Zuhaitz bat landatzea seme-alaba bat izatearen metafora bezala

 
koldo Gilsanzekin elkarrizketa, artikulua oinarri hartuta.

Gurasotasunari buruzko hainbat ideia nahi ditut gaur zurekin partekatu. Horretarako zuhaitz bat naturan landatzeko ekintza erabiliko dut gida bezala, paralelismo ugariek azaldu nahi ditudan gogoetak oso ondo ilustratzen dituzte eta.

Inoiz mendian zuhaitz bat landatu duenak badaki erronkaren lehen urratsa toki egokia aukeratzea dela. Leku aproposaren bila goazenean, zorrozki aztertu egiten ditugu aukera ezberdinak: hau lehorregia udaran, beste honek itzal gehiegi du, hango hura haizetsuegia… Horrela ibiltzen dira bikote asko, gurasotasunari ekiteko une perfektuaren zain: etxea txukuna eta handia dugunean, biok lanpostu hobea lortzen dugunean, bizitzaz pixka bat disfrutatu dugunean… .

Egia da seme-alaba bat ekartzea mundura erabaki serioa dela eta zilegi da gure ondorengoei ahalik eta baldintza onenak eskaini nahi izatea. Hala ere, zuhaitzak ez ditu baldintza perfektuak behar. Izan ere, zuhaitz asko landatu izan dira tokia edo momentua egokia ote zen hausnartu gabe, etorri delako, eta gero ederki ondo egin dute aurrera. Dena kontrolpean izateko desioa ameskeria hutsa da. Bizitzak ez ditu baldintza perfektuak behar, nahikoak diren baldintzak baizik.

Behin tokia aukeratuta zuloa egin eta lurra lantzea tokatzen da. Honek sinbolizatzen du ikusten ez den hori lantzea, heldu gabe ditugun alderdi horietan arreta jarri eta gure zauriak sendatzea. Alde batetik gure frustrazioak landu eta onartu beharko ditugu, gure seme-alabengan proiektatu ez ditzagun. Betidanik dantza egin nahi izan badugu baina ez badugu aukerarik edo ausardiarik izan, alabak bost urte betetzen dituenerako dantzetara apuntatuko dugu. Edo gure eskola garaia porrota sentsazioarekin gogoratzen badugu, agian gure seme-alabari hasieratik kitzikagarriak diren ariketak proposatuko dizkiogu.

Ikusten ez diren kontuak errebisatzeak ere guk jasotako hezkuntza errebisatzea eskatuko digu. Gure guraso eta senideek gurekin erabilitako hezkuntza estilo eta metodoak errebisatu behar dira, ez kritikatzeko edo guk hobeto egingo dugula aldarrikatzeko, baizik eta errebisatu eta ontzat ematen ez ditugun gauzak kentzeko.

Zuloa egiten dugunean, lurrarekin batera ateratzen dena errebisatzen dugu, eta tartean harriak edo bestelako zikinkeriarik balego, horiek guztiak baztertzen ditugu eta ez ditugu erabiltzen zuhaitzaren sustraiak estaltzeko. Hau funtsezkoa da gure gurasotasunaren erantzukizuna hartzeko. Jokaera bat mantentzen badugu nire familian hori beti egin izan delako horrela, edo nirekin ere horrela egin izan zelako, hausnarketa kritikorik gabe, ez dugu gure ardura hartuko.

Hala ere, errebisio hau errespetuz egin behar da. Guk jaso duguna baliagarria izan da neurri handi batean, bestela ez ginateke hemen egongo testu hau irakurtzen. Gainera, gure gurasoen jokaeraren bat errespeturik gabe baztertu nahi dugunean, orduan jokaera hori bera errepikatzeko probabilitatea areagotzen ari gara. Errespetuz errebisatzea da gure izaera eta bizitza ulertzeko moduarekin bat datorren gurasotasuna eraikitzeko modu bakarra.

Beste gauza bat, ikusten ez dena eta oso beharrezkoa dena, pazientzia da. Zuhaitza landatu eta gero pazientzia behar da. Gaur egungo gizartean epe motzerako emaitzak lortzen saiatzen gara alor guztietan (galdu itzazu 10kg sei astetan! Edo ikasi txinera hiru hilabetetan!). Lorezaintzan eta hezkuntzan, aldiz, horrelako presarik ezin dugu izan. Lurra lantzen dugu, ongarria botatzen dugu eta espero dugu, egunen batean, horrek onurak eragitea. Baina guk ezin dugu zuhaitzaren prozesua azkartu. Gure papera nahikoak diren baldintzak bermatzea izango da, eta ondoren itxaron egin beharko dugu, pazientziaz.

Azkenik, ikusten ez den alderdi horretan guraso harremana dago. Zuhaitza landatzean beharrezkoa izango da noizean behin gerturatu eta sustrai inguruan hasitako sasi eta sastrakak kentzea. Askotan lan hau ez da atsegina, makurtu beharra dago, mindu gaitzaketen arantzekin aritu behar gara, nahiz eta dena ondo garbitu ostera ere belar txar horiek aterako dira eta berriz makurtu beharko gara… Baina zuhaitza ondo hazteko oso garrantzitsua da hau zaintzea.

Ezinbestekoa da ezberdintzea guraso harremana eta bikote harremana. Seme-alaba bat izatean konpromisoa hartu behar dugu guraso harremana zainduko dugula (guraso izaten jarraitzen dugun bitartean, behintzat), nahiz eta bikote harremana eten. Gertatu daiteke momentu batean bikoteak elkarrekin jarraitu nahi ez izatea edo pentsatzea banatuz gero hobeto egongo garela. Hori posible da, baina seme edo alaba baten/batzuen guraso garen heinean gure arteko kalitatezko komunikazioa mantendu behar dugu, hots, guraso harremana zaindu behar dugu.

Bestalde, zuhaitza landatzearekin batera gomendagarria da babestuko duen hesia jartzea. Ulertu behar dugu zuhaitza mendian jartzen dugula, ez lorategi pribatu batean. Seme-alabak, ere, munduan bizitzeko edukitzen ditugu, ez gure altzoan gelditzeko. Esan dezakegu Bizitzaren seme alabak direla eta guk ezin dugula kontrolatu nor dabilen aldi berean bizitza horretan.

Horregatik, hesi hori gurasook ematen dizkiegun oinarrizko beharrak asetzeko zaintzak dira: jana eta etxea bermatu, ez daitezela hoztu edo busti, paseoan irten, medikuarenera eraman… Hauek kanpotik ikusi daitezkeen zaintzak dira, txikia, ahul eta erkin den zuhaitzak aurrera egitea ahalbidetuko dutenak. Horrela, hortik pasatzen den lehenengo ahuntzak ez ditu kimu guztiak jango eta zuhaitz txikiak aurrera egiteko aukera gehiago izango ditu.

Hesia, ordea, ezin da bizitza guztian zehar mantendu. Zaintzak aldatzen doaz, haurrak malgutasuna behar du eta pixkanaka-pixkanaka testuinguruarekiko elkarrekintza gehiago beharko du. Momentu horretan gurasook hezia kentzen joango gara, zuhurtziaz eta saiakerak egiten. Badakigu ezin ditugula betiko gure babesean eduki eta laster edo beranduago hesia kendu beharko diegula.

Hesia malgutzea oso zaila da. Artisauaren abilezia behar da haurren gaitasunak eta beharrak interpretatu eta horiekin bat datorren zaintza proposatzeko. Gehiegizko babesa eman gabe eta arriskuan aske utzi gabe.

Prozesu horretan, gure erantzunak konstanteak izan badira eta haien beharrei momentuan erantzun badiegu, espero dezakegu hesia sinbolikoki integratuko dutela. Zuhaitz nagusiak ere hesia barneratu duela esan dezakegu bere azala gogortu duenean. Horrek gertuko arriskuengandik babestuko du, kanpoko hesiaren beharrik izan gabe.

Baina prozesu hau ez da lineala eta gainera aldagai askok hartzen dute parte, hortaz ezin da inolaz ere emaitza bat ziurtatu. Gurasotasuna, mendian zuhaitz bat landatzea bezala, ziurgabetasunari irekitzea da, ezin baitugu jakin gauzek nola egingo duten aurrera.

Honek Saramagori egotzitako testu hau ekartzen dit gogora:

Sema-alaba bat Jaungoikoak utzi digun izaki bat da, ikastaro bat egin dezagun. Ikastaro horretan gauza ezberdinak ikasten ditugu, esate baterako nola maitatu norbait geure burua baino gehiago, nola aldatu gure gabezi nabarmenenak haiei adibide onak eman ahal izateko eta batez ere adorea izaten ikasteko. Bai. Hori da! Guraso izatea bizitzan dagoen ekintza adoretsuena da, mota askotako mina sentitzeko egoeran jartzen gaitu eta, hala nola ondo ari ote garen ez jakitearen zalantza edo eta hainbeste maite dugun zerbait galtzeko beldurra. Galdu? Nola? Ez al da gurea? Ez, mailegu bat baino ez da. Mailegurik berezi eta zoragarriena, izan ere gureak dira bakarrik haien kabuz moldatu ezin daitezkeen bitartean. Horren ondoren, bizitzarenak dira, patuarenak eta haien familienak. Jaungoikoak bedeinka ditzala beti gure seme-alabak, gu dagoeneko bedeinkatu bait gaitu haiekin.