Zuhaitz eskuzabala
Urtebete pasa noa guraso.eus-eko edukien koordinatzaile moduan, kolaborazio guztiak irakurri eta argitaratu ditut azken urte honetan, baita kolaborazio zaharrak ber argitaratu ere. Larraitz Zeberio kazetari lankidearen lanarekin gurasotasunaren inguruan sortzen diren albisteen jarraipena egiten dut eta bion artean bideratzen dugun egitasmo honek bizitza errealean sortzen zaizkigun zalantzetan lagundu eta hausnarketarako aitzakia mordoa eskaini dizkidala esan dezaket. Guraso moduan al dudana egiten dut, denon antzera! Galdera egin nion nire buruari; eta zer egin dezaket nik guraso.eus honetan? Zertaz idatzi dezaket??
Gure lehen alaba jaio zenean jarri genuen martxan etxeko proiektu bat. Malirenipuinak izeneko bloga eta bertan liburutegitik hartutako liburu aipagarrien zitak egin genituen, nabarmentzekoak iruditu zitzaizkigun liburuekin post dexente idazti genituen beti ere gure usteak eta gerora (alaba handituz joan zenean) esperientziak kontatuz. Ez aditu ikuspegitik,ez eta inongo helbururekin ere. Asko gustatzen zaizkigu ipuin eta liburu ilustratuak etxean, eta alabak aitzakia moduan erabili ditugu gure zaletasuna elikatzeko.(aitor dezagun)
Etxeko blogean egiten genuen bezala guraso.eus-eko txoko honetan ipuinak eta liburu ilustratuen inguruko iruzkinak egingo ditut, beti ere esperientziatik eta ez aditu moduan.
Lehen kolaborazio honetarako liburu ilustratu zahar bat izango dut oinarri. Euskarara ekarri berria eta orain dela oso gutxi ezagutu dudana. “Zuhaitz eskuzabala”. Liburutegian aurkitu, (liburu berriak goiko apalean jartzen dituzte erraz ikusteko moduan) eta etxera ekarri genuen, alabarekin batera deskubritu nuen, hau da, aurretik irakurri gabe kontatu nion. Liburua kontatzen amaitu nuenean zerbaitek barruan “krak “ egin zidan.
Bai ,liburuak badauka mamia.Shel Silverstein (1930-1999) idazle estatubatuarraren ‘TheGivingTree’ da euskaraz Zuhaitz eskuzabala dena, lehen aldiz argitaratu eta 50 urte pasa eta gero euskaraz irakurtzeko aukera dugu.
Liburua ireki eta ilustrazio oso sinpleak eta zuri beltzean, gutxirekin asko esaten duten horietakoa iruditu zitzaizkidan. Eta hasieratik amodio istorio bat:
“Bazen behin arbola bat… mutiko bat maite zuena. Eta mutikoa egunero etortzen zen eta haren hostoak biltzen zituen haiekin koroak egin eta basoko errege bihurtzeko. Mutikoa haren enborrean gora igotzen zen eta haren adarretan kulunkatzen zen eta haren sagarrak jaten zituen”
Ba bai, amodio istorio bat da liburuaren oinarria, zuhaitz eta mutiko baten artekoa. Baina ez da amodio orekatua; zuhaitzak dena ematen dio, mutikoak berriz ezer.Haurtzarotik heldutasunera dagoen amildegia nabari da liburuan, mugarik eta baldintzarik gabeko maitasuna, amalurrarekin daukagun harremana… hari ezberdinetatik tira egin daiteke eta pentsatzeko aitzakia asko eskaintzen dizkigu bere sinpletasunean.
Aurretik esan dut liburuak” Krak” egin zuela nire barruan, zalantzak baina laster etorri ziren, nola ulertuko du nire alabak ipuina, zer da baldintzarik gabeko maitasun harreman horrek iradokiko diona? Nola ulertu bikote harreman batean batek bizitza eman eta besteak jaso bakarrik egiten duela?
Gaztezulo aldizkariko 2014. urteko ale batean aurkitu dut liburu hau euskaratu aurretik egindako lan berezi bat, eta bertan irakurri ditut liburuari eman zaizkion interpretazio ezberdinetako batzuk.
“Ipuin alegorikoa dela kontuan hartuta, hamaika interpretaziorako bide eman du. Batzuk Jainkoaren eta gizakiaren arteko harremana ikusten dute ipuinean, beste batzuk, aldiz, Ama Natura eta gizakien artekoa. Eta badira adiskidetasunaren edota gurasoen eta seme-alaben arteko harremanaren alegoriatzat ulertzen dutenak ere. Baita harreman sadomasokistaren adibidetzat jartzen dutenak ere. Ipuina irakurri, eta bakoitzak bere ondoriok atera ditzala.”
Liburua oinarri hartuta Eneko Urizarrek poema eratorria idatzi zuen, Rafa Rodrigok hitzak irudi bihurtu zituen origamia baliatuz, eta Galder Izagirrek emaitza erretratatu zuen.
Zulo beltz ñimiñotik argira negar barik bete zen zelaia bizi berriaz.
Zutik nago, adarrak gora to sagarra, eskala ezazu ene enborra begira ezazu mundua, zu umea ni arbola
Shhh… lorea maite dut. Fiuuu! nahiko nuke lilia. Haizeak mezuak daramatza, maitaletik maitasunera
Berrogeita hamar aurten? Bai, Shel, erantzun zuen sagarrondoak. Lasai lagun, luzaroen bizi den fruta-arbola zara
Gizon bat hil du heriotz kamamila maltzurrak Hippomanemancinella, dio Ama Naturak
Bakardadea bakardadeago, zelaia kanposantuago duintasuna besterik ez zutik oraindik, hemen nago.
Sagarrak, adarrak eta enborra zureak. Nekatuta eta bakarrik zaudela? Zatoz gizon, ene zurtoinean eseri, ilunabarra elkarrekin itxarongo dugu.
Ez naiz bakarra liburuak mamia baduela uste duena, liburua klasiko bat omen da Zuhaitz eskuzabala, eta haur literaturaren liburu nabarmenenen artean omen dago. Nik oraintxe deskubritu dut, euskaraz! Ederra! Ez dakit nire alabak nola ulertu duen , ez dakit maitasun istorioa ulertu duen, baina berriro irakurri dugu eta biok malkoak begietan genituela amaitu dugu ipuina.
Iruzkinik ez "Zuhaitz eskuzabala"