Txirristak eta ziburuak izan ohi dituzte jolas-parkeek, koloretsuak eta gomazko lurrarekin izaten dira, baina egokiak dira jolaserako? Arrasateko Txatxilipurdi elkarteko Amaia Etxabek gaiaren gaineko hainbat gogoeta egin dizkigu.

Jolas-parkeak jolaserako bakarrik dira edo beste balio batzuk ere lantzeko aukera eman beharko lukete?
Jolas-parkeak jolaserako eremu direla argi dago, baina jolasa bera bada hezkuntzarako baliabide oso garrantzitsua eta gure haurrek, azken finean, jolasaren bidez ezagutzen dute mundua eta eraikitzen dituzte irudipen berriak. Jolasa garapenerako ezinbesteko tresna da; izan ere, jolasaren bidez askotariko bizipenak ezagutzeko aukera dute umeek. Hala, jolas eremuaren ezaugarrien arabera mota bateko edo besteko ikaspenak izango dituzte umeek.

Horrela pentsatuta daude gaur egungo ohiko jolas-parkeak?
Oinarri elkartean gaude eta bertan batera egiten dugu lan Nafarroako irakasle diren Alfredo Hoyuelosekin eta Txusma Azkonarekin. Jolas-parkeak aztertu dituzte eta esaten dute gaur egungo ohiko jolas-parkeak ikusi besterik ez dagoela konturatzeko bertan ematen diren jolas esperientziak muga batzuk badituztela. Hiru osagai aipatzen dituzte. Batetik jolas-parkea osatzen duten elementuen kokapena. Normalean jolaserako eremua erdian dago eta inguruan daude helduentzako eserlekuak. Hoyuelosek eta Azkonak diote, azken finean, haurrak kontrolatzeko eremuak sortu ditugula. Inguratu egiten ditugu nolabait eta hor sortzen diren jolasak estereotipatuak eta askatasun mugatukoak dira.

Aipatzen dituzte baita ere koloreak. Orokorrean jolas-parke gehienek partxis koloreak erabiltzen dituzte —gorria, berdea, urdina eta horia—. Oso tonu biziak izan ohi dira, baina munduan eta naturan badaude beste kolore eta beste tonu batzuk. Horiek ez dira hain ohikoak jolas-parkeetan.

Hirugarren elementua zorua da. Badaude unibertsitateko ikerketa batzuk esaten dutenak gaur egun ohikoak diren zoruak segurtasunaren izenean erabiltzen direla, baina horrek zer eragiten du? Jausten denean haurrak ez du minik hartzen eta ez da prestatzen erorketa horretarako. Badaki ez duela minik hartuko, baina eremu horretatik kanpo ez daki erorketari aurre egiten.

Nolakoak beharko lukete jolas-parkeek?
Jolas-parkeak askatasunean jolasteko aukera eman beharko lioke umeari, eta askotariko esperientziak bizitzeko aukera. Intimitate pixka bat ere eskaini beharko luke. Noski jolas-parke batek izan behar dituela esertzeko eta eroso egoteko elementuak, baina agian eserlekuen kokapenak ez du zertan beti berdina izan.

Jolas-parkeko jolaserako elementuek ere sormena sustatu beharko lukete. Azken finean gaur egungo ohiko jolas-parkeak jolas berdinak errepikatzera eramaten gaituzte. Bestelako egiturak eta jolasera aukerak sor daitezke.

Eta umeek zein paper jokatu beharko lukete jolas-parkeen diseinuan?
Azkonak eta Hoyuelosek Parkeak bizitzeko modu berriak liburuxka kaleratu zuten. Bertan proposatzen dituzte jolas-parke bat eraldatzera edo eraikitzera goazenean kontuan hartu beharreko urratsak, eta haurren parte-hartzea aipatzen dute.

Hiru urrats proposatzen dituzte. Lehenengoa sentsibilizazioa edo parke horretan inplikatuak egongo diren alde guztien arteko hausnarketa saio bat. Familiak, inguruko komertzioak, erabiltzaileak, Udala… dira inplikatu horiek. Saio horretan nork bere kezkak eta zalantzak partekatzeko aukera izango luke. Bakoitzak nola bizi duen parkea, zein behar duen… eta hor haurren ideiak ere jaso beharko genituzke. Muga batzuk egoten dira hor, hasieratik. Helduoi izugarrizko zintzotasunez jokatzeko eskatzen digu horrek. Hasieratik ipini behar dira muga horiek.

Bigarren urratsa da jolas-parke hori nolakoa izango den pentsatzen hasteko ideiak sortzea. Hor haurrek protagonismo handia dute. Haurrengandik jaso beharko lirateke ideiak geroko jolas-parkearen diseinuan kontuan hartzeko. Eta oso interesgarria da belaunaldi ezberdinetako haurren iritziak jasotzea. Azken finean familia batek adin desberdinetako seme-alabak ditu, eta jolas-parkeak guztientzako jolaserako aukerak eman beharko lituzke.

Hirugarren urratsa da ideiatatik eraikitzera pasatzea. Hemen ere garrantzitsua da aurretik aipatutako eragile guztien nolabaiteko parte-hartzea lortzea. Argi dago ezingo dugula obra guztia horrela egin baina nolabaiteko parte-hartzeak ziurtatzen du atxikimendu bat ondorengo erabileran eragina duena.