Gure hiriak eta herriak “adin ertaineko , gizon langile eta kotxedunaren” parametrotik garatu ziren eta hiri-ikuskera honetatik eratorritako arazoak hobeto ulertzen hasi gara dagoeneko: zarata, kutsadura, ekitate eta berdintasun eza, irisgarritasun falta, etab. Eskola Bideak proiektuaren helburua eskolara oinez joatea baino harago doa: “etxetik eskolara”dagoen bidea lantzen dugu, badakigulako haur guztiek egunero egiten duten ibilbidea dela, ez delako haurrik dinamikatik kanpo geratzen. Baina Eskola bideak sustatzean, helburua ez da soilik hiria eraldatzea haurrak eskolara seguru joateko. Eskola Bideak mugikortasunaren piramidearen lehentasunak alderantzikatu nahi ditu, oinezkoa (ez dugu ahaztu behar denok garela oinezko) lehentasunezko tokian kokatzeko. Francesco Tonucci-k esan bezala, umeentzako segurua eta osasungarriaden hiria, pertsona guztientzako delako segurua eta osasungarria. Haurrek kaleak berriro berreskuratzea, kaleak bete, gozatu eta bizitzea behar -beharrezkoa dugu. Haurrak egunero kalean joan-etorrietan ikusteak bakarrik, herri antolamendua diseinatzen dutenei beste ikuspegi bat izateko aukera eskaintzen dielako. Haien presentzia soilak gure hiriak hobetzen ditu, guztiontzako espazio osasungarriagoak bihurtzen ditu. Hiri-trama giza-trama bihurtu nahi dugu. Kaleak erlaziorako eta ongizaterako eremu izateko eraldatu nahi ditugu, bizilagunen erantzukizunezko erabilpenerako eta gozamenerako.

Pandemian egon arren, eskolara lagunekin oinez joateak haurrek beraien hiria ezagutzeko aukera bat izaten jarraitzen duelako

Etxeko konfinamenduak, itxiera perimetralak, etxeratze-aginduak… gure mugikortasun-aukerak murriztu dituzte, baita gure inguru hurbilenetan ere. Harreman komunitarioei eragiteaz gain, hazi eta bizi garen inguru horren berrezagutzeari ere eragiten dio egoera honek. Pertsonen garapen egoki eta osasungarrirako, gure ingurua ezagutzea funtsezkoa da. Seguru sentitzeko, norbere burua frogatzeko eta arriskatzeko beharrezkoa da, eta gaitasun kritikoa eta konprometitua garatzeko ere bai. Komunitatea osatzen dugun pertsona guztiongan eragina izango duten irtenbideak eta hobekuntzak pentsatzeko abiapuntua ematen digu. Haurren Hirien Sarea(HHS)-ren proiektuaren proposamena sinplea da: eskolara lagunekin joaten hastea eta, denboraren poderioz, hiria bere osotasunean irabaztea.

Egunero oinez joatean, haurrek euren ingurunean -eta beraien bizilekuan-konfiantza eta segurtasuna irabazten dute. Gainera, haurrek udalerria ezagutzeko eta begiztatzeko modu bat ere bada, eta eskola bideen metodologiak horretarako lagungarriak dira neurri handi batean. Neska-mutilek eurenauzoa mapeatzen dute, kaleak diagnostikatu eta eraldaketak proposatzen dituzte, ibilbide seguruen sareakzehazten dituzte, topaguneak identifikatzen dituzte… Familiek ere prozesuan parte-hartu dezakete, eta hiriak haurren ikuspuntura egokitzen lagun dezakete. Nahiz eta egoera txarrenean egon, eta pandemiak banaka mugitzera behar gaitzakeen, ingurua ezagutzeak haurrei gaitasun eta aukera berriak eskaintzen dizkie. Euren kabuz eta inoren laguntzarik gabe herritik mugitzeaposible eginez.

Eusko Jaurlaritzako Osasun Publikoaren eta Adikzioen Zuzendaritzaren, Osasuna Sustatzeko Arloko arduradun teknikoek, Euskal Herriko Unibertsitateko (UPV-EHU), KideON ikerketa-taldeak eta Haurren Hirien Sareak (Solasgune eta Innobasque) egindako txostenetik ekarritako testua.