Nerabeak gaur; helduok egin dezakeguna

Aurreko artikuluan gaur egungo nerabezaroa aztertu genuen: aldaketa etengabea, hedonismoa, erlatibismoa, gorputzari gurtza, biolentzia… eta testuinguru horretan, euren gorputza ere aldatzen ari den bitartean, identitatea sortu behar dute. Nor naiz ni? Nolakoa naiz? Nolakoa nahi dut izan? Erronka ez da ahuntzaren gauerdiko eztula. Zer egin dezakegu helduok prozesu zail eta garrantzitsu horretan gure seme-alaben euskarri eta gida izan ahal izateko?

Ondorengo lerroetan nerabeen beharrak asetzea helburu duten hainbat gomendio bildu ditut. Nire psikoterapeuta lanak nerabezaro gatazkatsu asko ezagutzea ahalbidetu dit, eta esperientzia horretatik honako ideiak atera ditut. Bakoitzak irakurri eta aztertu ditzala gomendio horiek, bere ideiekin bat datozen edo ez zehazteko. Denak ez du denentzat balio.

Oinarrizko ideia da nerabezaroan ere gurasoak erreferente garela, batzuetan kontra egiteko bada ere. Zerbait egiten dutenean gure erreakzioari so egoten dira. Nahiz eta askotan adierazi ez, nola begiratzen ditugun axola die.Honako ideiekin ez dugu gizartea irauliko, baina hauek zainduz, agian, pantailen bidez iristen den sozializazioa apur bat konpentsatu dezakegu:

Pertseberantzia eredu izan

Haur eta nerabeek ikus zaitzatela ahalegina eta denbora kostatzen zaizun zerbaitetan, derrigorrez plazerra sentiarazten ez duen zerbait. Adibidez hizkuntza bat ikasi, eskulan landu bat egin edo maratoi bat prestatu. Lana eta ahaleginaren baloreak ikusi ditzatela, eredu izanda gauzak azalduta baino gehiago irakasten da eta.

Materialaren kostea

Gauzek duten prezioa, diru hori lortzeko beharrezkoa den lan denbora eta berori produzitzeko erabili behar izan diren errekurtso naturalak kontutan hartu. Ez dugu esaten ez kontsumitzea, baizik eta kontsumo arduratsurako gakoak transmititzea haurrei (“Nire zenbat lan ordu eman behar ditut zure telefonoa ordaintzeko?” edo “Zein garbigailu erosiko dugu, merkeena edo efizienteena?”). Honek bizitzan dauden errekurtsoak mugatuak direla erakutsiko die.

Baloreen iraunkortasuna eta baloreekiko koherentzia

Ezin diogu gure alabari zintzotasuna eskatu eta gero bere aurrean beste norbaitekiko pikarokeriaz jokatu. Ezin diogu gure semeari ikasketekin ahalegina eskatu eta guk gaixoaldi baja bat behar baino gehiago luzatzen ibili. Ezin diogu nerabe herabe bati irtetzea iradoki gu etxean bakarti gelditzen bagara. Adibide ugariak dira eta denok daukagu inkoherentzia puntu bat. Garrantzitsua da gogoeta bat egitea zeintzuk diren nire ondorengoei transmititu nahi dizkiedan baloreak, ni bat batean hilko banintz zer nahiko nuke nitaz gogoratzea. Bizpahiru balore aukeratu eta haiekiko koherentzia mantendu. Nerabeak gauean nabigatzen dabiltzan itsasontziak badira, guk ezin diegu itsasargia bost minuturo tokiz aldatu.

Arau argiak eta malguak

Askotan leporatzen zaie gaur egungo gurasoei muga falta. Limiteak nola jarri bakoitzak bere hezkuntza estiloaren arabera erabaki beharreko zerbait da. Limite hauek guraso bien artean adostuak direnean askoz eraginkorragoak dira. Eta hala adostuak izanda, nola bakarka erabakitakoak direnean, gai izan behar dugu gure estiloa malgutasunez errebisatzeko.

Oso ondo gogoratzen dut limiteen malgutasuna sutsuki defendatzen zuen aitaren azalpena, bere aitarengandik jasotako zurruntasuna konpentsatu nahian. Hain zegoen zurruntasunaren kontra, malgutasuna ere zurruntasunez defendatzen zuela, bere semeak eskatzen zituen limiteei kasurik egin gabe.

Biolentziarik gabeko espazioa

Inork ez du nahi bere semea bullyingaren biktima izatea eta suposatzen dut ere guraso gehienek ere ez dutela nahi beraien semea beste baten jazarle izatea. Bestearekiko onarpena, desberdinarekiko tolerantzia etxean ikasten da. Gustuko ez dugun auzokide baten, telebistan agertzen den politikari gogaikarri baten edo gure futbol taldearen kontra bidegabekeririk handiena adierazi berri duen arbitroaren kontra gaizki esaka ari garenean bestearekiko biolentzia zilegitzat ematen ari gara.

Ordea, gure seme edo alaba bada biolentziarekin jokatzen duena ez gara ikaratu behar. Bere atsekabea adierazteko eta helduen limiteak bilatzeko saiakerak dira. Batzuetan biolentziak eztanda egitea beharrezkoa da oreka berreskuratzeko. Besteetan helduak kontentzio irmoa eta maitakorra egin dezake eta nerabearen beharra zein den argitzera iritsi daitezke gatazkak eztanda handiegirik egin gabe. Askotan behar duten gauza bakarra da ikusiak izatea eta haien barruko bizipenei arreta jartzea.

Barrukoak ere garrantzia du

Gorputzaz eta ekintzaz gain badago beste espazio bat, pertsonalagoa, iraunkorragoa, sakonagoa. Gaur egun denbora gehiena bizitza sozialean edo birtualean ematen dugu, baina badago beste esparru bat: barrurantz eta isiltasunean egonda gure senarekin egiten dugu kontaktua. Gai garenean gure barneko ispiluan gure irudia ezagutzeko berdin dio kanpoko ispilu distortsionatuek islatzen diguten eredua. Horra laguntzea eta hor dagoenaz galdetzea guraso baten eskutik ikusia sentitzea da eta oso sustrai indartsuak sortuko dituen hazia da.

Ezagutzen zaitut

Hainbat kulturetan ohikoa da seme edo alabak 15 urte betetzean jai berezia egitea, gonbidatu guztiak oso itxuroso janztea eta, batzuetan, alabari mamoplastia bat oparitzea. Oraindik pubertaroko garapena osatu ez denean, oraindik bere gorputzarekin identifikatzeko aukerarik izan ez duenean, maitasun osoz eta borondate onez alabari titi handiago batzuk oparitzen dizkiote.

Gure proposamena bestelakoa da. Egia da 15 urte adin berezia dela, nerabezaroan erabat murgilduta. Aukera polita izan daiteke seme edo alabaren argazki bereziak pilatu eta idatzitako esaldi eta pasarte bereziekin batera nerabearen istorioa biltzen duen liburu ilustratua oparitzeko. Familia batzuk artelan ederrak egiten dituzte, hainbat hilabeteren ahaleginaren ondorioz. Mezua argia da: ikusten zaitut eta ezagutzen zaitut.

Zure burua ere zaindu

Noizean behin zaindu zure burua, zure interesak, zure harremanak. Nerabeak ez dezala sentitu zure bizitza bere inguruan bueltaka dabilen satelite batena dela. Zuk zeuk ere eduki behar duzu zure aisialdia, zure bizitza. Batek esan zuen bezala, egunen batean tarta mahai erdian jarri, zati eder bat moztu eta zure platerrera bota aurrena. Ez gaude mundu honetan gure seme alaben desioak betetzeko bakarrik.

Humorea zaindu

Gure kontsultara datozen familia asko egoera larrietan iristen dira: triste, minduta, haserre… Egia da seme-alaba nerabeak heztea ekintza serioa dela, baina seriotasun hori dela eta humorea galtzen dugunean are zailagoa izango dugu ezer positiboa ateratzea. Noizean behin egin txiste bat, opari txoro batekin sorpresa eman edo eta aprobetxatu aukera zeuen familiaren egoerari buruz komentario umoretsu bat egiteko.

Zentzu horretan ere, artikulu hau irakurri eta gero ez dramatizatu gehiegi eta saiatu kanpotik ikusten eta umore puntu hori bilatzen. Denok gaude hor barruan!