Erreferentziazko heldua mareatzea, lagun batek min hartzea, inguruko bati zerbait kontrako eztarritik joatea, bateren bat laguntza eske etortzea… Hamaika dira gerta daitezkeen larrialdi egoerak, eta komenigarriak diren jokabideen inguruko irizpideak jaso badituzte umeak ere lagungarriak izan daitezke.

Helburu horrekin bat baino gehiago dira neska-mutikoei formazio saioak eskaintzen dizkieten erakundeak. Horietako bat da DYA Gipuzkoa. Hain zuzen ere, Amaia Mugika donostiarra ikastetxez ikastetxe ibiltzen da Lehen Hezkuntzako neska-mutikoekin saioak egiten. Ordu eta erdiko saioak izaten dira, eta umeen adinera egokitzen ditu azalpenak eta edukiak.

“Ematen ditugun gomendio nagusiak dira ahal dela lasai egoteko, eta ahalik eta azkarren 112 telefonora deitzeko. Telefono hori ezagutu egin behar dute umeek, eta larrialdi batean edozein gelditzen da shock egoeran. Horregatik da garrantzitsua ahalik eta azkarren erreakzionatzea; aukera gehiago egongo da soluzio bat aurkitzeko”.

Neska-mutikoei 112 zenbakia ondo barneratuta gelditzeko zenbaki hori buru gainean duela egiten ditu saioak Mugikak. “Umeek ere lasaiago jokatuko dute aldez aurretik entzun badute larrialdi egoera bat zer den, eta horrelakoetan zer egitea komeni den. Pertsona bat zorabiatzeko arrazoiak asko izan daitezke: beroak egotea, janari falta… Hori ere jakin behar dute umeek. Askok esaten dute gertatu dela etxekoren bat zorabiatzea edo laguntxoren batek parkean min hartzea. Egoera batzuk oso ohikoak dira beraientzako”, azaldu du Mugikak. “Pertsona hori lurrean etzan, hankak altxatu, airea eman… Hori guztia egin daiteke, baina batez ere deitu egin behar da”.

Mugikak irribarre batekin kontatzen du neska-mutiko askoren kezka dela 112ra deituta ere ez dietela kasurik egingo umeak direlako. “Noski egiten dutela kasu! Larrialdi egoera bat denean sumatu egiten da, eta baliabideak erabiltzeko daude”, esaten die.

Bihotz-biriken suspertzea

Neska-mutikoen adinaren araberako saioak egiten ditu Mugikak eta panpinekin egiten dute lan. “Erakusten diegu arnasketarik dagoen edo ez begiratzen, eta horren arabera jokatzen. Bihotz-biriketako suspertze ariketak ere erakusten dizkiegu. Txikienekin Altza Felipe kantua erabiltzen dugu masajea egiten ikasteko. Oso ondo markatzen du jarraitu beharreko erritmoa. Beste abesti bat ere badaukagu urrats guztiak azaltzen dituena”.

Bihotz-biriketako suspertzea egiteko umeen gaitasunari buruz galdetuta Mugikak dio masajea eman dezaketela.”Indar handia behar da ondo egiteko eta nekagarria da, baina egin dezakete. Ezer baino hobe da! Dena den, edozein egoeratan garrantzitsuena deitzea da”.

Anbulantzia, suhiltzaileak, ertzaintza…

Neska-mutikoek jakin behar dute baita ere larrialdi egoera batean nor agertuko den. “Jakin behar dute ez dela bakarrik anbulantzia etorriko. Etor daitezke baita ere bestelako laguntzaileak: suhiltzaileak, ertzaintza…”.

Istripu baten aurrean errepidera korrika ez ateratzeko gomendioa ere jasotzen dute. “Lagundu egin behar da, baina nork bere burua istripuan jarri gabe”, azaltzen die hezitzaileak neska-mutikoei.

“Umeei ere hitz egin behar zaie gauza hauei buruz. Edozein momentutan gerta daiteke. Pentsa gurasoetako bat zorabiatzen dela… Berez hartuko dute sekulako sustoa, baina beroa edo gosea izan daitekeela baldin badakite beste modu batera jokatuko dute”, adierazten du.

Antzerkia ikasbide 

Mugikak antzerkia erabiltzen du umeak larrialdi egoeratan jartzeko. “Irudikatu egiten dute egoera eta gehiago ikasten dute. Rolak hartzen dituzte eta ondo egiten dute”.

Argazkiak: Elgetako Herri Eskola.