Beatriz Ibañezek Rihnaren bihotz taupada izeneko liburua argitaratu du, bere alabari haren sortze-prozesua azaltzeaz gain,  guraso bakarreko familia-eredua ikusarazteko helburuarekin. “Beharrezkoa da gero eta ugariagoak diren familia-modalitate berriek ipuin-erreferenteak izatea”, dio Ibañezek.

Nola erabaki zenuen ipuin bat idaztea?

Ama bakarra izatea erabaki nuenean, hori haurrari nola kontatu pentsatzen hasi nintzen. Kezkatu egiten ninduen. Hala, eguneroko bat idazten hasi nintzen, etorkizunean berari emateko eta une bakoitzean bizi izan dudana uler dezan. Izan ere, denboraren poderioz dena desitxuratzen da apur bat. Bestetik, bideo bat ere grabatu nuen erabakia noiz hartu nuen ikus dezan. Hortik abiatuta hasi zen dena, pixkanaka-pixkanaka.

Gainera, asko gustatzen zait haur-literatura, eta garrantzitsua iruditzen zitzaidan emailearen irudia ikusaraztea ere; askotan iruditzen baitzait alderdi hori tabua dela edo jendea ez dela eroso sentitzen horren inguruan hitz egiten. Gauzak modu erraz eta argian kontatu nahi nituen.

Dena den, hasiera batean nire alabarentzako egin nahi nuen ipuina. Idatzi egin nuen, eta gero marrazten hasi nintzen, baina ez nintzen oso ondo moldatzen eta ilustratzaile batekin hitz egitea erabaki nuen. Polita geratzea nahi nuen. Eta etxerako proiektua zena, harago joan zen. Lagunei erakutsi nien eta argitaratzera animatu ninduten. Egia esateko beldurra ere ematen zidan… Beti gustatu izan zait idaztea, baina nire erara.

Crowdfunding bidez argitaratu duzu…

Bai, hori da. Literatur lehiaketa batera ere aurkeztu nintzen, baina egia esan, maila handia zegoen.  Eta horren ostean, crowdfunding bidez egitea pentsatu nuen –modu horretan diskoa argitaratu duen lagun bat dudalako–. Verkami plataforma aukeratu nuen eta proiektua bideragarria zela esan zidaten, egin zitekeela. Eta oso ondo atera da; espero nuena baino askoz hobeto. 5.000 euro eskatzen nituen autoedizioa finantzatzeko, eta azkenean, 7.000 lortu ditut. Oso eskertuta nago, benetan.

Hortaz, sumatu daiteke behar bat ere bazegoela gizartean…

Bai. Gainera, ni MSPE (Madres Solteras Por Elección) elkarteko kidea naiz, eta bazkideekin hitz egiterakoan konturatu ginen asko kezkatzen gaituen gaia dela; nahiz eta askotariko iritzi eta ikuspuntuak egon.

Horrenbestez, literaturan gaiaren inguruan zer zegoen begiratzen hasi nintzen, eta oso material gutxi aurkitu nuen; gainera, zegoenak ere ez zuen nik partekatzen nuen ikuspegia txertatzen, eta euskaraz ere ez nuen ezer aurkitu. Pirritxek eta Porrotxek familia-ereduak ikusarazteko kartak dituzte, baina ez nuen istorio bat kontatzen zuen ezer aurkitu.

Zer kontatzen du Rihnaren bihotz taupada istorioak?

Istorio autobiografikoa da; nire prozesua kontatzen duen ipuina, alegia. Bizitzaren momentu batean ama izateko bulkada handia sentitu nuen eta ez nuen bikotekiderik, baina ama berehala izateko beharra sentitu nuen. Momentu horretan, aukera ezberdinak bilatzen hasi nintzen, eta ipuinak hori kontatzen du: erabakia hartu nuenetik, –hainbat saiakera tarteko–, haurdun geratu arteko prozesua.

Eta nola txertatu dituzu zure prozesuko elementuak ipuinean?

Sinbologiak pisu handia du. Adibidez, protagonista moduan Rihna orka aukeratu nuen; haurrei zuzendutako ipuina denez, animaliak erabiltzea egokia iruditu zitzaidan eta ugaztunen arteko konexioa ere interesgarria iruditu zitzaidan. Hala, animalien erresumako amei buruzko istorioak begiratzen hasi nintzen, eta orkarekin sintonia berezia izan nuen. Tribuan funtzionatzen du, oso matriarkala da, elkartasun eta laguntza handia dago taldean… Gehien islatzen ninduena zen.

Gainera, orkak hiru marra ditu isatsean, eta nire alabari genetikaren erdia nirea zela eta beste erdia ezagutzen ez genuen zati batetik zetorrela ere jakinarazi nahi nion. Nola? Rihnak hiru marra ditu (gorria, laranja eta horia), eta emaileak beste hiru (berdea, urdina eta morea). Gauzak horrela, orka txikiak ostadarraren koloreak daramatza. Benetakotasuna sinbolizatzen du.

Bestetik, Amandre olagarroa ere badago (zientzia, antzinako jakinduria eta emagina sinbolizatzen ditu) eta baita izurdea ere (itxaropena, ametsak, ama izateko gogoa eta ilusioa sinbolizatzen). Horiez gain, tribua islatzeko arrain bat dago eta hazitxoak ere badaude. Haziek prozesuaren saiakerak sinbolizatzen dituzte; tratamendu eta ziklo bakoitzarekin ilusio bat eta dolu bat bizi dira. Prozesuak maila emozional eta ekonomikoan eragiten duena ere islatu nahi nuen.

Nola deskribatuko zenuke idaztearen prozesua?

Sendatzailea izan da. Baina asko kostatu zait (oso zaila izan da idaztea eta bizitza profesionala, amatasuna eta etxea uztartzea), asko luzatu da. Gainera ez nuen esperientzia handirik, eta autoedizioaren kontua nekagarria izan da. Baina, egia esan, oso pozik nago guztiarekin.

Nolako harrera izan du?

Oso ona. Eskertza mezu asko iritsi zaizkit; baita Alemaniatik ere. Eta bereziki batek asko hunkitu ninduen.  Ipuinak eurrera giteko indarra eman diola esan zidan: “Jakina baietz, egingo dut”. Hori piropo bat da. Lehen esan bezala, material gutxi dago gaiaren inguruan, eta beharrezkoa da gure familia-ereduaz hitz egitea; eta bereziki ikuspegi polit bat ere ematea.

Niretzat “armairutik ateratzea” ekarri du honek. Izan ere, leku askotan ez nuen esaten ama bakarra nintzenik; hainbatetan ezkutatzen ere saiatu izan naiz. Adibidez, lan-elkarrizketa batean kalte egin diezazukeela pentsatzen jarraitzen duzu.  Liburuarekin, baina, aurrera egin dut.

Eta ama bakarren elkarteko kideek nola baloratu dute?

Oso ondo. Azkenean, liburuak erosi dituztenen erdiak ama bakarrak dira, ereduarekin eta historia kontatzeko moduarekin identifikatuta sentitzen direlako. Baina egia da denak ez datozela bat gauza batzuetan. Adibidez, batzuek nahiago dute emaileari buruz ez hitz egin edo emaileak protagonismo gehiegi ez izatea.

Eztabaida handia dago gai horren bueltan. Ez da erraza. Kosta egiten da emailearen figuraz hitz egitea, eta bakoitzak bere kontatzeko modua du. Niretzat “emailea” oso hitz hotza da haur batentzat, baina egia da, halaber, ez dela “aita”, ez dagoelako egunerokoan edo haurraren hezkuntzan inplikatuta. Nire ustez ustez hitz polit bat asmatu beharko litzateke hori izendatzeko.

Etiketak: