Ane Ablanedo: “Haziera ikusteko bi molde nagusi daude eta indarrean dagoena da konfiantzarik ez izatea haurrarengan”

Hezkuntza sistema alternatiboak eta haur psikologia ditu ikerketa gai Ane Ablanedok. Hezkuntza sistemaren onurak eta kalteak aztertuko ditu urriaren 7an Bermeon egitekoa duen hitzaldi batean.

Posibleak dira eskolarik gabeko herriak? 
Egia da eskolak badituela bere onurak, batez ere sozializazioari dagokionean; izan ere, haurrak behar ditu beste haur batzuk bere inguruan. Baina gainerakoan ez zait iruditzen eskolak ekartzen dionik haurrari eskolarik gabe ikasiko ez lukeen ezer. Berez ikasteko duena ikasiko luke eskolarik gabe ere.

Hortik abiatuta eta eskola egon behar baldin bara —eta ematen du gure gizartean beharrezkoa dela— izan dadila haurraren berezko ikasteko gaitasuna kaltetzen ez duen eskola bat.

Egia da badaudela ñabardurak: haur bat pasa daiteke eskolatik eta kalte gehiegi jaso gabe atera bertatik. Hori onenean. Eskolak ekar dezakeen onura bakarra beste haur batzuekin egotea da. Hortik kanpora haurrak eskolan ikasten duena batez ere sistemarekin moldatzea da, sistemarekin adiskidetzea. Azkenean, sistemak ikasgelara eramaten du gizartearen funtzionatzeko modua. Eskolan dago agintzen duen heldu bat, obeditu behar duten haur batzuk eta irakasleak baimentzen duenean hitz egingo duten ikasle batzuk. Hori guztia oso leunki egiten da, eta agian ez da oso nabarmena. Batez ere gaurko hezkuntzan. Baina sakon sakonean ez da horrenbeste aldatu. Eskolak izan daitezke onak baina horrekin konturatzen badira eta nolabait eragozten badute horrela izan dadin.

Garrantzitsua da 0-6 urteko tartean, ezta?
Tarte hori da pertsona baten bizitzan garrantzitsuenetarikoa eta gizarteak bereziki babestu eta zaindu beharko luke. Hor eraikitzen dira helduaroko oinarriak, batez ere sendotasunari/ahultasunari dagokionean. Hor sortzen da izaera.

Nik banaketa egingo nuke 0-3 eta 4-7 urteen artean. 3-4 urterekin sozializazioak garrantzia hartzen du, eta eskolak izan dezake eragina baina lehenengo hiru urteetan haurra joatea ama edo aita edo erreferentziazko heldua ez dagoen leku batera ez da haurraren behar bat, gizartearen behar bat da.

Lehenengo urtea ez da inondik ere sozializatzeko garai bat. Hortik aurrera akaso ez da hain kaltegarria, baina ez da haurraren behar bat. Derrigorrezko hezkuntza sei urtetik aurrera da eta ez da kasualitatea; izan ere, ez da benetan eskola edo kultura jasotzeko garaia.

Aitatasun/amatasun baimenak gehiago babestu beharko lirateke?
Estatu batek egin dezakeen inbertsiorik handiena da bizitzako lehenengo urte horiek zaintzea. Eta zaintzen da amak/aitak egin beharreko lan sozial hori nolabait ordainduz. Inbertsioa da horrek gero dakarren osasun kalitateak ez duelako suposatzen jada arazo gehiegirik. Urte horiek zaindu ez izanak gerora dakarren patologia tasak askoz ere diru gehiago eskatzen dio Estatuari amatasun/aitatasun bajak ordaintzea baino. Badaude horren inguruko ikerketak eginda.

Nori komeni zaio hori horrela ez izatea? Bada norbaiti, eta norbait hori sistema izendatuko dugu. Hori horrela denean haurrari kalte egiten zaio, baina komeni egiten zaio sistemari. Hor sartzen gara gauza politikoetan eta ideologikoetan.

Nik gurasoei argi eta garbi esango nieke: nahi duzue inbertitu zuen seme-alabengan? Lehenengo urteak berarekin pasa. Horrek ematen duen sendotasuna garrantzitsua da. Haur hori gero ez da apurtuko. Noski, izango ditu arazoak eta bizitzarekin doazen minak, baina hor sortzen den sendotasunak ez du preziorik.

Gaur egungo gurasoak gure heziketaren produktu gara, ezta?
Haziera eta heziera ikusteko bi molde nagusi daude. Indarrean dagoen korrontea da konfiantzarik ez izatea haurrarengan, eta pentsatzea zuk gidatu behar duzula bestela galbidean dela. Gure heziketaren produktua garenez horrela sentitzen dugu, eta uste dugu horrela egin behar dugula gure haurrekin.

Beste moldea da pentsatzea haur batek badakiela heldu bilakatzen edo pertsona oso bilakatzen bere senak edo jakinduriak bultzatuta. Beraz egin behar dena da hori zaindu, eta ez gidatu.

Gurasoei pasatzen zaigu sakon sakonean badugula konfiantza edo sena eramaten gaituena gauzak modu batera egitera. Baina “adituek” kontrakoa esaten badute zalantzan jartzen dugu gure sena.

Zein litzateke hezkuntza sistema ideala zure ustez?
Hasteko eta behin haurreskolen funtzioa zalantzan jartzekoa litzateke. Beharrezkoak badira izan daitezela egokiak eta atxikimendu funtzio horiek zaintzen dituztenak.

Eskolak sozializatzeko funtzioa du. Errespetatu behar lituzke haurraren erritmoak, jakin-mina, izaera, ezintasunak… eta lagundu beharko luke bakarrik haurrak ezin duenean, baina inongo gidaritzarik edo kurrikulumik gabe. Haurrak eraiki beharko luke bere ikerketa lerroa, bere jakin-minetik berezkoa duelako. Eta horrela iritsiko litzateke gaztarora. Hortik aurrera jorratu beharko lituzke berari interesatzen zaizkion gauzak, eta topatuko luke bere lekua bizitzan bere gustuen eta gaitasunen arabera.

Noski, ideal horretan ez dago titulurik sartzen. Tituluak behar baditugu sartzen gara eskolan.

Esperientzia alternatiboak badaude, ezta?
Eskola alternatiboak ez dira hain berriak. Eskola existitzen denetik daude alternatibak. Orain ari gara asko eta asko ezagutzen oihartzuna jasotzen ari direlako, baina beti egon dira.

Argazkiaren iturria: Ane Ablanedo Facebook

Ane Ablanedorekin izandako elkarrizketa entzungai.