Gazteen errealitatea

    Inoiz gertatu al zaizue hauetako egoeraren bat?

Kalean neskato batekin topo egin nuen, elkar ezagutzen genuen,  bere aita eta ama ere ezagutzen nituen. Bera ikusteak pozten ninduela erakusteko eta berarekin elkarrizketa  izateko, erraz erantzuteko moduko galdera batzuk egin nizkion… ikastolari buruz, udalekuetan zer egiten zuten, herri horretan bizitzea gustatzen zitzaion, zein janari gustatzen zitzaion edo jolastea gustoko zuen. Erantzuteko gai izan arren,  ez zuen honetarako aukera handirik izan; izan ere, jarraian, berarekin zihoan pertsona helduak galdera horiei erantzun zien. Badirudi neskatoak horixe bera espero zuela, zeren nire galderak entzutean helduarengana begiratu eta isilik egotea erabaki baitzuen.

Azkenean, nik jakin nahi nuen zerbait kontatzera animatu zen. Ez zuen inork eten, tarte bat izan zuen, non elkarrizketaren protagonista bera izan zen. Baina laster agerian geratu zen pertsona helduaren ezinegona, harik eta denbora bat igaro ondoren neskatoaren kontakizuna moztu zuen arte. Barrez esan zuen, begiradaz nire heldu konplizitatea bilatzen “nolako gauzak esaten dituen!”. Gero, neskaren eta nire arteko harremana amaitzeko, zera esan zion: “Juanma nekatuko duzu. Zoaz zure aitonari giltza eramatera”. Neska ez zegoen ados.

Jarraian: “tira, eman musu bat Juanmari, badoa eta” …

Galdera baino gehiago agindua izan zen hori, ez zen galdera izan, adibidez: “musu bat ematea gustatuko litzaizuke agur esateko?” Baizik eta: “Niri kasu egitea ondo portatzea da”. Musu bat eman nahi zidan ala ez, hori jakiteak ez zuen axola.

    Ezagunak al zaizkizue honelako egoerak?

Nire ustez, hau gertatzen da helduen eta haurren arteko harreman askotan: heldu batzuek hitz egiten dute beste heldu batzuekin eta haurren bizitzari eta intimitateari  buruz iritzia ematen dute eta epaiak egiten dituzte, dena haurrak aurrean dauden bitartean.  Heldu horiek hitza kentzen diete gazteei zuzenean  galdetzen dietenean, eta haien bozeramaile-lana egiten dute; heldu horiek uste dute desegokia eta baliorik gabea dela gazte batek adierazten duena eta hori jakinarazten diote; helduak esaten dio gazteari zer egin eta zer esan behar duen. Helduen eta gazteen arteko harremana berdintasunez garatzea eragozten duen zerbait gertatzen da, barneratua duguna, aitortu gabeko zerbait. Normalizatu egin da helduek gazteenen ideia eta adimenari balioa kentzea, eta haien pentsamendua, gustuak eta nahiak ez errespetatzea.

Honelako esaldian onartu ditugu: bi pertsona eta hiru haur zeuden. Hori da gakoa: bada gazteenei pertsona osoak izatea ukatzen dien sineste ezkutu bat… erabat adimentsuak izateko zerbait falta balitzaie bezala, eta horregatik onartu egin dugu haien pentsamenduari garrantzia kentzea edo elkarrizketetatik eta erabakiak hartzetik kanpo uztea. Adina aitzakia da haurrak diskriminatzeko eta beraiekin errespetuz ez jokatzea onartzeko, pertsona heldu batekin izango dugun errespetu berdinaz ez jokatzeko.

Ez nuke inola ere esango helduok dugun jarrera hori gazteei tratu txarrak emateko edo haiei kalte egiteko gogo batetik sortzen denik; aitzitik, esango nuke haiek zaintzeko eta haientzat onena eskaintzeko gogo batetik sortzen dela. Esango nuke, inkontzientzia dagoela gertatzen ari denari eta portaera mota hauen oinarrian, besterik gabe. Honelako jarrerek  gazteenen bizitzan duten ondorioez hausnartzea falta zaigula uste dut.

    Artikulu honen bidez, nire asmoa da gure familietan, eskoletan, filmetan, erlijioan… transmititu ohi zaigun ikuspegiaz bestelakoa den ikuspegi bat eskaintzea da, pentsamendua sortzea kulturak eta gizarteak pentsatzeko zailtasunak dituzten esparrutan, eta horrela, errealitateari buruz dugun ikuspegia zabaltzen lagunduko diguten baliabideak eskaintzea. Tradizionalki normaltzat jotzen den hori, on egin baino gehiago kaltetzen gaituen hori, zalantzan jartzeko ahalegina da. Normaltasuna zalantzan jarri behar dugu. Hori da artikulu honen helburua hain zuzen ere,  gazteen errealitateari buruz dugun ulermen “normalak” eragozten digun ikuspegi bat eskaintzea, (gazteak esatean, haurtxoei, haurrei eta nerabeei buruz ari naiz). Espero dut gai honi buruzko artikulu sorta baten hasiera izatea, izenburu hau izan lezakeen sorta batena: helduak, gazteekiko berdintasunezko eta errespetuzko harreman baterantz.

    Nolakoak gara jaoitzean?

Jarraian deskribatzen dudan errealitatea, Planetako edozein lurraldetako edozein giza komunitatetan ikus daitekeen zerbait dela dirudi. Edozein  kultura eta tradizio izanda ere. Pertsona heldu askok gure haurtzaroari buruz eta garai hartan genuen bizitza ulertzeko moduari buruz gogoratzen hasi garena islatzen duela dirudi.

– Erabat adimentsuak jaiotzen gara mundura, gure pentsamenduak balio izugarria du, eta gauza guztiei buruz dugun iritzia ideia baliotsu eta interesgarriz betea dago. Gazteak (eta helduak) garen bitartean, gure adimenari ez zaio ezer falta, perfektua eta osoa da. Gure barruan  dena da zuzena, gure ulermena eta trebetasunak garatzeko behar ditugun gaitasun guztiak gure baitan ditugu.

– Erabat onak jaiotzen gara. Ontasuna, mundua eta pertsonak ikusteko modua da. Eta oinarri horretatik eraikitzen dugu gure harremana unibertsoarekin eta pertsona guztiekin. Gehien axola zaiguna gure jokatzeko moduak ongizatea sortzea da. Zaintzen gaituzten eta zaintzen ditugun pertsonez inguratuta pentsatzen dugu bizitza, eta hori da gure dedikazio eta interes nagusia.

– Maitasunetik eta maitatzeko jaiotzen gara. Honek gidatzen ditu gure erabakiak eta ekintzak, gure harremanak eta jarduerak. Berez sentitzen dugu, esfortzurik gabe, eta honela begiratzen diogu bizitzari, pertsonei, baita geure buruari ere. Maitasunak, garen guztia eta egiten dugun guztia bereganatzen du, eta ez diogu beldurrik hau agortzeari edo ez izateari. Maitasuna inoiz falta edo agortzen ez den zerbait bezala ulertzen baitugu, bizirik egoteagatik berez daukagun zerbait bezala.

– Pertsona guztiekin elkartu eta elkartzetik jaiotzen gara. Pertsona bakoitza gure parte sentituz eta gu ere haien parte sentituz. Lotura-sentimendua beti dagoen zerbait da, joaten ez dena, eta gozamena sortzen duena. Zerbaitek sentimendu horretatik urruntzen gaituenean, gure indar guztiekin borrokatzen dugu sentimendu hori berreskuratzeko.

– Jaiotzean, pertsonengan eta bizitzan konfiantza osoa izaten dugu. Honek, harremanak eta hurbiltasuna bilatzera garamatza etengabe, kontaktu fisikoari beldurrik ez izatera. Horregatik, begietara zuzen eta garbi begiratzen dugu, besteen begirada eta presentzia bilatuz. Harremanak gustatzen zaizkigu, behar ditugu, eta ez dugu bizitza horiek gabe irudikatzen.

– Lankidetzarako irrikan jaiotzen gara, ez zaigu interesatzen ez lehiatzea ez eta irabaztea. Harremanak izateko modurik gozagarriena berdintasuna da, denok irabazten dugun eta inork galtzen ez duen egoerak sortuz. Erronkak interesatzen zaizkigu, eta gure merituak eta trebetasunak aitortzea ere gustuko dugu. Era berean, besteen aurrerapenak eta trebetasunak behatuz gozatzen dugu.

– Jaiotzean, Ikasteko gogo ikaragarria izaten dugu; ezezaguna den guztia eta zailtasunak maite ditugu, baita abentura ere. Ikasteak pozten gaitu, eta beti prest gaude hurrengo erronka eta zailtasunari aurre egiteko. Huts egiteak edo ez jakiteak ez gaitu kezkatzen, akatsak ez baitira  arazo bat, bizitzeko aukera bat baizik.

– Dibertitzeko eta bizirik egoteaz gozatzeko jaiotzen gara. Badakigu hori gertatzeko baldintza guztiak betetzen direla, eta egoera horretatik eraikitzen dugu munduan egoteko dugun modua. Ez dugu bizitza jolas eta gozamenik gabe ulertzen. Jolastea maite dugu, eta gozamena poza eta irrika sentitzearen esanahia ezagutzen dugu. Beti dugu irrikaz bizitzeko gogoa.

– Jaiotzean pozik eta arro gaude gure buruaz, eta guregan dagoen dena gustatzen zaigu: gure gorputza, ahotsa, pentsamenduak, etab., egokia eta zuzena iruditzen zaigu dena, pertsona perfektuak bezala  ikusten gara… eta gainerako pertsonak eta ingurukoak ere  modu  berean ikusten ditugu, perfektuak.

– Jaiotzean, kementsuak gara, ez diogu bizitzari beldur. “Orainerako” eta “Orainean” bizi gara. Arreta osoa eta kontzientea izaten dugu orainean, ez etorriko den horretan, edo gertatu zitzaigunean. Badakigu gertatzen zaigun guztia beharrezkoa dela, eta ez dugu epaitzen. Ez ditugu pertsonak eta bizipenak “on edo txar”, “zuzen edo oker” gisa sailkatzen. Gure existentziarekin bat egiten dugu eta honela gozatu egiten dugu.

Aurreko deskribapena berresten duten adibide ugari eta zehatzak daude, eta haur gehienek horretarako joera dute.

Oharra: Testu originala gazteleraz sortu du Juanma Feitok, guraso.eus euskaratu du. Testu originala irakurtzeko idatziguzue.