Eguneroko jana
Sofako kuxinean “Made in China” jartzen du. Bertako eskulan merkea aprobetxatuz ekoiztua izango da, seguruenik. Dena den, oihal sintetikoa egiteko erabili den petroleoa, agian, arabiarra da. Gauza bera egungo mendiko arropa gehientsuarekin.
Aurrekoan, kirol denda bateko dendariarekin bila ibili eta gero aurkitu genuen “Fabricado en Asturias” jartzen zuen motxila bat. Ez al dakigu hemen josten? Merkeagoa da esklabutzan bizi diren langileengana jotzea?
Edaten dugun ardo botilaren kortxoa estañoz egina dago. Euskal Herrian kontsumitzen dugun estañoaren %80a Boliviako mehatzetatik dator. Biodiesela? Indonesiako baso eta ohian birginak suntsitu, bertako landaretza, animaliak eta pertsonak indarrez bota eta haiei bortizki lapurtutako lurretan landatzen ari diren milaka palmondo zuhaitzetatik ateratzen da. Erregai zein elikagai modura kontsumitzen dugun palmondo olioaren %80a indonesiako ustiapen basati hauetatik dator.
Arrotzen gara atun ontzi haundi eta modernoak ditugulako, baina itsasuntzi hauek jasotzen dituzten “baimen legalek” Kenya zein Seichelles inguruko itsasoan bertako arrantzaleen ogibidea suntsitzeko balio dute, herritarren elikadura subirautza mugarik gabe kaltetuz.
Zerrenda luzea da, baina ez da artikuluaren helburua. Aipatutako guztiak adibide bat besterik ez dira, ulertzeko, gure eguneroko kontsumo ohituren islada noraino iristen den. Erostea ere, ekintza politiko bat dela eta ondorioak dituela gure inguruan zein munduko beste muturrean.
Herri “txiro” guzti hauetan, herri bezela, zein herritar bezela dituzten eskubideak urratuz haien lurretatik “bota” egin dituzte, haien kultura, elikadura subirautza eta ekosistema (l)apurtuz eta esklabu bezela lan egitera gonbidatuz. Aipatutako herri horietan, lurra eta ura kutsatuta daude eta bertako familia baserritar autonomoek arazo larriak dituzte “betiko bizimodu” sostengarriari eusteko. Pertsonei esklabutzaren aukera ematen zaien arren, bertako animali eta landareak, ibai eta lurrak guztiz suntsitzen dira gure kontsumo eredua elikatzeko argumentuarekin.
Halako kontuak mahai gainean jartzen ditut, uste dudalako guraso izateak, baduela heziketan ardura haundi bat kontsumo ohituren transmisioari oso lotuta dagoena. Gure txikien eredua gara, zer erosi, non erosi eta zergatik erosten dugun erakusten diegu, egunero egunero. Animatu nahi dut jendea erosketa poltsa eskuan duenean sentitzera hori ere badela mundua aldatzeko herraminta bat, uste baino botere handiagoa duena.
Begira diezaiogun erosten dugun edozerreri betaurreko etikoekin. Galde diezaiogun gure buruari, “Nondik dator hau? Zer dago industria horren atzean? Merkatu eredu hori subentzionatu eta sustatu nahi dut? Nire kontsumokeria asetzea beste herrien eskubideak errepetatzea baino garrantzitsuagoa ote da?”
Inguruan daukagu bizitzeko behar dugun guztia… Urrutiko gauzak kontsumitzeko beharrik ez dago, beraz, egin dezagun kontsumo lokalaren alde, era berean, bertako lan egituraren alde egitea delako. Bertako produktuak (arropa, janaria…) kontsumituz, eredu neoliberalek eragindako industriaren indarra motelduko da gainera, ez baitugu kontsumokeria ero horren parte izan nahi, edo bai?
Gure kontsumokeri basatiak topea jo du eta bada garaia kontsumo ereduaz hausnartu, hori kuestionatu eta kontsumo kontzienteago bat egiteko, gure lurra babestuz besteena suntsitu eta lapurtu gabe! Eta ez krisian egoteak gutxiago kontsumitzera eramaten gaituelako (egungo tendentzia), baizik gure inguruarekiko eta beste herriekiko zor haundi bat dugulako, gure kontsumo ereduak lapurtu eta urratu egiten dituelako haien eskubide, bizimodu eta bizilekuak!
Zorionez, Euskal Herrian badira hainbat herritar elkartu direnak egitasmo ezberdinetan parte hartzeko: bertako produktuan oinarritutako jangelak martxan jartzeko, birziklapena eta berrerabilerari lotutako egitasmo ugari abiarazteko, kontsumo taldeak eratzeko, merkatu eredua ikertu eta horiei buruz idatzi eta informatzeko, desazkundeari lotutako kontsumo ohiturak berrikasteko, energia eredua kuestionatu eta aldatzen hasteko…
Talde eta pertsona bakoitzak bere lan eremua du, bere influentzia gune txikia, normalean. Baina urrats txiki guzti hauek ereindako hazitxo guzti guztiek ekarpen handia egiten dute inguruan. Baita zure erosketa poltsa txiki eta humil horrek ere, mundua aldatzen lagun dezake.
Gure haurrek eskertuko dute, horixe baitez!
Erreferentzia batzuk:
Artikuluan aipatzen diren datuak eta informazio gehiena “Euskal Herriaren zor ezkutua” dokumentaletik atera dut. Dokumental hau oso berria da, 2.013an Ekologistak Martxan eta Ehu-ko Ekonomia Ekologiko eta Soziala deituriko ikerketa taldeak egindako lan baten ondorioa da. Euskaraz, gazteleraz zein ingeleraz dago eta laister sarean jarriko dute.
Etb.ko EKOGUNEA saioioetan proiektu ezberdinen berri:
http://www.youtube.com/results?search_query=ekogune&sm=3
Desazkunde mugimenduari buruzko informazioa (bideoa euskaraz eta gazteleraz da) http://decrecimientoybuenvivir2013.wordpress.com/
