Aukeratzeko aukerak

Ikasturte amaierako pasartea 1

Ikasturtea kezkaturik amaitu nuen oso. Azken egunetan, lanez lepo egon arren, lankide batzuk arratsaldean lehentxeago alde egin behar izan zuten. Izan ere, beraien alaba eta semeen ikasturte amaierako jaialdirako gonbita eta zita zuten ezarria, batzuk bikotekideaz negoziatua eta beste batzuk harri-orri-ar esku jolasaren bidez zozkatua (eta galdua, noski!).

Zoritxarrez gure ikasturtea eskoletan baino beranduxeago amaitzen da, eta beraz, ikasturte amaierako jaialdien biharamunean, bezperan ateratako bideo eta argazki xorta guztia ordenagailuan deskargatzen berandu arte gelditu arren, lankideak lanera buelta! Eta bazkalorduan mahai-inugurua. Telebista, irrati eta interneteko azken berri guztiak goizeko eta goiz erdiko kafean komentatu ostean, bazkalorduan: “Nerea, atzo zutaz oroitu nintzen! A ze auzo-lotsa semearen ikasturte bukaerako jaialdian!”

Eta jarraian… lankidearen kontakizuna.

Jaialdi aurretik. Etxera mezua iritsi da: Ikasturte bukaerako gonbidapena eta jaialdirako ekarri beharreko arroparen ingurukoa. Neskak: kamiseta koloreduna, gona motza, plaierak. Mutilak: bakero motzak, kamiseta zuria,  eta tiranteak., plaierak.

Harropen (“mozorro” pentsatu dut nik) kontura azken egunean guraso guztiak “alteratuta”  (Alteratuta denak, baina batetik bestera lehengusuen etxera, eta dendara beharrezkoak erostera amona bidaltzeko ardurarekin: ama –pentsatu dut nik)

Jaialdi egunean. Haurrak jantzita (mozorrotuta) iritsi dira. Batzuk puntual eta beste batzuk ez hain puntual (janzkera berriak eskatutako denbora eta etxe bakoitzean gertatzen diren goizeko lehen orduko istiluengatik -pentsatu dut nik).

Azkenean, haurrak hezitzaileen esku gelditu dira. Agurtzeko astirik barik, azken orduko apainketekin hasi dira. Hau da, orrazkera eta makillajea. Orrazkeretarako produktu berdintsuak erabili dituzte neska eta mutilekin (gomina, laka…) eta baita antzerako irizpideak ere: ileak jaso eta atzeraka jartzea. Baina neskei beste gehigarri batzuk jarri dizkiete, beste apaingarri batzuk: mototsa dutenei lazoak, eta neska guztiei, makilajea.

Hasi da jaialdia. Ia ordubete daramagu zain, eta egia esan nahiko aspertuta gaude. Momentu batzuetan irribarreak ihes egin digula aitortu behar dugu, txikienak “Grease” pelikulaz jantzita ikusi ditugulako, eta pare bat haur koreografia erdian mugitu barik blokeatuta gelditu direlako.

Amaitu da “Greasen” emanaldia (“ikuskizuna”-pentsatu dut nik). Eta azkenean…”Gurea” atera da. Gelakide guztiak daude eszenatokian. Irakasleak ere prest. Hasteko keinua egin du tutoreak. Hasi da musika! Hasi da jaia! “Kuduro” entzun dugu lehenengo.

Denak bikoteka jarri dira: neska eta mutilez osatutako bikoteak (noski-pentsatu dut nik), altueraren arabera elkartuak (bikote perfektuak-pentsatu dut nik). Eta hortxe hasi da “xoua”…. gerriari buelta, makurtu, eskutik heldu, sorbaldatik, bultza modukoa, gora, behera, atzetik, aurretik eman… Egia esan, mozkor antzean sentitu naiz “gurea” bilatu nahian, koreografia jarraituz, beste guraso guztiak bezala txaloekin erritmoa markatuz, tarteka mugikorrarekin bideoa grabatuz, albokoaren komentarioei erantzunaz… Bat-batean isildu da musika. (Kuduro-angolar jatorriko dantza erritmoa omen da. Eta abesti ezagunaren letrak portugesetik ere ba omen dauka. Baina zoritxarrez ikasturte bukaerako jaialdian abestia ez dazen aitzakia gisa erabili bigarren lauhilabetekoan Afrika edo Portugal beraren inguruan egindako proiektuan ikasitakoak sozializatu edo partekatzeko-pentsatu dut nik).

Haurrak zutik, tente, aurrera begira, publikoaren feedbackaren zain. Publikotik, txalo zaparrada!!.Taamaitu da jaialdia.Tutorea gerturatu zait eta zer iruditu zaidan galdetu dit.

– Eta zer erantzun diozu?

Udako pasartea 2

Udalekuetako pasarteekin ez naiz gehiegi luzatuko. Gurean behintzat gitarra, biolin eta flauta doinuek irabazi dute aurtengoan ere, baina ez dira gutxi izan Gangnamstyle-ren kontra borrokatu beharreko erromeria eta gaubelak.

Udalekutik bueltan kanpinera. Kanpinean ere makina bat lan musikarekin. Igerilekuan, kanpineko aisialdi antolatuko ekintzetan ikasitako koreografia berriak eta berritzaileak –aurtengoan uretan!!-, gauetako diskotekan eta txiki-heldu eta zaharrenei zuzendutako Miss eta MisterKanping 2013 jaialdian.

– Zer esan diozu alabari kanpinean gelditu nahi duen gau horretan?

Ikasturte hasierako pasartea 3

Oporrak amaitu dira. Eguraldi kaskarra hasi da. Musika amaitu da. Berriz telebistaren erreinura buelta! Eta gu… lanera; eskerrak bazkalosteko mahai-inguru (in)formalei!

Atzo bertan seme alabak koxkortuta eta zorionez etxetik alde eginda dituen lankideari, “choni” bat zer den, MTV musika kate hutsa bat ez dela, haur eta gaztetxo askok orduak eta orduak Jersey Shore, GiordieShore eta Gandia Shore ikusten ematen dituztela (gehiegikeria guztiak gainditzen dituzten telebistako produktuak–telerealidad bezala aurkeztuak), bertan azaltzen diren pertsonaiak lagunak balira bezala ezagutu eta hartzen dituztela, beraien jokabideek grazia egiten dietela etabar azaldu behar izan genion. Nerabe eta gaztetxoez ari ginen momentu horretan, baina lankideen perfila eta bizitzako aroa aintzat hartuz, berehala pasa ginen telebista kateetan haur eta gaztetxoenentzat dagoen eskaintzaz hitz egitera. Jaialdian dantzatu zuten horiei zuzendutako eskaintzaz hain zuzen ere.

– Irrati, telebista eta oro har komunikabideetan zein eskaintza dago gure haur eta gazteentzat?

Ondorioak eta alternatibak

Beste behin, musika, telebista, komunikabide eta publizitatearen bidez (gehienetan aska edo bereizi ezineko kate-begia osatzen duten tresna-instrumentuen bidez) generoari atxikitako estereotipoak oso modu trinkoan bustitzen gaituztela ikus dezakegu, batzuetan oso modu sotilean egiten duten arren. Emakumetasun eta gizontasunaren irudiak, harreman ereduak, kontsumo eta bizi estiloak… eraiki eta gure egiten ditugu mezu kutsakor horien gainean; guk nahi izan gabe edo behintzat aukeratzeko aukera izan gabe. Eta gure alaba eta semeek berdin. Apenas dute aukeratzeko beta edo tarterik. Zaila izango zaigu musika bidez transmititzen diren hainbat letra eta edukirekin amaitzea. Zaila telebista deuseztatzea. Zaila zipriztinduak ez izatea. Baina behintzat, goazen aukera ezberdinen artean guk geuk entzun eta ikusi nahi ditugunak (ere) aukeratzera!

Proposamen xumeak

Garaiotan inoiz baino kozienteago gara ikasitako guztia eraikita dagoela; baina eraiki den moduan deseraiki daitekeela ere sinetsi beharko genuke. Eta horrek ematen duen indarra baliatuz alternatibak bilatu eta baliatu. Egon badaude eta. Plataforma hau baliabideak partekatzeko gune aproposa izan daiteke, beraz, horretara animatzen zaituztet.

Gaurkoan ez ditugu aipatu, aurretik hainbat ekarpen interesgarri egin baitira; baina erreferente gisa ipuinen produkzioan eman diren aurrerapausoak har ditzakegu. Urtetik urtera gehiago dira baloreetan hezteko intentzioz idatzi eta argitaratutako euskarazko ipuin eta liburuak, eta gurasoentzako sortutako baliabide-tegiak.Esaterako, Urtxintxa eskolak aurten aurkeztutako “Titiriteroen ipuinak” aipatuko nuke. Zeinu hizkuntzan, brailez, entzuteko, irakurtzeko eta ikusteko liburua, DVD eta CDa. Argitalpen berria. Kulturartekotasuna, hezkidetza, inklusioa eta euskara ardatz, haurrei eta hezitzaileei zuzendutako balioetan oinarritutako 8 ipuin eta proposamen didaktikoz osatutako  sorta aipatuko nuke, guraso zein helduei aisialdia eta literaturaz gozatzeko proposamenak luzatzen dituelako.

Musikaren esparruan Pirritx eta Porrotxek ekarpen interesgarriak egin dituzte azken urteotan eta gure etxe, kotxe, gela, ludotekak beraien doinuz beterik daude. Ez dira bakarrak, ez! Honetan ari naizela, ezin aipatu gabe utzi Pantxika Solorzanoren “Bilintx” diskoko kantak esaterako, etxeko txikienak baretu eta goxatzeko proposamen egokiak izan daitezkeenak.

Baina esan bezala, gure txikientzako euskarazko kalitatezko eskaintza musikal eta kulturala sortzen eta bilatzen jarraitu beharko dugu. Ez da lan erraza. Denbora eskatzen du. Eta askotan denbora da (aitzakia)faltan duguna. Kontsumo gizarte honetan berehalakoan, eskura, klik batean lortzen ditugu gauzak. Jada ahaztua dugu zer den liburutegian orduak eta orduak ematea gustuko liburu batekin aurkitu arte. Erraz zaiguna kontsumitzen dugu: saltzen digutena, modan dagoena, ingurukoek dutena, albokoak eman edo pasatzen diguna, eta internet bidez gure etxe birtualera konturatu orduko sartzen dena.

Gurasoak beraien seme-alabek ikusi eta entzutea nahi dituzuten ipuinak, musika, filmak bilatzera gonbidatu nahi ditut lerron bidez. Horretan denbora ematea, arakatzea, eztabaidatu, informatu, partekatu eta erabakiak hartzera. Ondoren hartutako erabakiaren gaineko balorazioa egin eta hurrengorako erabaki berriak hartzera. Eta prozesu honetan gozatzen saiatzera. Beraientzat ere egiten dutela sentitzera. Beste aukerak hor egongo dira eta, klik batean!. Eta guk berriak bilatzen baditugu abaniko zabalagoa izango dugu, “benetan” aukeratu ahal izateko, edo behintzat gure seme eta alabei aukerak eskaini ahal izatekotzeko.

Filma proposamen batzuekin amaitu nahi dut gaurkoa. Proposamen hauek fantasiazko eta koloretako hariaren lehen muturra izan nahi dute; zuek, tira eta tira, zuen eta zuen seme eta alaben aukera bihurtuko dituzuen horiek aurkitzeko! Eta horrela ez bada, bidean behintzat, zerbait berria ikusi, ikasi eta disfrutatzeko!

Filma alternatiben artean Hayao Miyazaki manga marrazki bizidunen zuzendari, gidoigile, marrazkigile eta komikigile japoniarraren lanak aipatu eta proposatuko nituzke. Bere lanek harremanak, erantzukizuna, indibidualismo eta indarkerian oinarritutako jarrera eza, naturarekiko errespetua eta neskatoen protagonismoa izaten dute ezaugarri. Besteen artean, Ponyo itsaslabarretan, Totoro, Chihiroren bidaia, Monomoke printzesa, Cuentos de terramar, Nicky aprendiz de bruja, Castillo ambulante, Castillo enelcielo, Nausicaenelvalle del viento, KazeTachinu (hau oraindik ez dute estrenatu) ditugu. pelispekes.comhelbidean pelikula guztiak  ikus daitezke on-line. Link honetan gazteleraz aurkituko dituzue, baina interneten denbora pixka bat emanez gero, batzuk euskaraz ikusteko aukera izango duzue. Interesgarria izan daiteke gurasoak horrelako bilaketatxoak ba egitea pista hauetatik abiatuz eta irakurri eta ikusten duzuenaren arabera zuek egitea aukeraketa. Bide horretan disfrutatzea litzateke erronka, eta zuen alaba eta semeek eta nola ez, zuek ikusiko duzuen hori zuek aukeratutakoa dela sentitzea.

Hiroyuki Morita-ren lanen artean berriz, HaruenelReino de los Gatos eta Susurros del Corazon dira ezagunenak. Eta IsaoTakahata zuzendariaren Recuerdos del ayer filma gaztetxo eta nerabeentzat aproposa izan daiteke (maitasun istorioa tarteko egon arren, barneratuta ditugun maitasun eredu eta  emakumeen pasiobotasun-menpekotasun eskemetatik aldentzen da).

Zine japoniarra alde batera utziz, jarraian proposamen interesgarriak egiten dituen web orrialdea: http://www.luzdeluciernagas.com/que-ver-y-que-leer/

Eta azkenik, gure alaba eta semeentzako, eta beraiekin batera bai, baina gure denbora librea, gure plazera goxatzeko, eta guretzako irakurri, musika entzun edo pelikulak ikusteko tartea ere hartu beharko genukeenez… eta denon gustuetan asmatzea zaila den arren, gaurko kolaborazioaren xede eta helburu berdinarekin alternatibaren bidetik beste leiho bat irekitzen dizuet, interesa izanez gero saltseatzen joateko: http://www.bibliodiversia.com/

Uda umoretsu agurtu eta udazkenari ongietorri epela egin! Honek ere eguneroko plazer txikiez gozatzeko aukera ekarriko digu eta hosto bakoitzarekin batera! Jarraituko dugu manta-azpian ikusi eta entzuteko kontuak partekatzen! Bitartean, ondo izan!