasoek jasan bazuten umetan arazoa)
  • Enuresi primarioa da pixari eutsi ezinaren modurik arruntena umetan
  • Enuresia duten ume askok behin baino gehiagotan egingo dute pixa ohean gau berean
  • Enuresia duten umeen artean, kasuen % 1-2 soilik daude lotuta faktore organikoekin.

Aholkuak gurasoentzat

  •  Enuresia ez dago umearen borondatearen, nahiaren edo gogoaren baitan, pixari eusteko erreflexua eskuratzeko prozesuan izandako atzerapenaren ondorioa besterik ez baita. Horregatik ez egin inolako errieta, burla edo isekarik umeari, ezta zigortu ere.
  •  Azaldu egoera umeari, eta esan zuk guraso bezala ulertzen duzula, eta badakizula berak ez duela inolako errurik.
  • Zoriondu umea ohetik “lehor” jaikitzen denean, baina ez zigortu inoiz, ohea bustita esnatzen bada.
  • Esan umeari egunean zehar pixa egiteko gogoa duen bakoitzean pixka bat gehiago eutsi diezaiola gogoari, eta horrela maskuriaren edukiera gehitzen joango da pixkanaka.
  • Ez jarri pixoihalik umeari. Izan ere, umeak ez baitu “bustia egotearen” sentsaziorik izango, egoera horretara ohitu egingo da eta arazoa denbora luzeagoan mantenduko baita horrela.
  • Genitalen inguruan sortu ohi diren erresuminak eta irritazioak saihesteko komeni da baselina jartzea umeari, urak eta pixak narritatutako zona horiek babesteko.
  • Saiatu umea behar bezala libra dadin, maiztasunez eta kopuruz, eta idorreria duela iruditu bezain laster zoaz medikuarengana, berak aipatuko dizkizu umearen jan-edanean egin beharreko aldaketak.
  • Ez gutxitu umeak edan nahi duen ur kopurua. Umearentzat kaltegarria izateaz gain, esfinterren erabateko kontrola lortzeko beharrezkoak diren sentsazioak eta mekanismoak ere kendu egingo baitzaizkio urarekin batera.
  • Kendu umearen dietatik janari edo edari diuretikoak (kafeina duten edariak, adibidez).
  • Ez jaiki umea gauez pixa egitera, izan ere umea esnatzen denean ez baitu une horretan maskuria betea edukitzeko sentsaziorik izango.
  • Ez hartu zuretzat bakarrik ohea bustitzearekin lotutako lan guztiak. Umeari laguntzeko eskatu, maindire bustiak erretiratzen edo arropa bustiak aldatzen esaterako.
  •  Ez transmititu umeari arazoak sorrarazten dizun kezka. Aitzitik, bilatu arazoaren konponbidea eta inplikatu umea konponbide horretan.
  •  Behin umeak tratamenduari ekiteko adin egokia duenean, ez utzi geroko, ez ibili luzamendutan, eta horrela gaueko enuresia ez da arazo izatera iritsiko.

Ze tratamendu daude gaueko enuresiaren kasuetarako?

Normalean, eta 5-6 urte egin arte, ohea bustitzen duten umeek nahiko erraz jasan eta onartzen dute arazoa. Baina adin horretatik aurrera, gaueko enuresiak irauten duen neurrian, umearen bizi-kalitatean eragin negatiboa duen faktore bezala hartzen da kontua, bai umearen aldetik eta baita gurasoen aldetik ere. Ume batzuek frakaso pertsonal moduan hartzen dute, eta etxetik kanpora lo egiteari uko egingo diote, lagunek oraindik ere ohean pixa egiten duela jakin ez dezaten.

Hala ere, enuresia denbora-epe laburrean konpontzen den arazoa da, tratamendu egokia jarraituz gero. Horregatik, tratamenduari ahalik eta lasterren ekitea gomendatzen da, betiere medikuak kasu bakoitza aztertu eta baloratu ondoren. Gaur egun bi eratako tratamenduak daude aukeran, botikak eta enuresiaren kontrako alarmak, eta umearen adina eta egoera ikusita, medikuak bata nahiz bestea erabiltzeko gomendatuko die gurasoei, kasuak horretarako premia duenean. Izan ere, sarritan enuresiak bere kasa konpondu eta desagertzen baitira, umeak atzeratuta zekarren esfinterren kontrol hori lortzen duen heinean.

a) BOTIKAK: Esan beharrik ere ez dago botika hauen erabilera medikuak bakarrik erabakiko duela, kasu bakoitza ondo baloratu ondoren.

  •  Imipramina. Albo-ondorio ugari dituen antidepresibo hau urte luzetan asko erabili izan da enuresia tratatzeko, baina gaur egun ez da ia erabiltzen.
  • Desmopresina azetatoa. Hormona antidiuretikoaren oso antzekoa den hormona sintetiko honek likidoen erretentzioa eragiten du umearengan, eta horrela gernu-bolumena gutxitu egiten da loaldia bitartean.

b) ALARMAK. Gauez erabiltzen diren aparatuak dira, hezetasuna detektatzen duen sentsore bat daramate, eta umeak lo dagoela pixa egiten badu alarmak hots bat jotzen du, umea esnatu eta komunera joan dadin. Umeari pixa egiteko prozesua kontrolatzen erakusteko erabiltzen dira, eta batzuei traumatikoegiak edo gogorregiak irudituko zaizkien arren, 5 urtetik 15 urtera bitarteko ume eta gazteekin egindako ikerketa ugarik erakutsi dute enuresi-alarmak direla, emaitzaren aldetik, tratamendurik onena.

Argazkiaren iturria