Haurren txertaketa-egutegi bateratua

Gaur egungo mundu globalizatu honetan gezurra badirudi ere, edozein gurasok bere buruari egin diezaiokeen galdera sinple batek (noiz jarri behar diot gure umeari txerto hori) erantzun diferentea jasoko du, familia hori Euskal Herriko Iparraldean edo Hegoaldean bizi den kontu, eta harrigarriagoa dena, baita EAEn edo Nafarroan bizi den kontu ere. Umea bizi deneko lurraldearen arabera, bertako osasun-agintariek txertaketa-egutegi propioa gomendatu eta aldarrikatzen baitute, eta lurralde batetik bestera nahi eta behar baino alde gehiago baitaude. Anabasa hori ikusita, bateratze saioak egin zituzten adituek, eta horrela, 2013. urtean hurrengo urterako haurren txertaketa-egutegi bateratua agindu ziguten. Hilabeteak pasatu dira geroztik, baina zoritxarrez, logikak dioenaren aurka eta adituek iazko irailean aldarrikatutako asmo on guztien kontra, desberdintasunek hortxe diraute.

Txertoak zer dira?
Osakidetzako webgunean hau irakur dezakegu: Txertoak era erraz eta eraginkor batean zenbait gaixotasun harrapatzea saihesten du eta berauek kontrolatzen eta progresiboki erauzten laguntzen du.
Txertoek haurtzaroko gaixotasun arriskutsu ugari (hala nola hepatitisa, poliomielitisa eta meningitisa, batzuk aipatzeko) prebenitzeko tresna ezin hobeak dira. Ez dira derrigorrezkoak, baina aditu gehienek biziki gomendatzen dituzte, herrialde bakoitzean gaixotasun horiek duten prebalentzia eta adin bakoitzeko haurren berezitasunak kontuan hartuta betiere.
Zergatik bateratu haurren txertaketa-egutegia?
Esan dudan bezala, haurren txertaketak gaixotasun larri ugaritatik babesten ditu. Eta baieztapen hori administrazio guztiek onartzen duten arren, orain arte autonomia-erkidego bakoitzak bere agenda edo egutegi propioa izan du. Egoera hori aldatzera zihoala zirudien, izan ere Espainiako Osasun Ministerioak immunizazioko programa bateratua adostea lortu zuen 2014. urterako. (ikus Txerto egutegiari eusteko asmoz, 2013-03-29. Ainara Arratibel. berria). Txertaketa-egutegi bateratu berriak zortzi txerto hartzen ditu bere baitan ume guztientzat, edozein autonomia-erkidegotan gaudela ere, aspalditik zetozen lurraldeen arteko desberdintasunak ezabatu eta horrek sortzen zuen anabasa konpondu nahian nolabait. Jarraian adierazten da zein txertok osatzen duten osasun-agintarien adostasunez erabakitako egutegi hori eta baita txerto horiek zein adinetan jarri behar diren ere:

HAURREN TXERTAKETA-EGUTEGIA 2014. urterako

Hilabeteak                                    Urteak
0    2    4    6    12    15    18     3    4    6    10    11    12    13    14    15
Poliomielitisa                                              ●    ●    ●                    ●

Difteria-Tetanosa-Kukutxeztula                     ●    ●    ●                    ●                ●                                   a

b Haemophilus influenzae                            ●    ●    ●                    ●

Hirukoitz birikoa (elgorria, errubeola eta parotiditisa)       ●                     ●    ●

B hepatitisa                                          ●    ●          ●

Meningitisa (C meningokokoa)                     ●          ●                                                             ●

Barizela                                                                                                                                ●

Giza papiloma birusa                                                                                                                           ●

1.    Poliomelitisaren kontrako txertoak lau dosi dauzka. Eta txertoa umeak bi, lau eta sei hilabete dituenean jartzea da gomendatutako pauta, oroitzapeneko dosi indargarria 18 hilabeterekin jarriz.
2.    Difteria, tetanos eta kukutxeztularen kontrako txertoa (hirurak txertaketa berean) sei dositan emango da: aurreneko hirurak haurrak bi, lau eta sei hilabete dituela, eta beste hiru dosi indargarri, 18 hilabeterekin, sei urterekin eta 14 urterekin, hurrenez hurren (azkeneko injekzio horretan ez da kukutxeztularen kontrako txertorik jartzen).
3.    b motako Haemophilus influenzaeren kontrakoa. Txerto hau lau dositan emango da, umeak bi, lau, sei eta 18 hilabete dituenean hain zuzen ere.
4.    Hirukoitz birikoa (elgorriaren, errubeolaren eta parotiditis edo paperen kontrako txertoek osatzen dutena). Immunizazio hau bi dositan banatzen da: haurtxoak 12 hilabete dituenean aurrenekoa, eta hiru edo lau urte bitartean bigarren dosia.
5.    B hepatitisaren aurkako txertoa. Txerto hau hiru dositan hartu behar da, jaioberritan eta haurrak bi eta sei hilabete dituenean, baina ama gaitzaren eroalea baldin bada, gomendatutako pauta zero, bat eta sei hilabetekoa da.
6.    Meningitisaren kontrako txertoa (C meningokokoarena). Hiru dositan aplikatu behar da, umeak bi eta sei hilabete eta 12 urte dituenean.
7.    Barizela edo astanafarreriaren kontrako txertoa: dosi bakarra, umeak 12 urte dituela. Baina gaixotasuna jasan ez duten umeetan, pauta bi dosikoa da.
8.    Giza papiloma birusaren kontrako txertoa: nesketan soilik, 14 urte dituztenean zehazkiago esateko.
Umeen txertoak, alde edo kontra?
Dena den, eta haurren txertaketa-egutegi bateratua hortxe dagoen arren, txertoak jartzeko erabakia borondatezkoa da, eta ez dago txerto horiek jartzera behartzen duen lege edo obligaziorik. Horregatik, familia bakoitzak, gurasoek alegia, erabakitzen du bere seme-alabak txertatu nahi dituen ala ez. Adituen jarrera, ordea, bai Osasunaren Munduko Erakundearena eta baita Pediatria Elkarte guztiena ere, argia bezain  sendoa eta erabatekoa da: haurren txertaketa gomendatu eta sustatzea, inolako zalantzarik gabe.
Immunizazioa ezinbestekoa izan da azken hamarkadotan hainbat gaixotasunen heriotza-tasa gutxitzeko. Baina baita etorkizunari begira ere, izan ere, OMEn estimazioen arabera, txertoek bi milioi eta erdi heriotza saihesten baitituzte haurren artean mundu osoan urtero. Alor horretan adituak direnen iritziz, txertoak seguruak dira eta zenbait kasutan albo-ondorioak sor ditzaketen arren (oso arinak normalean, sukar pixka bat edo azaleko gorriune txikiren bat  esate baterako), txertoak ez jartzearen arriskuak askoz ere handiagoak dira eragin ditzaketen kalteak baino.

Euskal Autonomia Erkidegoa

(*) Lehendik txertatu gabe dauden edo gaitza pasatu ez duten haurrentzat bakarrik.
(**) 3 dosi: bigarrena aurrenekoa jarri eta hilabetera, eta hirugarrena aurrenekoa jarri eta sei hilabetera. Txertatu gabe dauden DBHko 1. urteko neskentzat soilik.
(***) Txertatu gabe daudenenentzat.
(****) Oroitzapeneko dosi bat gomendatzen da, 65 urterekin

Irudiaren iturria