Nolakoak dira benetan amatasunak? Zer dago saltzen dizkiguten irudi idilikoez harago? Erditze guztiak ondo amaitzen dira? Nahikoa hitz egiten al da erditze osteko ondorio fisiko eta emozionalei buruz? Ba al dago benetan indarkeria obstetrikoa?

Amatasuna idealizatu egin da. Berau inguratzen duen negozioak, korporazio mediatiko handiek eta publizitateak errealitate konplexu baten iruditeri edulkoratua isladatzen  dute. Hala ere, gero eta emakume gehiagok salatzen dute ustezko idilio horren preso sentitzen direla, haurdunaldian, haurren  hazkuntzan, erditzean edo  erditze ostean ere.

Critic aldizkari katalanean Saioa Baleztena kazetari Beratarrak, ama izan nahi duten edo izan diren emakumeek jasaten dituzten 10 taburen inguruan idatzi zuen.  Guraso.eus era ekarri nahi ditugu tabu hauek banan banan lantzeko.

1.tabua: haurdunaldian galera: jaio aurretik hiltzea

Batzuetan, bizitza eta heriotza oso denbora-tarte laburrean gurutzatzen dira: badira hilda  jaiotzen diren haurtxoak, eta badira beste batzuk jaio eta ordu edo egun gutxiren buruan hiltzen direnak. Datua eztabaidaezina da: lau haurdunalditik batek haurra galtzen du. Haurdunaldiaren lehen 22 asteetan datu ofizialik ez izan arren,

 Baina nola egiten zaio aurre heriotzari jaio aurretik? Edo nola bizitzen da haurdunaldian edo bizitzako lehen hilabeteetan haur bat galdu izanaren dolua?

Nahia Alkorta Sabeletik Mundurako arima denak eta guraso.eus eko kolaboratzaileak gaiari buruz idazti zuen Ez da estatistika soila… 4tik 1 izeneko bere kolaborazioan.

Faktore askok eragingo dute bizipenean, eta dolua, pertsona bakoitzarentzat bide desberdina izan ohi da. Haur horrenganako maitasuna, ilusioa, espektatibak… zituen orok bizipen desberdina izango du haren heriotzaren berria jasotzean. Berria nola jaso den ere garrantzitsua den faktoreetako bat da, ez baita berdina inolako sintoma kezkagarririk gabe eta ilusioz haurra ekografian ikustera joan eta “ez dago taupadarik” entzutea edo zerbaiten susmoarekin iritsi eta baieztapen hori begietara begiratuz eta enpatiaz jasotzea adibidez.

Beste dolu batzuetan bezala, honetan ere bidea ez da zuzena izango eta une batzuk besteak baina arinagoak izango dira. Igaro daiteke shock egoeratik, haserretik, erruduntasunetik, tristezia sakonetik, onartzetik… baita kasu batzuetan eta lasaitu eta pozetik ere (batez ere bilatu gabeko haurdunaldietan edo norberaren erabakiz egindako abortuetan ematen da bizipen hori).

Ez ahaztu inoiz, hil den hori pertsona bat zelaz. Txiki txikia akaso, baina ez du beste inork ordezkatuko, inoiz. Ez esan “gaztea zara, ez da ezer gertatzen”, “izango duzue beste bat”, “ez zen une egokia”, “zerbait izango zuen”… edo halako esaldirik. Oso kasu gutxitan jakin ohi da heriotza horren arrazoia eta normalean, haurdunaldia aurreratua dagoenean edo galera bat baina gehiagoko familien kasuan, hortaz, esaldi horiek mina besterik ez dute egingo. Familia horrek haurra galdu du. Ezin da ordezkatu. Beraiek SOILIK erabakiko dute besterik izan nahi ote duten, eta noiz, eta nola. Laguna edo familiakoa bazara egon zaitez hor, aldamenean behar du(t)enean laguntzeko prest eta trabarik ez egiten saiatuz. Ez da erronka erraza ezta?

Pentsa hil den pertsona hori hain txikia beharrean heldua izan dela, ez zenuke halako esaldirik erabiliko ezta?

4tik 1.

Hitz egin dezagun heriotzaz gehiago, hitz egin dezagun bizitzaz, ezabatu ditzagun tabuak heriotza bizitzeko era ere aldatu dadin.

“Isiltasunean eta bakardadean”, da Laia Casadevall ekintzaile, emagin eta dibulgatzaile zientifikoaren erantzuna. Izan ere, beste galera batzuk ez bezala, ‘Alargun’ geratzen den bikotea edo ‘umezurtz’ dagoen semea bezala, ez dago nonatu bat galtzen duten gurasoek deskribatzen duten hitzik.

Haurdunaldiaren galeraren aurrean, gizarteak garrantzia kentzen dio gertatu zenari eta ez du horretaz hitz egiten. Laia Casadevallek ere abortu espontaneoa jasan zuen, eta tabu horri aurre egiteko gakoa begirada paternalistari ihes egitea dela esan du: “Emakumeak pertsona heldu eta beren bizitza sexualaren eta ugalketaren arduradun gisa tratatu behar dira”. Hori dela eta, informazio objektiboa, egiazkoa eta zientifikoa eskuratzea eta erabakiak hartzen laguntzea aldarrikatu du, “Konfiantzan oinarrituta eta epaiketak eta hertsapenak saihestuz”.