Hilekoaz hitz egiten hasi aurretik, alua eta umetokiarekin jaiotzen diren pertsonen sozializazioaz hitz egin nahiko nuke. Izan ere, jendarte honetan ez da gauza bera aluarekin edo zakilarekin jaiotzea. Badira gorputz normatiboak eta ez normatiboak: “egoki” edo “oker” moduan begiratzen ditugunak. Pribilegioa da gorputz oso batekin jaiotzea, bere zati guztiekin. Baita autonomiaz mugitzeko gaitasuna izatea, kanon estetikoen barruan egotea edo azal zurikoa izatea. Zakila eta bi barrabil izatea pribilegioa da. Zakilaren tamaina pornoko aktoreen zakilaren tamainara gerturatzen bada, ustezko boterea handitzen da. Hauxe izango litzateke jendartearen erdigunean kokatzen den gorputza, zakila duen gorputza, hain zuzen. Mendebaldeko kulturak zakila duten gorputzetan jartzen du fokua, honi deitzen zaio falozentrismoa;  adibide argiena, edozein hiri, herri, auzo edo eskoletako paretetan ikus daitezkeen zakilen grafitiak dira. Zakil handi, lodi, tente eta iledunak ikus ditzakegu nonahi, batzuk gainera semen ttanttekin ere ikusi izan ditugu. Edozeinek daki halako bat marrazten.

Aipatutako gorputz normatiboaren eskematik ateratzen den pertsona oro, boteretik kanpo kokatzen da. Beraz, jendartean alua eta umetokia izatea ez da normatiboa. Begiraden periferian kokatzen gara. Non ikusi daitezke aluak? Eta klitoriak? Eta odola? Zakilak edozein lekutan marraztearen atzean dagoen mezua eremu publikoa zakila dutenei, askotan gizonei, dagokiela da. Botere adierazpena da. “Kaleak gureak dira”, horixe da paretetan marraztuta dauden zakilek oihukatzen dutena.

Gehiengoak badaki munduko biztanleriaren erdiak odola botatzen dugula baginatik, baina ideiarik ez odol hori non edo nola sortzen den eta zergatik. Hilekoaren ziklo osoan, hilekoaren fasea da denei ezagunena eta ikusgarriena suertatzen zaiguna. Odola isurtzen dugun egunez gain, beste hiru fase badirela (aurreobulazioa, obulazioa eta hilekoaren aurrekoa) urteak aurrera joan ahala ikasi dugu gehienok. Fase hauek aurretik ez ezagutzea da gaur egungo hilekoaren tabuaren adierazle.

Odolak hilean behin gogorarazten digu ziklikoak garela eta umetokia dugula. Fase honetan, gorputzak gure atentzioa eta zaintza eskatzen du eta askotan, minaren bitartez egiten du. Frustrazioa eta haserrea sentitzen ditugu maiz, gure gorputzak zaintza eskatzen digulako eta munduak eskatzen duen erritmoan ezin ditugulako egunerokotasuneko ardurak bete. Zakila duten pertsonentzako eraikitako egunerokoan, ez dira gorputz ziklikoak errespetatzen. Hileko mingarriak izatea alua duten pertsonen izate naturalaren parte bezala ulertzen da. Sufrimendu horren arrazoia alua duten pertsonengan dagoela dirudi, hilekoa bera dela sufrimendua. Erika Irusta pedagogo menstrualak dion moduan, hilekoak berez ez du minik ematen; mundu honetan hilekoa izatea da mingarria. Hilekoaren mina belaunaldiz belaunaldi transmititutako nazka, zikintasun eta isiltasunaren karga emozionalari esleitzen dio Irustak eta minez gertatzen den beste edozein prozesu fisiologikori arreta eskaintzen diogun moduan, hilekoaren minari ere, alderdi kolektibo eta indibidualean arreta jarri behar diogula aldarrikatzen du.

Testuingurua ikusita, haur eta gazteek hilekoarekin lotutako esperientzia atseginak entzutea eta ikustea behar dute, hilekoa garrantzitsua dela jakitea eta horretan, hezitzaileok dugu hilekoaren bizipenak birsortzeko ardura; hilekoa ahalik eta modu atsegin eta osasuntsuenean bizitzeko ardura. Aluarekin eta hilekoarekin dugun harremana berreraikitzea da gure egitekoa. Horretarako, estrategia berriak eraikitzen joan gaitezke: hilekoaren odola eta hau jasotzeko material berrerabilgarriak eta ez toxikoak (kopak, konpresak, kuleroak…), poltsikotik mukiak kentzeko klinexak atera edo beste norbaiti eskatzen dizkiogun bezalaxe, etxean, eskolan eta kalean ikusgarri eta irisgarri egotea ederra litzateke. Aldi berean, hilekoaren zikloa kontzienteki bizitzen entrenatu behar dugu, honek lagunduko digu gure burua hobeto ezagutu, onartu eta zaintzen, bai eta inguruko harremanak modu osasuntsuagoan eraikitzen ere. Horretarako lagungarri izan daitezke hilekoaren zikloa erregistratzeko eta analizatzeko erramintak; ilargi diagrama esaterako. Gure zikloa erregistratzeak patroiak identifikatzen lagunduko digu eta gainera, hileko mingarriak baditugu mina nondik datorren ulertzen ere lagundu dezake. Hilekoan adituak edo espezialistak diren pertsonengana informazio eske hurbiltzea ere lagungarria izango da, zikloari eta minari arreta eskaintzeko.

Azkenik, ardura kolektibo zein indibiduala da hilekoari ikusgarritasuna ematea: kolektiboa esaten dudanean, hilekoa ez duten pertsonek ere errealitate honetan eragiteko duten ardura azpimarratu nahi dut. Hilekoa “emakumeen” gauza bezala ulertu da betidanik eta hau hilekoaren bizipenak baldintzatzen dituen beste mitoetako bat da. Lehenik eta behin, hilekoak ez gaitu emakume egiten: badira hilekorik ez duten emakumeak, umetokirik gabekoak, emakume zakildunak… Eta bestetik, hilekoa ez duten hezitzaileen ardura ere bada hilekoaren inguruko azalpenak ematea beraz, beraiek ere hilekoaren zikloaren inguruko informazioa eskura izatea ezinbestekoa da. Eguneroko harremanetan, erritmoetan eta ekintzetan errespetatu behar dira bizitzaren eta gizakiaren ziklikotasuna.

Eskola eta kaleetako paretetan alu odoltsuak marrazten direnean ospatuko dugu hilekodun pertsonen ahalduntzea!