Batzuetan gonbidapenik gabe etortzen diren bisitariak.

Aldaketa batzuk aurresangarriak eta desiratuak diren bitartean, beste batzuk berehalakoak eta gogaikarriak dira. Aldaketaren izaeratik landa, famili batzuk ondo moldatzen dira eta indarberrituta ateratzen dira gaindiezina zirudien egoeratik, izan ere aldaketak geure burua eta senideak hobeto ezagutu eta gaitasun berriak garatzeko aukera dira. Beste famili batzuk, ordea, errazagoa ematen zuen erronkari ezin aurre egin dabiltza denbora luzez, ondoriozko harremanen ahultzearekin. Azter dezagun, beraz, ze ezaugarri bete behar diren egoera berri bati sakontasunez eta modu eraginkorrean moldatu ahal izateko.
Familiaz hitz egitea aldaketaz hitz egitea da. Urte batzuetan egonkortasuna duen sistema bat dela ematen badu ere, bere bizitza ziklo propioa duen izakia da familia. Bikote bat elkartzen denean edo eta heldu ezkongabeak erabakia hartzen duenean hasten da. Momentu horretatik abiatuta, bizitza aurrera joatearekin batera, fase ezberdinetatik pasako da familia, bitartean gauza asko aldatuko direlarik.

Familiak talde bezala bizitzen dituen faseetatik aparte, senide bakoitzak pasatzen dituen aldaketak ditugu. Aldaketa indibidual hauek, famili partaideen elkarreragina dela eta, guztiongan eragingo dute. Esate baterako, alaba txikiari haginak ateratzeak, zein amak lanean nagusi berria eta estres karga handiagoa izateak, hein batean behintzat, familia guztiaren moldatzea eskatuko du.

Aldaketak sailkatzerako orduan, beraz, beroriek aurreikusteko aukeraren arabera egin dezakegu: alde batetik itxarondako aldaketak ditugu, familiak bere bizi zikloan aurrera egiteagatik itxaron eta neurri batetan desiratu ere egin daitezkeenak.

Aldaketa hauek, printzipioz, erronka eramankorragoa suposatuko dute, aldez aurretik prestatzeko parada izan dugulako eta guztiok partekatzen ditugun ideien artean bazegoelako, hots, normaltzat jotzen dugulako. Hala ere, itxarondako aldaketa txiki batek familiaren funtzionamenduan arazoak sortu eta moldatze konfliktiboa eragin dezake (adibidez, eskolatik institutora pasatzeak eta lagun batzuengandik aldendu behar izateak alaba nerabearen izaeran barnerakoitasunerako joera sustatu eta famili barneko ohiko komunikazio moduak nahikoak ez izatea eragin dezake).

Beste alde batetik, abisatu gabe edo eta gure borondatearen kontra datozen aldaketak ditugu (guraso bat langabezian gelditu, gaixotasun baten diagnostikoa, senideren baten heriotza…). Hauek, normalean, moldatze prozesu sakon eta luzeagoa behar dute, eta prozesu hori gauzatzen den kalitatearen arabera familia indartuta ala ahulduta atera daiteke. Dena den, esan dugun bezala, itxarondako aldaketa batek ere berregituraketa fase inportantearen beharra aktibatu dezake. Kasuan kasu.

Orokorrean, aldaketaren izaera edozein izanda ere, beti aldaketarako erresistentzia aktibatuko da. Hots, lehenengo erreakzioa egoera berria ukatzea izango da. Hori gainditu eta aurrera egin ahal izateko bi izango dira familiak bete beharko dituen eginkizunak:

– Aldaketa orok galera bat dakar eta senide bakoitzak galera hori bizi eta sentitzeko modu propioa izango du. Esate baterako, baserriko txakurra zendu izanak aitari beste txakurkume berri bat eskuratu behar izatea eragiten dion bitartean, 8 urteko mutilari behar bada bere ausardian aurrera egiten horren garrantzitsua izan zen laguna galtzea suposatzen dio.

Hori dela eta, bizipen ezberdinak entzunda eta onartuak izatea oso garrantzitsua da. Saiatzen bagara norbaiten bizipena aldatzen, edo eta gugan sortzen dituen intentsitate handiko emozioak ekiditzearren bere adierazpena oztopatzen badugu, famili bezala aurrera egitea oztopatuko dugu. Kontrajarria badirudi ere, denok batera joateko erritmo ezberdinak onartuak eta errespetatuak izan behar dira; hau da, partaideen arteko ikuspuntu eta bizipen ezberdinek tokia behar dute.

– Aldaketa orok nolabaiteko berregituraketa eskatzen du. Hala beste herri batera bizitzen joateak, nola gurasoren baten lan ordutegian aldaketa emateak, antolamendu aldetik orden eta arau berriak sortzea eskatuko digu. Egoera berri horri moldatzen zaion funtzionamendua topatu behar dugu. Askotan, aldez aurretik planteatutako moduak ez du balio eta aukerak frogatuz joan behar gara (adibidez, hasieran asteburu guztiak jatorrizko herrira joatea pentsatu genuen, baina hainbat hilabete pasa eta gero herri berrian harremanik egiten ari ez garela ohartuta, bisita horiek murriztea frogatzen dugu. Honek, agian, nerabezaroan dagoen semeari ez zaio ondo irudituko, eta bizipen hori ere onartu beharko dugu.

Ildo berean, gertatu daiteke lehengo egoera idealizatzea (“ze ondo geunden aitak beste ordutegia zuenenan”, “gure lehengo herria irekiagoa eta biziagoa da; ederto geunden bertan”), edo egoera berriarekin sentitzen dugun haserrea senideren batengan proiektatzea (“Zuk erabaki zenuen aitarengandik banatzea. Zure erruz gaude orain horrela!”). Oso normalak diren erreakzio hauek, denboran zehar tinko mantentzen badira, berezko oztopo bihurtu daitezke, ezinbestekoak diren malgutasuna eta kohesioa arriskuan jarri baititzakete.

Laburbilduz, edozein aldaketa erronka da, eta aldi berean familia indartzeko eta beste maila helduago batera pasatzeko aukera ere bada. Prozesu horretan gure oinarrizko euskarri soziala den familia indartuta atera dadin hiru ardatz zaindu behar ditugu: partaide guztien bizipenak onartu, malgutasunez jokatu eta kideen arteko harremanak zaindu, momentu batzuetan zaila bada ere. Hauek hiru zainduz eta prozesuari denbora emanez, gure lorategiak azkenean kimu berdeak aterako ditu, izan garenaren lursailan errotuta, hostoak eta lore kuskuak etorkizunera begira zabaltzen dituelarik. .