Urko Fernandez: “Aplikazio batzuk azukre digitala dira, eta ez da komeni eguneroko dieta digitala izatea”

Sortu berria den Emoki kooperatibako kidea da Urko Fernandez. Interneten inguruan badaude hainbat gai lantzeko sortu dute taldea. “Gure helburua da irtenbide batzuk proposatzea gure ikuspuntutik eta gure espezientziatik abiatuta”.

Fernandezek uste du haurreko eta nerabeek nolabaiteko tresnak behar dituztela teknologia berriek eta sare sozialek eragin ditzaketen ondorio katelgarriak saihesteko eta mundu horretan modu autonomoan ondo moldatzeko; izan ere, “Internetek aukera asko eskaintzen ditu, baina ez ditugu gure seme-alabak ondo prestatzen”, dio.

Gurasoen artean badela kezka uste du, baina azken finean Interneterako sarrera guztiz librea eskaintzen diegula dio. “Azken urteetan, gainera, aldaketa nahiko garrantzitsua ikusi dugu. Hasieran ez hainbeste baina orain haurrentzako sare sozialak daude eta adin horretan ez dakite aplikazio hauek zer nolako estrategia eta manipulazio teknika erabiltzen dituzten denbora, energia eta atentzioa xurgatzeko. Hala, geroz eta zailagoa egiten zaigu haurrei batez ere behar dituzten tresnak eskaintzea; izan ere, enpresa horiek (Google, Facebook…) oso tresna eta estrategia landuak erabiltzen dituzte nolabaiteko menpekotasuna sortzeko. Aplikazioak sortu dituzte umeak Interneten pentsatu gabe ibiltzeko”.

Guraso moduan, orduan, zein da estrategia seme-alabak sare sozialetan trebatzeko eta noiz komeni da hastea? “Sare sozialak ez dira bakarrik Facebook, Fortnite eta antzerakoak. Hasi beharko genuke lehenengo bestelako aplikazioak sustatzen, baina guk hain galduta ikusten badugu gure burua ezingo dugu aholkurik eman. Guraso moduan esfortzua egin beharko genuke bestelako alternatibak eskaintzeko, bai Interneten eta bai kanpoan. Baina Interneten ere bai.  Amorrua, haserrea, gorrotoa, nahazka… horrelako emozio asko orain Interneten sentituko dituzte umeek, eta gurasook hor egon behar dugu nolabaiteko laguntza eskaintzeko. Interneten ere hezi egin beha da”.

Azukre digitala

Aplikazio batzuk azukre digitala direla dio adituak, eta tarteka kontsumitu daitekeela, baina egunero ezin dela horrelako diete digitala izan. “Arazoa ez da egunean zortzi ordu ematea Interneten baizik eta zertan eman ditugun ordu horiek eta nola banatu ditugun, jarraian izan diren edo berrehun aldiz hartu dugun mugikorra Whasapp-ak erantzuteko.

Gurasoen dieta digitala osasuntsua den galdetuta eredu izan behar dugula dio, eta baditugula umeek ez dituzten baliabide batzuk. “Noski guraso asko Netflix, Amazon eta antzerako zerbitzuetan gabiltzala, baina guk baditugu nolabaiteko muga batzuk: lanera joan behar dugu, baditugu erantzukizun batzuk, eta baditugu freno batzuk umeek ez dituztenak. Dutena da mundua ezagutzeko gogoa eta guk baino energia eta denbora gehiago Interneti eskaintzeko. Eta nahiz eta guk muga batzuk jarri –mugikorra bakarrik arratsaldetan, bakarrik etxean…– aurkituko dute modua duten kuriositatea hasetzeko”.

Helduok ere baditugu akatsak, noski. Eredu izan behar dugu eta egun guztia bagaude Interneten umeek ulertzen dute garrantzitsua dela. “Uneoro bagaude mezuak erantzuten, ikasiko dute beste edozer gauza baino garrantzitsuagoa dela Internet. Horregatik, guk ere deskonexio momentuak egin behar ditugu. Gehiago esango dut, ez baditugu gauza batzuk umeekin Internetetik kanpo lantzen Interneten ez dituzte landuko. Esaterako, enpatia edo pazientzia”.

Internet ez da txarra, berez

Internetek aukera asko eskaintzen ditu. Hor dago informatzeko aukera, baina guk ez ditugu horiek aprobetxatzen. “Azkenean entretenimendua eta aisialdia bilatzen ditugu, eta haurrek eta nerabeek ere bai. Guk izan genuen pazientzia lantzeko aukera, baina Youtuberekin nola landuko dute pazientzia? Eta gaur egungo erronka nagusia hori da: nola moldatu testuingurura kontu hauek guztiak? Arazo berdina dugu denok, eta erantzun bila gabiltza”, dio Fernandezek.

Identitate digitala

Identitate digitalaren kontua ere hor dago. Deigarria da zen ahalegin handia egiten den ondo, pozik eta esperientzia ikaragarri onak ditugula erakusteko sare sozialetan. “Eta horrek nerabezaroan sekulako estresa eta antsietatea sortzen ditu. Hasieran pentsatzen genuen sortzen zutela irudi hori besteei erakusteko egindako lorpenak, baina ikusten ari gara nolabaiteko auto-engainu prozesua dela; izan ere, sinistu egiten dute sortzen duten irudi hori. Postureoaren kontua, azkenean, sinistu egiten dute eta pentsatzen dute argitaratutako une pozgarri horiek direla egunerokoa. Bestela esanda, beti arrakastatsuak direla, eta bizitza ez da horrelakoa. Eta hori bada aurreikuspena nerabezaroan pentsa nola egongo diren 20-25 urterekin! Ikertu egin behar da zergatik Instragram moduko aplizio batek bultzatu dituen nerabeak jokaera horietara. Azkenean hor interes komertzial batzuk daude eta irudiaren inguruan gauza asko esaten dituzte. Eta manipulatu egiten dituzte nerabeak eredu horiek jarraitzeko eta iristeko irisgarriak ez diren maila horietara. Eta azkenean depresio eta antsietate arazoak egoten dira”.

Argazkiaren Iturria hemen.

Entzun elkarrizketa.