Amelia Barquinen Kinka blogetik ekarri dugu idatzi hau.

Eta zure inguruko umeek zer esango lukete, zure ustez?  Ipuinen ilustrazioen kode bitarrak barneratuta izango dituzte jada?

Interneten bilatu dut hartz baten ilustrazioa –irudi eskematiko eta ez humanizatu bat–, eta goikoa aukeratu dut. Irakurle, esan zintzo: arra ala emea iruditu zaizu lehen begi-kolpean? Edo egin dezagun beste modu batean nahi baduzu: pertsona izena jarri behako bazenio, zein aukeratuko zenuke? (Horrek ere pista eman dezake; alegia, zuk oharkabe egindako kategorizazioa azaleratu dezake).

Nire hipotesia da ar moduan irakurriko dutela pertsona gehienek –eta ume gehienek–, nahiz eta ez dagoen horretarako iradokizunik ilustrazioetan. Azken finean hori da ikasi duguna, ezta? Neutroa dena maskulinoa da; femeninoa markatua da: alegia, femeninoa izateko markaren bat erakutsi behar du (begizta bat?, lepoko bat?, betileak?, irribarre bat?…).

Aurreko artikulu batean azaltzen nuen bezala, Adela Turinekin ikasi genuen haur literaturaren irudiak analizatzen, genero estereotipoen arloan hain zuzen. Turinek ohartarazi zigun umeek berehala barneratzen dituztela ipuinetan dauden estereotipoak, eta aurrerantzean berehala errekonozitzen dituztela. (Ikusi, adibidez, bere artikulua “Aprender a descifrar las imágenes destinadas a los niños y niñas”, Congreso internacional Sare 2005 “Niñas son, mujeres serán”, Emakunde, 2006, 89-104 orrialdeak. Hemen aurkitu daiteke).

Egin nahi duzu aproba etxeko umeekin eta goiko hartza erakutsi, ikusteko ea ilustrazioen kode bitarrak –alegia, genero estereotipoak– barneratu dituzten jada?

Nahi baduzu, ariketa apur bat harago eraman dezakezu. Jarraian irudi batzuk proposatzen dizkizut: animalia bakoitzaren generoa galdetu ahal duzu (nagusiei, umeei), edo izen bat jartzeko eskatu, ea zer gertatzen den:

     2 

3

5

       8         

Lehenengo hartza eta bigarrena berdinak dira eta ez daukate markarik. Hiru, lau eta bosgarrenari, berriz, zerbait gehitu diet: betileak, irribarrea, aho haserretua. Zein dira zure hipotesiak? Zer esango dizute umeek, zure ustez?

Bigarren irudia ere markarik gabe utzi dut zuk nahi duzun gehigarria jartzeko, alegia, esperimentatzeko eta zure solaskideei galdetu ahal izateko.

Ondoren beste bost hartz daude (Adela Turinen aipatutako artikuluan agertzen diren bezalaxe). Bat besaulkian eserita, beste bat besaulkian etzanda, hurrengoa amantalarekin eta azkenak egunkaria irakurtzen, bat lepoko batekin eta bestea lepokorik gabe. Animalia horiek humanizatuago daude aurrekoak baino eta aukera ematen digute geure buruari zera galdetzeko: zeren arabera pentsatzen dugu guk –eta gure inguruko umeek– batzuk arrak direla eta beste batzuk emeak? Galdetuiozu zure solaskideari zergatik jarri dion genero jakin bat hartz bakoitzari.

Edozein kasutan ere, nire hipotesia da umeek guk uste/nahi baino barneratuago dauzkatela estereotipoak, baina ikus dezagun zer gertatzen den…

Animatzen bazara etxekoekin, lagunekin, senideekin, inguruko umeekin (3-8 urtekoak)… ariketa egiten, partekatu emaitza gurekin, mesedez!