Covid 19ak eragindako itxialdia egunetan, elkarte eta eragile ezberdinek famili eta gurasoentzako baliabideak eskaini zituzten egunero. Galtzagorri Euskal Haur eta Gazte Literatura elkarteak egunero liburu gomendio bat argitaratu zuen. Lehen gomendio haiek ekarri ditugu guraso.eus era. Atzean eta urrun gelditu zaizkigun egun haietan eragile ezberdinek egindako lana gogoratzeko aitzakia.

1- A

Gaur, album mutu bat, hitzekin nahiz hitzik gabe irudiek hitz egiteko daukaten gaitasunaz jabetu gaitezen. Album honetan hizki bakarra: A. Album mutuak eskuzabalak dira. Irakurleari interpretazioaren leihoak parez pare irekitzen dizkiote. Eta interpretazioak jolasaren eta hausnarketaren hariak ehuntzen ditu.

Gomendio hau Galtzagorrik osatzen dituen hainbat zerrendatatik atera dugu. Juan Kruz Igerabideren Ezinbestekoetan eta Irten-berriak atalean aurkitu dezakezue.

A. Idazlea eta ilustratzailea: Lorena Martinez Oronoz. denonartean, 2019.

Adin tarte gomendatua: 6 urtetik gora.

Oinarrizko elementuen erabilerarekin osatutako albuma da. Dena dago esentziara eramana, kontakizuna eraikitzeko baliabide minimoak erakutsita. Gorria, zuria eta beltza kolore guztiak. Hondo zuri batean bi pertsonaia arketipiko: otsoa eta neskatoa, euren inguruan objektu bakar kutxa bat dutelarik. Testua are minimoagoa da,“A” letra.

Kontakizuna bi pertsonaia horien topaketa da. Aurrez aurre jartzen dira, eztabaidatzen dute, gorabeherak izaten dituzte, eta amaieran oreka berri bat lortu da.

Arketipoekin eraikitako kontakizuna izanik, irakurlearen interpretazioaren menpe geratzen da diskurtsoaren garapena.

Kolore planoak eta forma sintetikoak dituzte ilustrazioek. Tamainarekin jolasten dute, kontakizunaren esanahia zabalduz.

Album mutuak irakurtzeko dauden hamaika moduen erakusle bikainak dira. Segi hitzekin jolasten haurrekin!

2- Grizzly birusa.

Gaur, barre egiteko album ilustratu bat! Barre eta buruari zein barrenei eragitekoa.

Grizzly birusa. Idazlea: Émilie Chazerand. Ilustratzailea: Amandine Piu. Itzultzailea: Amets Santxez Munain (Bakun). Ibaizabal, 2019. 4 urtetik aurrera.

Lore birus arraro bat jota dago. Doministiku egiten duen bakoitzean grizzly hartz bat ateratzen zaio sudurretatik. Jakina, Lorek doministiku egiten duen bakoitzean ondoan dituen guztiek hanka egiten dute. Aaaaatxis!

Umorez betetako istorio honek gertaera aurrez zentzugabe baten bitartez justizia eta adiskidetasun faltsuaz hitz egiten du. Idazlea erizaina izandakoa da eta, dioenez, “idaztea hurkoa zaintzeko beste modu bat da, bereziki umeak zaintzeko beste modu bat da”.

Barre egingo dugu gaur?

3-Migel Marmolen hamaika eta bat jaiotzak

Gaur nobela grafiko batekin gatoz. Zuretzat bereziki gazte!

Migel Marmolen hamaika eta bat jaiotzak. Idazlea eta ilustratzailea: Dani Fano. Astiberri, 2018.

Hona Astiberri argitaletxeak emandako nobelaren laburpena:

Ilopangoko familia txiro bateko seme txikiena izanik, Migeltxok artopil zopa janez zaildu behar izan zuen sabela titiko haurra zela. Zapatari-ofizioa ikasi zuen gaztetan, baita sindikatuak eta langile-federakuntzak antolatzen ere. Horrela, 1930ean, El Salvadorreko Alderdi Komunista eratu zuen beste kide batzuekin. Urte hartan bertan SESBera bidaiatu zuen sobiertar iraultza bertatik bertara ezagutzeko.

Handik itzuli ostean Martinez jenerala buru zuen gobernu totalitarioaren aurka jardun zuen 1932ko indigena eta langileen matxinadaren antolakuntzan Farabundo Marti, Feliciano Ama, Chico Sanchez eta beste hainbat burkideren ondoan. Migel atxilotu eta fusilatu egin zuten gainerako burkideak eta beste milaka indigena bezala. Eta aihotzaz eman zioten azkena. Ustez. Migelek ez baitzuen mundu hau uzteko asmorik, aurre egin zion heriotzaren diktadurari ere. Harrezkero, mehatxatua, atxilotua nahiz torturatua, ez zion justizia sozialaren alde borrokatzeari utzi. El Salvadorren zein Guatemalan, langile taldeak suspertu eta antolatu zituen. Hamaika bider agertu zitzaion heriotza, eta hamaika bider egin zion ezetz. Migeltxoren bizitza XX. mendeko El Salvadorreko historia zauritua josteko haria da.

Dani Fano egileaz:

Dani Fano donostiarrak 1905ean El Salvadorren jaiotako ekintzaile nekaezina izan zen Migel Marmolen bizitzak eta heriotzak eman dizkigu luze bezain eder. Liburu hau zortzi urteko lan saiatu baten emaitza zaindua eta bikaindua dugu.

4- Abezedario titirigario (letren txotxongiloa)

Gaurkoan abezedario bat. Abezedario batek ez dauka adin tarterik. Hizkien sekretuak kontatzen ditu. Hizkiak batuz hitzak egiten ditugu.

Abezedario titirigario (letren txotxongiloa). Idazlea: Juan Kruz Igerabide. Ilustratzailea: Elena Laura.

Igerabideren abezedarioak hizki larriak eta xeheak hartzen ditu. Jolastu egiten du hizkiekin. Kontatu egiten digu hizkiez. Aho-korapiloak egiten ditu hizkiekin. S letra belartxa da, k xehea neskatila bat dantzan, M futbol zelaiko atea da. Ilustratzailea lagun du idazleak hizkien unibertsoa erakusteko.

Letren sekretua

Abezedario

zintzilikario,

zuhaitzetik

hitz-jario.

Abezedario guztiak daude sortzeko norberak berea duelako barruan. Abezedarioak irakurtzeaz gain, sortu ere egin daitezke!

5- Aizak eta aizan elkarrekin dantzan

Gaurko gomendioa Juan Kruz Igerabidek iaz egindako Ezinbestekoak zerrendatik atera dugu.

Aizak eta aizan elkarrekin dantzan. Idazlea: Anjel Lertxundi. Marrazkiak: Antton Olariaga. Argitaletxea: Elkar, 2002.

Igerabidek egindako zerrendan Lertxundiren obra hau sei urtetik gorako haurrentzat gomendatzen du idazleak.

Lertxundik honakoa dio liburuaren hitzaurrean:

“Gure altxor tradizionalean nonahi dauzkagu mundu aberats baten genero dramatikoen zantzuak: albadak, deitore-kantuak, xaribariak, kukurrukuak, eztei- eta eske-kantak, fatrasiak, itzal-antzerkiak, hatz-jokoak, ixipuak, marijesiak, soldadu-kantuak…

Antzerkia eta errepresentazioak usuak ziren, oso normalak, eguneroko bizitzan. Itzal-antzerkitxo eta errepresentazio dramatiko eder askoak jokatzen zituzten sukaldeetan eta plazetan (batzuk jasota daude antologia honetan); hitzaren bidez egiten zen transmisioa, hitzak betetzen zuen munduaren errepresentazioa, hitza zen iragana, oraina eta etorkizuna elkarrizketa lotuan jartzen zituen baliabide nagusi eta bakarra. Transmisioari esker altxor kultural beraren jabe ziren helduen mundua eta haurrena, ez zegoen luizirik bataren eta bestearen artean”.

Antologiak jasotzen duen pieza bat:

Arre, arre, mandako

Arre, arre, mandako,

bihar Iruñerako,

etzi Tafallarako.

-Handik zer ekarriko?

-Zapata eta gerriko.

-Haiek zeinentzako?

-Neska zintzoarentzako.