60. hamarkadatik gaurdaino, gure artean bizi den gailu argitsua dugu telebista. Etxerik gehienetan egongelako protagonista da, erdi-erdian kokatua, denok ondo ikusteko moduan. Azken hamarkadan, hala ere, egongelaz gain, telebista sukaldean, logelan zein kotxean txertatzeko joera nagusitu da.

Imagen 17

Konturatu gabe, ia oharkabean, telebistarekiko menpekotasuna ikaragarri hazi da jendartean. Hezkuntzari dagokionez, joera horrek bere ondorioak ditu.

Gutxinaka, telebista gure bizitzako parte garrantzitsua bilakatu da. Hona hemen nire belarriek jasotako adierazpen esanguratsu batzuk:

  • “Telebistaren aurrean utzi dut haurra, horrela lasaitu egiten da eta nire gauzak egin ditzazket berataz arduratu gabe!”
  • “Goizean, eskolara joan baino lehen haurrak egiten duen lehengo gauza telebista piztea da, haurrentzako programa bat dago eta asko gustatzen zaio…”
  • Etxean telebistarik ez dudala aipatzen dudanean, “Telebistarik ez duzula etxean? Ez da posible! Zer egiten duzu orduan? Ai ene! Telebistarik gabe ni hilko nintzateke!”
  • “Gauez, beti telebista pizten dugu etxean eta sofan botatzen gara atseden hartzera…” etab.

Konturatu gabe, ia oharkabean, telebistarekiko menpekotasuna ikaragarri hazi da jendartean. Hezkuntzari dagokionez, joera horrek bere ondorioak ditu.

Ondorioak

Nagusiengan bi ondorio nagusi azpimarratuko nituzke.

  1. – Gure haurrekin harremandu eta komunikatzeko denbora gutxitzen ditu.
  2. – Telebistatik jasotzen diren mezuek, askotan, etxean transmititu nahi ditugun balore eta mezuekin kontraesanean daude. Beraz, haurren hezkuntzan egindako heziketa laneaninterferentziak sortu ditzazke.

Ondorio hauek erlatiboak dira eta oso lotuta daude telebistaren aurrean pasatzen dugun denbora kopuruarekin eta ikusten diren programen edukiekin. Ez da berdina mezua egokia iruditzen zaigun  programa konkretu bat ikustea edo, besterik gabe, edozer gauza ikustea.

Haurrari dagokionez, ondorioak hurrengoak izan daitezke:

  1. – Nagusiei egokitzen zaizkien berberak.
  2. – Gainestimulazioa. Telebistatik jasotzen diren irudiek pentsamendu modu berri bat aktibatzen dute, pentsamendu bizkortua deritzona. Ondorioz, haurren atentzioa fokalizatzea gero eta zailagoa da eta estimulo asko behar dituzte inguruan, eta jarduera batetik bestera pasatzeko beharra areagotzen da.
  3. – Telebistarekiko menpekotasuna handia denean, hau da, ordu asko ematen direnean pantailari begira,  antsietatea, depresioa eta apatia moduko jarrerak sortu daitezke.
  4. – Telebistako saio askotan agresibitatea eta oldarkeria agertzen dira oso modu sentsazionalistan. Nolabait,biolentzia eta leihakortasunaren kulturan murgiltzen ditu haurrak.
  5. – Edozein pantailari (telebistakoa, ordenagailukoa, bideo jolasarena…), ordu bete baino gehio begiratuz gero, tartean atsedenik hartu gabe, ikusmenean gaitz ezberdinak sortu daitezke.
  6. – Estereotipoak indartzen ditu. Telebistako pertsonaiek izateko, janzteko eta orrazteko modak markatzen dituzte. Bestalde, gorputz lirainaren apologia etengabea egiten du eta horrek kalte handia eragin dezake norberaren autoirudian.

Gomendioak

Guzti honen aurrean, haur zein nagusientzako gomendio batzuk prestatu ditugu telebistarekiko harremana osasuntsuagoa bilakatu asmoz. Oso errazak dira:

  • Kendu protagonismoa telebistari, bai eskaintzen zaion denbora tarteari dagokionez, eta baita, kokapen fisikoari dagokionez. Itxungi telebista eta etxekoak izan protagonistak. Denbora gehiago izango dezue hitz egiteko, jolasteko, irakurtzeko, kantatzeko, lanerako, musika entzuteko, masajeak emateko…
  • Telebista pizteko hautua egiten denean, ez utzi haurra bakarrik telebistaren aurrean. Eseri berarekin eta saiatu ikuspegi kritikoa transmititzen galderak eginez:  “Zergatik uste duzu egin duela hori?” “Zer egingo zenuke zuk bere lekuan egongo bazina?” “Uste duzu posible dela filmean agertu dena errealitatean gertatzea?”….  Neurtu denbora eta ondo aukeratu zer ikusi nahi den.

Telebista modu osasuntsuagoan erabiltzen ikasteak mesede egingo digu guri eta gure haurrei !!

Argazkiaren iturria