Nola lagundu gure seme-alabari etxeko lanekin

Nerea Agirrek 2012. urtean idatzitako kolaborazioa

Ikasleek eskolatik eramaten dituzten etxerako lanen inguruko gaiak betidanik eman du zer esana. Aspaldian ordea, zenbat bazter nahiko nahastuta dabiltza gaia dela eta. Azken asteotan Frantziako Gurasoen Kontseiluen Federazioak (FPE) etxerako lanen kontrako hamabost eguneko greba hasi duela izan da notizi. Honek, beste zenbait estatu eta herrialdeetan, gurean barne, ildo berdinetik doazen protesta eta salaketak azaleratu ditu.

Aipatutako protesta ekintza hauek gurasoak ordezkatzen dituzten Guraso Elkarteek bultzatu dituzte; eta honek, beste behin, gaiak gurasoontzat izan dezakeen interesaren inguruan hausnarketa egitera eraman gaitu.

Argudio pedagogikoen bila

Etxerako lanen kontra egiteko hainbat argudio erabiltzen dira. Gurasoen denbora falta eta haurrek izaten dituzten etxerako lan kopurua eta zama izaten dira protesta-gai nagusiak. Hein batean errealitate hauek ulertu eta konpartitu arren, marko zabalgo batean sistemari egotzi beharreko kritikak direla uste dut, bizitzako alderdi gehientsuenetan kalitatea, lehiakortasuna eta errendimendua lehenesten dituen gizartean bizi garela ahaztu gabe. Honen ondorioz, nagusi diren balio hauek hezkuntzaren esparrura ekarriz gero, emaitza hobeak lortzeko gehiago eta gogorrago egin behar dela barneratuta dugu, eta hemendik etxerako lanek gaurdaino izan duten eta duten izaera.

Etxerako lanen gaiaz hitz egiterako orduan, argudio pedagogikoetan jarriko beharko genuke arreta eta indarra. Eta honela, arduradun politiko, hezkuntza arduradun eta hezkuntza komunitateko partaideen artean (familiak barne) eztabaida eta hausnarketa gidatzeko galdera nagusiak honakoak izan beharko lirateke: Nolako etxerako lanak? Eta etxerako lanak zertarako?

Etxerako lanen izaera: nolakoak eta zertarako

Etxerako lanen izaeraz hitz egiten hasi aurretik, garbi izan beharko genuke etxerako lanak edozein direlarik ere, hauek haurren eskubide guztiak bermatu behar dituztela; eta horien artean, haur guztiek jolaserako duten eskubidea azpimarratu beharko genuke. Gainera, etxerako lanak, esan bezala, edozein direlarik ere, haurraren garapen integrala ahalbideratu beharko luke: hau da, bere garapenaren alderdi guztiak eta ezberdinak aintzat hartuak izan behar dira (alderdi kognitiboaz gain, baita bere alderdi motorea, soziala, emozionala… garatzea ahalbideratuz). Beraz, baditugu gutxieneko bi aurre-baldintza argi.

Etxerako lanek eduki beharko lituzketen ezaugarriak:

• Ezin dira zama izan, ezin dira eskolan egindakoaren “extra” bat izan, ezin dira lantzen ari garen gaiarekin loturarik ez duten zerbait izan
• Eskolan egindako lana etxean erakusteko aukera eman behar dute
• Zereginak ez lirateke etxean egindako lan kopurua eta kalitatea eskolan erakustera bideratuta egon beharko; ikasle bakoitzak eskolatik kanpo ere gelara ekarpen bat eraman dezakeela erakustera bideraturik egon beharko lirateke. Honekin lotuta, ebaluazio irizpideei dagokionez, ez luke zentzu gehiegirik edukiko etxerako lanak testuingurutik kanpo jaso eta kalifikatzeak
• Egun batetik besterako izan ordez, epe luzexeagoak eskaini beharko lirateke zeregina burutzeko; honek lana antolatu beharra eskatzen baitu
• Gelan burutu ezin diren zereginak eskatzea: elkarrizketak familiako partaideei, sukaldean esperimentuak…
• Hezkuntza komunitateko beste espazio eta agenteekin harremana (museo, liburutegi…) eskatzen dituzten zereginak ere tartekatzea
• Irakurketa, ikerketa, IKT-een erabilera eta informazioaren kudeaketaz lotuta egotea
• Haurrarentzat esanguratsuak eta interesgarriak diren gaien inguruan hausnarketa sakonagoa egitea bultzatzen duten zereginak izatea

Etxerako lanak zertarako baina?

Aurretik esan bezala, etxerako lanek, izatekotan, helburu edo intentzio pedagogiko argi eta bakarra izan beharko lukete: Ikasten ikastea konpetentziaren garapena. Hau da, norberak bere ikaskuntza prozesua antolatzeko gaitasunarekin lotuta egon beharko lirateke etxerako lanak. Ikasteko estrategia egokienak garatzera bideraturik, ikasleak aurretiazko ezagutzetatik abiatuz ikaskuntza berriak eraiki eta testuinguru ezberdinetan aplikatu ahal izateko. Konpetentzia honek, ikasteko orduan informazioa eta denbora ondo kudeatzea eskatzen du. Norberaren aukerak identifikatzen jakin behar da, eta oztopoak gainditzeko bakoitzaren abileziak ezagutu. Etxerako lanek beraz, konpetentzia honen garapena erraztu beharko lukete.

Nola lagundu gure alaba eta semeei etxerako lanekin:

• “Badaukazu etxerako lanik?” galderarekin hasi ordez… “Zer ikasi duzu gaur? Zer moduz aritu zara?” galderekin has ditzakegu gure alaba eta semeekin elkarrizketak
• Haurrarekin zereginari buruz hitz egiteko tartea hartzea; lanean hasi aurretik, bai haurrak eta baita guk geuk ere ondo ulertzeko jarduera bakoitzaren helburu eta xedea
• Ikasteko estrategia ezberdinak daudenez, zereginaren arabera gure alaba edo semeari aukeratzen laguntzea: “zein da hau egiteko modurik egokiena?”
• Ikaskuntza prozesuaren auto-erregulazioa gidatzea: “Zer ari da zara egiten? Zer egin duzu aurretik? Zer egin behar duzu gero?” “Helburuei erantzuten ari al zara?” “Amaitu aurretik zerbait aldatu behar al duzu?” “Jarduera bukatutzat ematen al duzu?”
• Gure haurrei helarazten dizkiegun mezuak esanahiz janztea. Gure interesa eta errekonozimendua agertzeaz gain, haurrak konfiantzaz aritzera (gaizki egin arren berriro errepikatzera, aurretik egindakoa hobetzera..), eta beraien jakin mina piztera (gauza berriak probatzera..) animatu behar ditugu. Nola? (laster jarriko dugu artikulua honen inguruan)
• Zeregin baten zentzua ulertzen ez baldin badugu, haurrari laguntzeko prest gaudela baina ez dakigula oso ondo nola lagundu adieraztea; haurrak irakasleari zeregina ondo ulertu ez denez laguntza hori izan ez duela jakinarazteko eta argibide gehiago eman ahal izateko
• Zereginen kopuruak gora egiten baldin badu edo lanen izaera asko aldatzen baldin bada gure kezka irakasleari jakinaraztea (telefonoz, bilera hitzartuz…)
• Kurtso hasierako bileran eta urtean zeharreko guraso-tutore bileretan haurrek izango dituzten etxerako lanen izaeraren berri izatea eta tutorearekin batera gurasook edukiko ditugun betebeharren irudikatzea.
• Honen aurrean gure kezkak, prestutasuna, aukerak, ideiak, proposamenak irakaslearekin partekatzea
• Irakasle tutoreari gure haurrari zeregin horietan lagundu ahal izateko aholkuak eta pistak eskatzea
• Familiako kide guztien artean etxerako lanen gaia antolatzea. Honetarako beharbada beharrezkoa da aurretik familiako kide helduen artean hitz egitea eta irizpide batzuk finkatzea. Eta ondoren, irizpide horien arabera, etxeko guztien artean eskolako lanak eguneroko zereginen barruan txertatu eta beraz, nola antolatuko garen erabakitzea. Haurrari ere (aldez aurretik zehaztutako irizpide horien arabera) erabakitzeko aukera emanaz (non egingo dituen lanak, noiz –askaldu aurretik, askaria jan ondoren…-). Garrantzitsua da gure haurrak bera etxerako lanak egiten dagoen bitartean familiako beste partaide guztiok zertan arituko garen jakitea, eta denbora tarte horretan besteok ere gure zereginak ditugula ikustea (lana egin osteko deskantsua hartzea bada ere, horretan ariko garela jakitea). Haurrak zereginaren arabera laguntza nori eskatu diezaiokeen jakin dezan
• Haurrak laguntza eskatuz gero ez ezeztatzea. Beharbada beste denbora tarte bat bilatu beharko dugu momenturik egokiena ez delako. Baina haurrari arrazoia hori dela esango diogu eta noiz lagunduko diogun zehaztu. Eta ondoren, bete
• Zeregin batekin laguntzerako orduan zailtasunak baldin baditugu, haurrari zereginaren gaineko gure zalantza eta galderak zeintzuk diren jakinaraztea, berak ulertzeko moduan, ondoren berak irakasleari bere zalantza propioak eta gureak zeintzuk diren azaldu ahal izateko.

Gure zailtasunen aurrean, esan bezala, jarduerarekiko ditugun zalantzak planteatuko ditugu. Edo zereginean bertan ohartxo moduan jaso irakasleak ikusi ahal izateko. Baina zereginaren zentzua bere osotasunean zalantzan jartzea saihestuko dugu. Baita irakaslearen lana auzitan jartzea edo eskolarekiko haserrea eta frustrazioa adieraztea.

Gure aldetik ere, ditugun zalantzak argitzeko ahalegina egin dezakegu eta hurrengo egunean haurrarekin honi buruz hitz egin (nola saiatu garen arazoa ebazten, zer egin dugun, zer lortu dugun, zein zalantza izaten jarraitzen dugun….

Gurasoontzako etxerako lanak:

Gurasook eskolaz kanpoko ordu eta eremuetan, bizitzarako konpetentzia honen garrantziaz jabeturik, eta hezitzaile profesional edo hobe esanda profesionalizatu ez garela onartu arren, guraso gisa haurren heziketan betetzen dugun funtziotik ardura-kidetasunez jokatu beharko genukeela uste dut. Artikuluan zehar aipatu diren helburu eta ezaugarrietara hurbiltzen diren etxerako lanak modu positiboan bizi beharko genituzke; haurren heziketan garrantzia eta eragin handia duten agente nagusien arteko, hau da, familia eta eskolaren artean elkarlanerako, norabide berdinen lan egiteko aukera gisa ikusi beharko genituzke. Eta etxerako lanen ezaugarriei dagokionean hemen aipatutako ezaugarrietatik asko urruntzen direla ikusiz gero, irakasle-tutoreekin zuzeneko lana egitetik hasi beharko ginateke.  Gure alaba eta semeen heziketan ardura nagusia dugun guraso gisa, elkarrizketa, eztabaida, protesta eta finean gure borroketarako kezka-galdera eta argudio pedagogikoz armatzea eskatuko digu guzti honek

Gure etxerako lanekin hasteko, egungo etxerako lanen izaera ondo ezagutzea interesgarria litzatekeela uste dut. Beraz, gurasoentzat honatx bi galdera: gure alaba eta semeek zein motatako zereginak ekartzen dituzte? Zergatik eta zertarako ekartzen dituzte zeregin horiek –zein helburu izaten dute?

Gure alaba eta semeek nola ikasten duten ezagutzen jarraitu dezakegu: nola ikasten du gure seme edo alabak? Zein zailtasun dituzte? Orain arte nola lagundu izan diegu? Hemendik aurrera nola jokatuko dugu?

Ea artikuluan zehar emandako pista edo ideiaren bat lagungarria zaizuen erabakiak hartu eta martxan jartzeko.