Haurren autonomiaz, herri eta hiri lagunkoiez, edo mugikortasun jasangarriaz hitz egiten dugunean, oinez edo bizikletaz mugitzeko prestatuta dauden herri eta hiriak ditugu buruan. Amsterdanen edo Holandan egon den edonork esango digu hura erreferentzia dela arlo honetan; Kulturalki bizikletaren erabilera onartuago dagoela, edo beste bizi ohitura batzuk dituztela, hemen ezinezkoa izango litzakeela.  Iñaki Larreak bere azken kolaborazioan zioen moduan, Herbereetan ere gauzak ez dira beti honela izan:

“Holandan beste kultura bat dago, ezinezkoa da hori hemen” bezalakoekin erantzuten duten horiei gogorarazi behar zaie hango kultura ez dela beti horrelakoa izan. Stop de Kindermoord mugimenduak zeresan handia izan zuen gaur egun bizikletaren erabilera horren hedatuta egoteko. Aldaketa kulturala posible da, beraz, baina denbora eta azpiegitura egokiak behar-beharrezkoak dira horretarako.

Stop de Kindermoord izeneko mugimenduan jarri nahi dugu fokua gaurkoan, haur, heldu eta adituen behar eta iritziek bat egin zuten mugimenduan.

Iñaki Larrea

Stop de Kindermoord

Haurren beharretatik hasitako mugimendua izan zela esan dezakegu, kaleak jolaserako nahi zituzten,  bizitzeko. Autoek okupatutako eremuetan arrotz ziren haurrak eta kaleak arriskutsuak ziren. Bizikletak ez dira  beti Amsterdaneko kaleetan  han egon, hiri osoan zehar bi gurpiletara egokitutako errei sare zoragarriak ez dira beti han egon, biztanleen % 63k pedalak aukeratzen dituzte gaur egun  eta  autoek ere badakite;  Amsterdamen bizikletek agintzen dute.


Hala ere, garai batean, Bigarren Mundu Gerraren ondoren gero eta auto gehiagok arriskuan jarri zuten bizikletaren biziraupena garraiobide gisa, ez bakarrik Amsterdamen, baita Herbehereetako gainerako hirietan ere. Bizikletaren erabilera % 6 jaisten zen urtean. Gero eta auto gehiago behar zenez, hiria motorretara eta lau gurpiletara moldatzea prozesu naturala zen, guk gure hiri eta herrietan bizi izan dugunaren antzekoa. Hiri-plangintzaren eredu berriak ondorioak izan zituen. 1971n 3.300 pertsona hil ziren ibilgailuen trafikoaren ondorioz eta  500 haur inguru hil ziren urte hartan autoek harrapatuta.


Gizarteak erreakzionatu egin zuen. De Pijp auzoan, Amsterdameko hegoaldean, biztanleriaren gehiegizko kontzentrazioak (hiriko batez besteko dentsitatea baino bost aldiz gehiago), autoek okupatutako espazio neurrigabeak eta espaloien estutasunak ezinezko bihurtzen zuten haurtzaroko bizitza eta kaleko  jolasa.


Haurrek mugitzea erabaki zuten, eta adituen eta bizilagunen artean sinadurak, aholkuak eta iritziak biltzen hasi ziren, trafikoa eten eta beraien auzoan arriskurik gabe jolasteko moduko kale bat izateko borroka hasi zuten . Jasaten ari ziren egoera eta hura aldatzeko ahaleginak Herbehereetako telebistan emandako dokumental batean islatu ziren, herrialde osoa hunkitu zuena.

Mark Wagenbuur holandarrak igo zuen bideoa Youtubera.

«Nire izena Ronald Dam da, eta Govert Flinckstraaten bizi naiz, De Pijpen». Dokumentaleko haur protagonistetako bat aurkezten da, Autoak handik hona dabiltzan kaleetan dabilen  bitartean. «Auto horiek guztiak jasanezinak dira, ia ez dago espazio librerik. Milaka pertsona hiltzen dira istripuetan eta airearen kutsadura gero eta okerragoa da. Dena autoentzat diseinatuta dago, zergatik ez goaz denok bizikletaz ?»,

Dokumentalean ikus daitekeenez, haurrek, helduek lagunduta, beren auzoko bizilagunak eta Holandako hirietako gainerako biztanleek zituzten jarrera kontrajarriak jasotzen dituzte.

«Ezinezkoa! Ezin izango diozue inoiz kalerik itxi trafikoari, ezta hitz egin ere! “, dio haserre bizilagun batek haurrei. «Jakina ezin duzuela! Trafikoarentzako pasabide bat da. Trafikorako !», esaten die beste batek.


Beste aldetik, haurrek libreki jolasteko, haurrek bezala jolasteko eskubidea proposatzen zutela uste zuten bizilagunek.

 «Duela 25 urte haurtzaro zoragarri batez gozatzen genuen. Hortik ez da ezer geratzen haur  hauentzat», dio gizon batek.


«Galdetzen jarrai dezakezu», jarraitzen du dokumentalaren kontalari gazteak, «baina hiriak ez badu jarduten, gauzak zure kabuz egitera pasatu behar duzu. Kanpaina bat egiteko moduaren adibide bat da hau, eta hori da gure kaleak jolaserako aproposak izateko lortzeko egin beharko genukeena». Helduek haurren mobilizazioa babestu zuten eta kaleak ixten hasi ziren. Tentsioa arnasten zen giroan.


«Hau askoz kanpaina zabalago baten hasiera da», azaldu du bizilagun batek. «Auzokoak ez diren autoak gure auzotik kanpo mantentzea gustatuko litzaiguke. Merkatura etorri, baina beste leku batean aparkatu eta hemendik ibili beharko lukete. Haurrek ezin dute etengabe autoekin jolastu “.


Dokumentala Herbehereetako telebistan eman zen 1972ko martxoaren 16an. Hurrengo egunean, prentsak haurren aldeko erreakzioak jaso zituen.

Autoen trafikoa murrizteko kanpaina kalean zen. Vic Langenhoff kazetari ospetsuak artikulu bat idatzi zuen De Tijc egunkarian: Stop de Kindermoord ‘(Gelditu ditzagun haurren hilketak). Semea bera hil zitzaion auto batek harrapatuta. Berriz ere, gizarteak erreakzionatu zuen.



Mobilizazioek 70eko hamarkada osoan zehar jarraitu zuten, nazioarteko politikak ere eredu berrietara bultzatzen zuen garai batean: herrialdeek garraio iraunkorragoko alternatibak bilatu behar zituzten eta, besteak beste, autorik gabeko igandeetan nagusitu ziren. Gizarte-beharrak bat etortzen hasi ziren esparru guztietan.


Hurrengo hamarkadetan, bizikleta-erreiak ugaritu egin ziren ibilgailuen zirkulazio handia zuten bideetan eta hirien arteko errepideetan. Oso garrantzitsua izan zen errailak sartzearekin batera txirrindularientzako beste hobekuntza batzuk egitea, hala nola abiadura-muga gero eta zorrotzagoak eta bidegurutzeetan txirrindulariei lehentasun handiagoa ematen zieten legea aldatzea.


Aditu askorentzat, «bizikletaren erabilera bultzatzeko gakoa autoen trafikoa kontrolatzea izan da, bidegorrien ordez (edo bidegorriek lagunduta), eta, horrela, hiri-paisaia bat sortu da, non txirrindulariek agintzen duten eta auto-gidariak gonbidatuak diren»,

Informazio gehiago

Home
Los niños que querían jugar en la calle y convirtieron Ámsterdam en la capital mundial de la bici