Errespetu hitza, testu-inguru askotan erabiltzen dugun eta karga handia duen hitz bat dela esango nuke: “helduei ezin zaie errespetua galdu”, “hori errespetu falta haundia da”, “arauak errespetatzen ez badira, neurriak hartuko dira”…

Nerea Mendizabalekin hitz egin dugu bere azken kolaborazioa aitzakia moduan erabilita.

Errespetu hitza latinezko respectus hitzetik dator, re- eta sepctrum hitzetik: “re” berriro eta sepctrum “begiratzea” litzateke. Hortik, berriro begiratzea, lehen begiradarekin ez geratzea, lehen ideia berrikustea eta berriro begiratzea dela esango nuke.

Beraz, nire begiek ikusi dutena “errespetu falta” dela pentsatzen dudanean 3 ertzetatik begiratzea proposatuko dut:

  1. Neuri begiratuz: ni neu noiz, nola eta zeini ari naiz errespetua galtzen? Inolako trajedia edo erruduntasunik gabe. Batzuetan, seme alabekin, bikoteekin, nire gurasoekin, lankideekin, edo are eta gehiago, neure buruarekin errespetua deitzen diogun horretatik urrutiratu naiteke eta beraz, seme-alabengan ikusten dudan “errespetu falta” horrek nigan dagoenaz jabetzen eta lantzen lagundu nazake.
  2. Beste angelu batetik begiratuz: ni neu nola errespetarazten naizen begiratu dezaket; nola defendatzen naiz mingarri edo deserosoa zaizkidan egoeratan? Nola jartzen ditut mugak? Nola aldarrikatzen dut niretzat garrantzitsua dena?  Orokorrean ausartzen naiz esaten, alderdi honetatik ere denok dugula ikasteko, mugak irmo eta goxo jartzearen ikasgaia. Sarritan modu zorrotz eta gogorrean jarri ditzakegu eta beraz, non gelditzen da errespetua? Edo ez ditut jartzen, permisibitatean eroriz eta kasu horretan, nik neuk ez nuke errespetatuko.
  3. Azken ertz bat ere begiratu dezakegu: errespetua galtzen duenari zer gertatzen zaion ikusiaz. Oihuka edo zatarkeriekin hitz egiten ari dena ze esperimentatzen ari ote da? Modu trajikoan ari daiteke adierazten bere ezinegon, desesperazio edo aldarrikapena. Hau ulertzeak ez du justifikatzen ezer baina bai pista batzuk eman diezaguke adierazle horren jatorria nondik datorren aztertzeko. Hori aitortuz eta zainduz, horrela aktuatzera eramaten dion motiboa bideratzen lagundu geniezaioke.

Gure seme-alabak, puntualki edo nahi baino gehiagotan modu ankerrean aritu daitezke. Guraso eta seme/alaben edo irakasle/ikasleen artean dugun harremana aldatu egin da eta garai batean, helduei ez ginatekeela horrela erantzuten ausartuko entzun eta pentsatu dezakegu. Batzuetan autoritarismoan egon gaitezke eta bestetan permisibitatean. Eta aldaketa honetan, dagokigun lekuan kokatzea eskatzen du; neurekiko begirunetik hasi eta besteengandik datozen egoerak irmotasun, goxotasun eta ziurtasunetik kudeatzen ikasiz. 

Harremanetan ditugun interakzioetan mezu asko helarazten ditugu, hitzak baino haratago. Gure seme-alabek, esaten duguna baino esaten ez duguna gehiago jasotzen dute. Beraz, esan edo ez esan, seme-alaben aurrean eztabaidatu edo ez, ze begirune diet berauen amari, aitari, aiton amonei, irakasleei? Ze begirada eta leku ematen diet nire barrenean beraientzat esanguratsuak diren pertsona hauei?

Gurasook bizi izan dugunarekin, dakigunarekin eta aurkezten zaigunarekin ahal duguna egiten ari gara. Momenturen batean edo nahi baino gehiagotan, damutzen naizen moduren baten aritzen bagara, ez da erruduntzeko momentua. Seme alabak ez dituzte guraso perfektuak eta dena ondo egiten dutenak nahi.

Gure trakeskeria, limitazio eta ezintasunen aurrean umiltasunetik onartu, goxo tratatu eta hortik bideratzen joaten bagara, lehendabiziko onuradunak gu geu izateaz gain inspirazio iturri izan gaitezke.