Gure jendartean neskatoek panpinekin eta sukaldetxotan jolastea espero izaten da, edukazio onekoak eta adeitsuak izatea, oihurik ez egitea, soineko lirain eta ederrak erabiltzea (eta hauek ez zikintzea), apaintzea, arrosak izatea…


Mutilengandik berriz, super heroietara jolastea espero izaten da, futbola gustuko izatea, ausartak izatea, “nesken modura” negarrik ez egitea, urdinak izatea…


Espektatiba hauek inposizio bilakatzen dira, gehienetan hain modu leunean ohartu ere ez garela egiten eta zapalgailu erraldoi batek egingo lukeen moduan ezberdintasunak zanpatzen dituzte. Makineria hau gutariko bakoitzak elikatzen du keinu txikiekin, jendartea ez baita izate abstraktu bat, guk osatzen dugun zerbait baizik.


Zanpatzeko makina erraldoi hori, giza ezaugarri unibertsal baten gainetik pasatzen da: guztiok izaki sexuatuak garen neurrian, denok ditugu ezaugarri maskulino eta femeninoak. Ez gaitezen nahastu, “maskulino” eta “femenino” hitzek sexu batean beste sexuan baino maizago ematen diren ezaugarriei egiten diete erreferentzia, eta ez sexu batak edo besteak berezkoak dituen ezaugarriei, emakumeenak soilik edo gizonenak soilik diren ezaugarri esklusiboak ez baitira existitzen: sexu ezaugarri guzti-guztiak ematen baitira, neurri desberdinetan, emakumeetan eta gizonetan.
Neskato askok ile luzea dute, baita mutiko batzuek ere. Mutiko batzuek futbolean jokatzea gustuko dute, eta badaude futbola maite duten neskatoak eta futbola gustuko ez duten mutilak ere. Mutikoek ahotsa neskek baino lodiagoa izan ohi dute, baina badira neskak mutil gehienek baino ahots sendoagoa dutenak ere. Neskato gehienek bulba dute eta mutiko gehienek zakila dute, bai; eta badira zakila duten neskatoak eta bulba duten mutilak ere. Eta ez ditzagun ahaztu zakil edo bulbaren antzik ez duten edo bien antza duten genitalak dituzten haurrak. Badira genitalik ez duten haurrak ere. Eta badira XY kromosomak dituzten neskatoak eta XXY kromosomak dituzten mutikoak. Eta baita ez neska ez mutil sentitzen ez diren haurrak ere. Badira prakak janzten dituzten neskatoak (orain dela 100 urte ez zenituzke kalean ikusiko) eta badira ere diademak eta soinekoak maite dituzten mutikoak (gaur egunean ere ez dituzu kalean ikusiko).


Jendarte honetan ohikoena denari normal deitzen zaio. Eta kontuz! normala dena arau (norma) bilakatzen baitugu! Hau da, izan ohi dena derrigorrez izan behar dena bilakatzen dugu. Arautik irteten direnak, ohikoa ez den ezaugarri bat dutenak, zigortuz… eta horregatik sufriaraziz. Eta kontura gaitezen normala denari buruz mintzatzen bagara, anormala dena existitzen dela onartzen dugula.


Eskubide eta aukera berdintasunaren alde egiten dugun bideak zentzua izango du baldin eta aniztasuna onartzen eta baloratzen badugu. Garrantzitsua da genero inposizioen aurka egiten dugun lana, neska eta mutilak badirela ukatzearekin ez nahastea, sexu batean bestean baino maizago antzematen ditugun ezaugarrien ukazioarekin ez nahastea… Horixe baita sexu-aniztasuna: sexuak, edo sexuek, sortutako aniztasuna.
Aniztasuna gure balore garrantzitsu eta preziatuenetako bat da. Inposizioen aurrean, neskak modu batekoak eta mutilak beste modu batekoak izatea, neska guztiak berdinak eta mutil guztiak berdinak bihurtzea inposatu nahi duen zapalgailu erraldoiaren aurrean, egin diezaiogun lekua sexu-aniztasunaren ortzadarraren koloreei: neska eta mutil bakoitza benetan dena izan dadila, den bezalakoa izan dadila, nahi duen moduan adieraz dadila, bere zaletasun eta gogoak gara ditzala, maskulinoan eta femeninoan, hegoak aske zabalduz… eta honela hegan egitea ahalbidetuko diegu.


Eman iezaiozu zure txikiari ehunka aukera, aukera guztiak, benetan den hori izateko aukera izan dezan. Izateko aukera.

Henkel eta Marie Tomicic-ek (Suecia) idatzitako eta Gato Sueco argitaletxean gazteleraz argitaratutako “Dale a tu criatura 100 posibilidades en lugar de 2” liburuaren Aingeru Mayorren sarrera testuaren itzulpena.