Azken urteetan, kontsultan ikusi dudan joera batek arreta berezia deitu dit. Gero eta gazte gehiagok —bereziki hogei urtetako hamarkadan daudenek, baina baita gazteagoek eta ziur asko hainbat nagusiagok ere— kokapena modu jarraituan partekatzeko ohitura dute. Lehenik, bikotekidearekin egiten zen hori maiz kalte nabariak gauzatuz, baina gero eta sarriago ikusten dut lagunekin eta senideekin ere egiten ari dela. Hasiera batean, segurtasun sentsazioa ematen duen ohitura honek, nire ustez, baditu arrisku eta ondorio kezkagarriak. Hori dela eta, artikulu honetan, modu zabalean, hausnarketa hauek partekatzea gustatuko litzaidake.

Segurtasunaren ilusioa

Kokapena partekatzeko ohitura, askotan, segurtasunarekin lotzen da. “Horrela badakite non nagoen eta zerbait gertatzen bazait lagundu ahal izango didate” esaten dute askok. Egia da egoera batzuetan baliagarria izan daitekeela: adibidez, gauez bakarrik bueltan etortzean edo toki ezezagun batean bidaiatzean, edota mendira edo ariketa fisiko batzuk egitera joatean. Edozein kasutan, adibide horietan erabilera konkretu eta puntualez hitz egiten ari gara. Hala ere, nik ekartzen dudan hausnarketa honetan partekatze jarraituaz hitz egiten egongo ginateke, zeinetan eguneko edozein momentu eta testuingurutan, beste pertsonaren kokapena ikus genezakeen.

Lagunekin eta familiarekin etengabe kokapena partekatzea ohiko bihurtu da, kontrol modu sotil edo esplizitu batean, hain zuzen ere. Familiari segurtasuna ematen dio alaba-semeak non dauden jakiteak eta lagunen artean ere efektu berdina sortzen du; baina segurtasun hori benetakoa ote da? Horrek ziurtatzen ahal digu gauden edozein espaziotan seguru egotea? Nire ustez, ez, segurtasun faltsu baten ilusioa besterik ez du ahalbidetzen, aldi berean gatazka eta galera dexente ekartzen dituelarik.

Intimitatearen galera

Kokapena partekatzeak esan nahi du zure mugimenduak une oro ikusten ari direla. Kontsultan gaia lantzean, askotan esaten didate haiek ez dutela besteen kokapena denbora guztian begiratzen, baina, haiena ikusteagatik gatazkak izan dituzte. Horrek, pixkanaka, intimitatea murrizten du. Denok ditugu gure espazio propioa, gure plan txikiak eta gure isiluneak. Etengabe ikusita egoteak presio psikologikoa sor dezake: “Zergatik nago hemen?”, “Zergatik ez diet esan?”, “Zergatik gelditu naiz bakarrik?”. Gainera, azalpenak une oro ematen ibiltzeko betebeharra ere sor dezake honek, betebehar erreala izan ez arren.    

         
Gazte askok diote askatasuna dutela, baina aldi berean, badakite norbaitek beti ikusten duela non dauden, eta horrek euren erabakietan eragiten du. Intimitatea ez da sekretuak gordetzea soilik; arnasa hartzeko lekua da, eta kokapena etengabe partekatzeak arnasa hori ken dezake. Agerian gelditzen da, intimitatea, pribatutasuna eta publikotasuna bereizteko zailtasun gero eta nabariagoak izaten ari garela jendarte moduan, eta aspektu hau horren seinaleetako bat izan daiteke.

Harremanetan sortzen diren dinamikak


Kontsultan ikusi dut kokapena partekatzea kontrolerako tresna bihurtu daitekeela, nahiz eta asmo hori ez izan hasieran. Batzuetan bikotekideen artean gertatzen da, baina lagunartean edo familiaren baitan ere bai. Adibidez, norbaitek ez badu bere kokapena partekatu edo momentu jakin batean “desagertu” bada, susmoak piztu daitezke: “Zer ari da ezkutatzen?”, “Zergatik ez du nahi nik ikustea?”. Are gehiago, hasieratik zure kokapena partekatu nahi ez baduzu beste guztiak hori egiten ari direnean, gatazka batean sartu ahal zaitu, edo besterik gabe presio itzela sortu eta egiten amaitu ados egon ez arren.


Bakarrik kontsultan ikusitako liskarrengatik ikus dezaket zenbaterainoko gatazkak sor daitezkeen arrazoi honengatik, eta azkenean harremanen konfiantzan arrakala txiki edo handiak sor daitezkeela bistakoa da. Askotan ez da kokapenaren ikuskatzea gaiztakeriaz egiten, baina aukera hori izateak, emaitza eta ondorio berdina izan ditzake intentzioa dena delakoa izanik. Beraz, askatasun falta eta tentsioak praktika honen ondorioetako bat izan daitezke.

Bestalde, oso azpimarragarria iruditzen zait ere, baina familia artean bai beste harreman motetan eman daitezkeen kontrol dinamikak, zeintzuk ez duten inolako onurarik ekartzen baina bai kalte nahikoak.

Autonomiaren urraketa

Gazte baten garapenean, autonomia eta erabaki propioak hartzeko gaitasuna funtsezkoak dira. Kokapena beti partekatzeak autonomia horri kalte egiten dio, nahiz eta modu sotilean izan. Jende askok ohartzerakoan ikusten du “nire erabakiak ez dira guztiz nireak, beti pentsatzen dut nork ikusiko duen eta nola interpretatuko duen”.

Azken batean, autonomia ez da bakarrik norberaren erabakiak hartzea, baizik eta norberaren bizitza modu propioan kudeatzeko gaitasuna. Kontrol sozial sotil honek autonomia hori ahuldu dezake.

Teknologiaren normalizazioa

Beste puntu bat da ohitura hau guztiz normalizatuta dagoela. Mugikorrak gure egunerokoaren parte dira, eta askotan ez gara jabetzen zenbateraino baldintzatzen duten gure portaera. Kokapena partekatzea aplikazio baten klik bakarreko aukera da, eta horrek ematen dio “naturaltasun” hori. Baina klik horren atzean, gure pribatutasunari eta askatasunari buruzko erabaki sakon bat dago.


Aspektu hau zalantzan ez jartzeak arriskuak ditu. “Denek egiten dute” esatearekin konformatzen bagara, asko zailduko zaigu kritikoak izatea edota hausnarketak egitea.

Ondorio emozionalak

Etengabe ikusten eta ikusita egoteak antsietatea sor dezake. Adibidez, mezua bidali eta ikusi dutela, zure kokapena mugitu dela baina ez dizutela erantzun… horrek kezkak areagotu ditzake. Edo zuk zeuk sentitzen duzun erantzukizuna besteek zure mugimenduak ulertu ditzaten.


Horrek guztiak antsietatea eta segurtasun falta areagotu ditzake, eta kontrara, ez du laguntzen harremanak osasuntsuagoak izaten.

Hausnarketarako gonbita

Nik kontsultan ikusten dudana ez da soilik teknologia baten erabilera, baizik eta gure artean sortzen diren harremanen eredu bat. Kokapena partekatzeak konfiantza eta maitasuna erakusten dituela pentsatzen da askotan, baina maitasuna eta konfiantza ez lirateke ikuskatzearekin nahastu behar.



Garrantzitsua da galdera hauek egitea kokapena partekatu baino lehen:
– Zergatik eta zertarako partekatzen dut nire kokapena?
– Zer espero dut horrekin?
– Zer galtzen dut horren truke?
– Askeago sentituko nintzateke hori egin gabe?


Ondorio orokor bezala, kokapena partekatzeko aukera tresna baliagarria izan daiteke egoera jakin batzuetan. Baina ohitura bihurtzen denean, intimitatea, autonomia eta askatasuna arriskuan jartzen dira. Are gehiago, harremanetan kontrol sotilak eta antsietatea sor ditzake.


Horregatik, nire gomendioa da kokapenaren erabilera kontzientea egitea: beharrezkoa denean soilik partekatu, eta beti norberaren mugak errespetatuz. Teknologia gure bizitzak errazteko dago, ez gure askatasuna murrizteko.