Gurasotasuna arduraz beteriko garaia da eta baita adimen gaitasun handiko seme-alabak dituzten gurasoentzat ere. Are gehiago, lantzen ez dena galdu egiten dela dakigunean. Izan ere, gaur egun jakina da gaitasunak errendimendu bihurtzeko landu egin behar direla, baina beti ez da horrela uste izan. Amaia Agiriano guraso.eus eko kolaboratzailearekin hitz egin dugu bere azken idatzia oinarri hartuta.

Gutxi gora behera 80ko hamarkadan etorri zen aldaketa. Javier Tourón-ek (2020) azaltzen duen eran, ordurarte inteligentzia berezkoa eta landu ezin zitekeena zela uste zen, hau da, adimen kozientearen baitan, bizitza guztian zehar berdin mantentzen zena. Ikuspegi horren arabera, pertsona “argia” beti izango zen “argia”; berez, jaiotzaz, “argia” zelako.

Azken hamarkadetako ikerketek ordea, argi utzi dute hori ez dela horrela; adimen gaitasun handiaren oinarrian genetika badago ere, guztiari forma ematen diona genetika horrek inguruarekin duen interakzioa da. Silvia Sastre-Riba-k (2020) dioen bezala, inor ez da adimen gaitasun handiarekin jaiotzen, baizik eta horretarako ahalmen biologikoarekin, eta, ahalmen biologiko hori garatzeko, haurrak ingurune egoki bat behar du, horretara animatuko duena eta aukerak eskainiko dizkiona. Zentzu horretan, familia eta ikastetxea oso testuinguru garrantzitsuak dira. Izan ere, norberaren dohainen garapena, norberaren garapen edo hazkunde pertsonalaren parte da; baina, hazkunde pertsonal horretan, arlo kognitiboaz gain, beste hainbat faktorek parte hartzen dute.

Bizitzako arrakasta adimen kognitiboaren eta adimen emozionalaren interakzioan oinarritzen da eta interakzio hori dinamikoa da. Horrela, eskola garaian arlo kognitiboak pisu handia badu ere, bizitzan aurrera egin ahala, arlo emozionalaren eragina kognitiboarena baino handiagoa da (Goleman, 1995).

Steven I. Pfeiffer (2013), estatubatuar psikologo ospetsua, eskola garaian arrakasta izandako hainbat adimen gaitasun handiko gaztek, gerora, lanean eta bizitzan zailtasunak izaten dituztela ikusita, ikasketak amaitu ondoren arrakasta izaten dutenen eta arrakastarik izaten ez dutenen artean ezaugarri bereizgarririk ba ote den aztertzen ibili da hainbat urtez. Horrela, bai lanean eta bizitzan arrakasta izan dutenek eta baita zailtasunak izan dituztenek ere, buruko indarguneak (inteligentzia, sormena eta planifikaziorako eta problemak ebazteko gaitasunarekin erlazionatutakoak) dituztela ikusi zuen, baina lan munduan eta bizitzan arrakasta lortzen dutenek, buruko indarguneez gain, bihotzeko indarguneak ere badituztela.  

Bihotzeko indargune hauek, Pfeiffer-en (2018) arabera, adimen emozionala, trebetasun soziala eta izaerarekin lotutako indargune handiak dira, hau da, apaltasuna, iraunkortasuna, ontasuna, esker ona, gogoberotasuna (gauzak egiteko gogo bizia) eta izaera jostalaria (Pfeiffer, 2013).

Apaltasuna indargune handi bat da, baina batzuetan, gaitasun handiko pertsonek garatzen zaila izaten dutena, txikitan “beti onenak” izaten ohitu baitira. Ongi dago norberaren dohainak ezagutu eta horietaz harro egotea, baina besteenak ere ikustea eta elkarrengandik zenbat ikas dezakegun ohartzea bihotzeko indargune garrantzitsu bat da.

Iraunkortasunak helburuak lortzen laguntzen du, askotan buruko indargune sendoak izan arren, behin eta berriro saiatu beharra izaten delako. Adimen gaitasun handiko haur askok ordea, eskolako eginkizunak samur egiten dituzte, asko saiatu gabe, eta, gerora, zailtasunen aurrean, erraz amore ematen dute. Iraunkortasunaren senak bizitzako egoera ezberdinen aurrean saiatu eta aurrera egiteko indarra ematen du.

Ontasuna bihotzeko beste indargune handi bat da, norberaren ikasketekin, harreman pertsonalekin eta zoriontasun sentsazioarekin zuzenki erlazionatua.

Esker oneko izateak eta egunerokotasunean gertatzen diren ekintzak baloratzeak aldiz, bizitza era positiboago batean ikusten laguntzen du, zailtasunak aukera bihurtzen direlarik.

Gogoberotasuna batez ere helduaroko arrakastarekin erlazionatua dago, baina baita eskolako arrakastarekin ere. Adibidez, iraunkortasunarekin uztartzen denean, aurreikusi gabeko irtenbideak dituzten arazoen aurrean emaitza paregabeak lortzen laguntzen du.

Eta, azkenik, izaera jostalaria eta umore ona depresioaren aurkako antidoto, giza-harremanetan lagungarri eta inguruko kideen pizgarri dira.

Beraz, adimen gaitasun handiko haurrek bizitza arrakastatsu bat izateko, ez da nahikoa buruko indargune sendoak edukitzearekin; bihotzeko indarguneak ere behar dituzte (Pfeiffer, 2013; 2018).