Alvaro Bilbao, neuropsikologo bat da, online ikastaroak ematen ditu eta liburuak ere idatzi izan ditu. Martxoak 25, zuzeneko bat eman zuen Unicef-eko orrialdean eta hauek dira hizketaldian jasotako ideia nagusiak:

 Haurrek nola jokatzen dute horrelako egoeren aurrean? Gurasoen jarrerek eraginda jokatzen dute; gurasoak urduri badaude, haurrak horrela egongo dira; lasaiago badaude, hauek ere lasaiago egongo dira… Beraz, heldu gisa lanketa bat egin beharko dugu egoera ahalik eta ondoen kudeatzeko. Hala ere, argi izan behar dugu etxean egoteak esfortzu kognitibo eta psikologikoa eskatzen diela haurrei (ezin askoren aurrean aurkitzen dira: kalera irtetzeko ezina, lagunekin egoteko ezina, eskolara joateko ezina…) eta esfortzu honek eragindako ezinegonak ondorio batzuk izan ditzakela, erregresio gisa ager daitezke, txikiagoak zireneko sentsazio gozoen bila joateko modu bat baitira, orduko segurtasun sentsazioaren bila.

Gainera, jakin badakigu haurrek ez dituztela emozioak guk bezala adierazten, eta beraz, modu emozionalago batean azalduko dituzte: haserreen edota kasketen bitartez, txupetea berhartuz, ohian pixa egitera itzuliz, anai-arreben arteko liskarren bidez, errespetu falten bidez, helduekiko desafianteago egonez… ; edota modu somatikoagoen bidez: buruko mina, tripakoa… Nerabezaro edota aurre-nerabezaroan daudenak ere suminkorrago egongo dira, urduriago, gehiago eztabaidatzen…edota apatikoago. Azken hauek mugikorretan bilatuko dute lasaitzeko modua, lagunekin edota inguruko errealitatearekin konektatzen lagunduko bait die.

Guzti hau jakinik, helduok haur edota gazteen jarrera hauek ikusirik, emozionalki ondo ez daudela ulertu behar dugu, adierazten dituzten beharrak errespetatuz (logelan bakarrik egoteko beharra, oihu egiteko beharra,…) eta ulertzen ditugula adierazi eta hitza jartzen lagunduz.

Haurrek mugitzeko eta gauza berriak ikasteko beharra daukate, eta hau bermatzen saiatu behar gara, hainbat baliabide erabiliz.

Etxean ongi egoteko, familiaren helburu nagusia denak ondo egotea izan behar da eta ideia hau denaren gainetik jarri behar da. Egoera ikusirik, gauzak erlatibizatu egin behar dira, ezin da dena kontziliatu, ezin izango dugu dena egin (etxea jasota izan, dena garbituta, lanak eginda, tele lana egin,…). Ezin diogu gure buruari hori exigitu, ezta familiakoei ere.

Errutina oso garrantzitsua izango da: esnatu, dutxatu, otorduak, arropa aldatu… higienea zaintzea beharrezkoa da.

Komeni da aldiro zerbait berezia egitea familian: mahai-jolas bat, bideo dei bat… familia elkartzeko unea izan behar da, gustura egotekoa. Egoera berezi hau familia elkartzeko aukera gisa ikusteak, egoera hobeto eramaten lagunduko du. Eta pribilegiatuak garela gogoan izan behar dugu, egoera berri eta mugatzailea izan arren; baliabide askotako etxeetan egoteko aukera baitaukagu.

Teknologiaren erabilera mugatzea gomendatzen du, batez ere goizetan, burmuina aktiboago baitago, arratsaldetan malguagoak izatea gomendatzen du. Telelana duten gurasoekin, laguntzaile izan daiteke momentu batzuetan; baina edukia zainduz.

Guzti honen aztarna emozionalaz galdetu diotenean, lasai egoteko erantzun du; haurrak helduok baino moldagarriagoak direla eta ongizatea bermatuz gero, egoera honek ez diela aztarna emozionalik utziko. Estresak eta exigentzia handiek aldiz baietz, kontuz ibiltzeko.

Haurren motibazio falta edota tristuraren eta apatiaren aurrean, normala dela adierazi du; baina emozio hauek ez direla betikotuko eta egoera bere onera doan heinean emozioak itzuliko direla; lasai egoteko eta haurrei dauzkaten emozioak baimentzeko.

Behar berezidun haurrekin egoera askoz zailagoa dela onartu du. Familiei ikasitako tresna pedagogikoak erabiltzera animatu die, haurrekin kalera ateratzera gomendatu (legalki aukera daukate), psikologoek online kontsultak egiten dituztela eta erabiltzera animatu eta lasaitasunetik eta maitasunetik zaintzera gonbidatu.

Urtebetetze egunak egun hauetan ospatzen dituzten haurrekin zerbait berezia egitera animatu die familiei, baina orokorrean ongi moldatu direla aipatu du. Eta dena amaitzean lagunekin ospatzeko aukera luzatzea gomendatu du, berdinkideekin ospatzearen poza azpimarratuz.

Jarrera positibo bat beharrezkotzat jo du, baina jarrera positiboa ez beti pozik egotearekin lotuz. Bizitza ez baita beti pozgarria. Beraz, triste egotera baimendu behar gara/ditugu, eta halakoetan dena bere onera itzuliko denaren esperantzarekin bizi. Hau haurrei ere azaldu behar diegu.

Heriotzen aurrean, inoiz ez ezkutatzeko aholkatu du. Sentitzen duguna adieraziz eta egia esanez jokatzeko, drama gabe baina tristuratik. Hori bai, lehenengo helduen artean noiz, non, nola, nork eta zer esango duen erabakitzea gomendatzen du, egoera zaila denez, urduritasunak gauzak nahi ez ditugun bezala esatea ekarri dezakelako. Informazio argia izatea gomendatzen du. Eta ostean, dolua pasatzen laguntzea; hildakoari balorea emanez, gauzak elkarrekin gogoraraziz… garrantzitsua da pertsona eta baita bere heriotza ere.

Haurren beldur eta tristuren eraginez, amets gaiztoak izan ditzakete, koletxoa (seme-alabek gurasoekin lo egitea) egitera animatu ditu familia hauek.

Laburtzeko lau ideia nagusi azpimarratu ditu:

  1. Perspektiba irekia izatera animatzen ditu familiak, egoera lasaitasunetik bizitzera.
  2. Haurrak etxekoen arteko elkarlana ikus dezatela, elkar laguntza. Beraiek ere laguntza behar izanez gero, eskatzera animatzeko, eta ingurukoekiko konfiantza izateko.
  3. Familia bezala gozatzera gonbidatzen ditu, jolastera gonbidatuz, momentu alaiak bizitzera animatuz.
  4. Entzute eta errespetu handia izatera animatzen ditu familiak, elkarrenganako denbora eskaintzera animatuz.

Alvaro Bilbaoren hitzaldiaren kronika Idoia Larrañaga Del la Presa kolaboratzaileak bidali digu.