Madalen Goiria: “Homeschooling egiten duten familiak badaude gurean eta Haziz Hazi elkartean integratuta daude””

EHUko zuzenbide zibileko irakaslea eta homeschooling aditua da Madalen Goiria. Kalkulatzen da Euskal Herrian lau bat familia ari direla seme-alabak etxean bakarrik hezten. Beste batzuk hezkuntza proiektu alternatibo bat aukeratu dute. Goiriak eman digu horren berri.

Aukera erreala da homeschooling-arena Euskal Herrian?
Bai, eta esan daiteke aurrera egiten dagoela. Gero eta familia gehiago daude eta horretarako elkarte bat dago Hasiz Hasi izenekoa. Bertan elkartzen dira hezkuntza proiektu alternatiboetan dauden familiak zein homeschooling egiten dutenak. Une honetan nahiko aukera erakargarria dela esango nuke. Garatzen ari dena.

Legalki posible da umeak etxean heztea?
Espainiako Estatuan, une honetan, gurea da lekurik onena. Badaukagu Balora izeneko erreminta bat baloratzeko zein den adin txikikoen arrisku egoera. 2011an egin zen neurketa bat eta 2017an egin da bestea. Ikusi da badela arrisku egoera bat umeak eskolara ez eramatea, baina aldi berean aurreikusten da famliak umeari egokitutako plangintza bat badauka, plangintza indibidualizatua, itxi egin beharko dela administrazio barruan zabaldutako espedientea. Hala, suposatzen da espediente horiek ez dutela fiskaltzatik epailera aurrera egingo.

Estatuko beste lekuetan ez dago horrelako aurreikuspenik eta zerbitzu sozialetan aurkezten diren familiak edo interbenituak diren familiak normalean fiskaltzan amaitzen dute. Hemen badugu berme edo lasaitasun hori. Familiek badakite alde horretatik ez direla neurri bortitzak hartuko.

Zergatik hartzen da seme-alaba hezkuntza sistematik atera eta etxean hezteko erabakia?
Bi familia profil daude. Alde batetik, umeak inoiz eskola batera eraman ez dituzten familiak. Horiek normalean aldez aurretik edukitzen dute egonezin bat. Izan ohi dira errespetuzko heziketan oinarritzen diren familiak eta prozesu horretan apurketa iruditzen zaie hiru urterekin haurra eskolara eramatea. Gurasoen eta umeen arteko lotura hori oso estua izaten da eta ez dute nahi izaten apurtzea.

Beste profila da umeak eskolara eraman dituzten familiena. Etxean hezteko ideia ez zeukaten baina eskolan arazoak sortu dira —buylling egoerak, gaitasun bereziengatik sortutako egoerak…— eta ez dute sisteman erantzun egokirik ikusi eta erabakitzen dute etxean hobeto daudela.

Oso profil ezberdinak dira eta nork bere motibazioak ditu.

Euskal Herrian zenbat familia ariko dira umeak etxean hezten?
Zaila da jakitea; izan ere, ez dago estatistikarik eta zelan ez diren ofizialki existitzen ez dago kopuru zehatzik.

Bai; izan ere, proiektu bateratuak ere badaude.
Bai. Haziz hazi barruan badaude hezkuntza proiektu alternatiboak eta batzuk homologatuak, gainera. Beste heziketa mota baten bila dabiltzan pertsonak edo kolektiboak daude bertan.

Hemendik kanpora homeschooling egiten den gauza bat da?
Oso zabalduta dago batez ere herrialde anglosajoietan: Estatu Batuak, Kanadan, Britainia Handian, Australian… Europa kontinentalean arazoak daude: Alemanian eta Suedian, esaterako, guztiz debekatuta dago eta Holandan zailtasun handiak daude…

Nola hezten da etxean. Gurasoek egin dute irakaslearen papera, eduki kurrikularrak daude, badago metodologia bat edo familia bakoitzak eraiki behar du berea?
Ez dago metodologia konkretu bat. Batzuk diote homeschooling metodologia bat dela baina okerra da. Gehiago da bizitzeko modu edo aukera bat, eta ia bizitza osoa eraikitzen da erabaki horren inguruan. Batzuetan familiek ere ez dakite zein metodologia erabiliko duten; izan ere, umearen beharrizanen arabera erabakiko dute hori eta aldatzen joaten doaz. Edo ume batekin metodologia bat erabiltzen dute eta beste batekin beste bat. Hemen metodologia bakarra umearen beharretara egokitzea da. Adaptatu egin behar da.

Eta umeak ez ditu behar ondoan beste ume batzuk? Harremanak eraikitzeko eta abar? Nola ematen zaio erantzuna horri?
Familien kezka iturri izaten da hori, bai. Oinarrizko lehentasun moduan hartzen dute eta alde batetik bestera ibiltzen dira erantzuna emateko. Normalean eskola orduetan ez dago umerik kalean baina nik esango nuke eskola orduetatik kanpo ere gutxi ibiltzen direla. Lehen ikusten ziren umeak olgetan kalean. Orain eskolatik etxera doaz eta pantaila aurrean egoten dira. Ez zaizu iruditzen?

Sozializaziora itzulita, hori bada arazo bat eta familiak hauek kontziente dira. Itzelezko ahalegina egiten dute seme-alaba bese umeekinelkartzeko: egiten dituzte topaketak, dabiltza leku batetik bestera kirola edo antzerakoak egiteko… Ahalegin handia egiten dute eta uste dut lortzen dutela helburua.