Oldarkortasuna. Indarkeria. Agresibitatea. Geroz eta presenteago daude egunerokotasunean: familian, eskolan edota gizarte-eremuetan, esaterako. Halako egoeretan gurasoek izan beharreko jarreraren gakoak eman ditu Juan Carlos Alonso psikologoak Puntua aldizkarian eta guk datozen lerroetan jaso dugu bere testua.

“Zer errespetu falta da hori!”; “Nola hitz diezaiokezu horrela!”; “A ze agresibitatea!”; “Badirudi leku batean geratzen direla elkar jotzeko!”; “Gero eta gazte gehiago dira labanekin kalera ateratzen direnak”… Seguru ezagunak egingo zaizkizula esaldi horiek. Agresibitatea, indarkeria geroz eta presenteago daude gure bizitzan eta familia-, eskolanahiz gizarte-eremuetan.

Guraso moduan eta orokorrean heldu moduan, errealitate horren aurrean, nola jokatu behar dugu gure seme-alabekin?

Psikoafektibitatea vs. Indarkeria

Gaiarekin aurrera egin baino lehen agresibitate kontzeptuak bi konnotazio izan ditzake. Alde batetik, pertsonaren garapen psikoafektiboaren osagarri
naturala da. Zentzu honetan, agresibitatea “positibotzat” har dezakegu, bizitzaren hainbat egoerari aurre egiteko egokitzailea delako; biziraupena, auto-baieztapena, integrazioa, onespen soziala, autoestimazioa; helburu
materialen, sozialen, lorpena… bezalako arloetan osagarria baita.

Agresibitatea indarkeriarekin ere identifikatzen dugu, baina beti ez dira kontzeptu berdinak. Indarkeria da kulturaren bidez agresibitate naturalak eragiten duen ondorioa. Zentzu honetan, agresibitate hori negatiboa da, etsai konnotazioa duelako, erantzun emozionala ezkorra delako. Bere helburu nagusia norbait edo zerbait mintzea da; haserrea, iraina, beldurtzea, eraso fisikoa, ahozkoa… eta ez bizitzaren egoera batzuetara egokitzeko osagarria. Horrez gain, debekuarekin edo legearen haustearekin elkartzen da.

Agresitibitatearen eragileak

Beste aldetik, kontzienteak izan beharko genuke: zerk eragiten du portaera oldarkorra gure seme-alabengan? Eragile anitz izan daitezke. Garrantzitsuenak aipatzekotan, hauek izango lirateke: frustrazio ahalmen
eskasarengatik. Hau da, norberaren nahiak, bulkadak edo helburuak lortzen ez badituzte, eta ezetza onartzen ikasten ez dutenean, modu agresiboan erantzun dezakete.

Beste eragilea, moldeaketarengatik da; hau da, hezteko modu batzuen bidez –zigortzaile edo inhibitzaile–, edo hainbat eta hainbat eredu agresibo imitazioarengatik. Txiki-txikitatik, haurrak inguruko eredu sozialak barneratzen joaten dira jarrera eta portaera agresiboak. Horrela ikasten du erantzuten agresiboki egoera gatazkatsuen aurrean. Litekeena da gurekin
kotxean doanean eta beste gidari bat gure bidean gurutzatzen denean, gure ahotik ateratzen den irain goxo hori entzun eta gure erdiko behatza “peineta” moduan jarri diogula ikustea. Baina guk esaten diogu ez dela inor
iraindu behar.

Azkenik, dibertsiorengatik, jolas-indarkeria deritzona. Haur eta nerabe askok, bideo-jokoen bidez. Zentzu honetan, teknologia berriak eta sare sozialak ere, agresibitatea elika dezakete, horretara ohituz, banalizatuz…

Gurasoen jarrera

Egoera hau kontutan harturik, ze joera hartu beharko genuke gure seme-alaben agresibitatearen aurrean? Lehenik eta behin, emozionalki hezi behar ditugu. Euren agresibitatearen bideratzea baimendu. Horretarako,
trebetasun sozialak eta asertibitatean hezi behar ditugu; adibidez horrelako
mezuak igorriz:“Zergatik jo edo iraindu beharrean, ez duzu…”; “Badakit haserre zaudela. Zergatik ez diozu esaten…”; “Ulertzen dizut nola sentitzen
zaren. Niri antzekoa gertatu zitzaidan zure adinean eta horrela jokatu nuen…”.

Beste aldetik, ezinbestekoa da ereduarekin heztea. Zentzu honetan galdera hauek egin beharko genizkioke geure buruari: “Nolakoa da nire izaera?”; “Nola erantzuten dut frustrazioaren aurrean?”; “Nola harremantzen naiz sozialki?” bezalakoak. Horregatik, oso garrantzitsua da gure suminkortasuna kontrolatzea seme-alabekin sortzen diren gatazken aurrean. Behar dugunean, lasaitzeko denbora hartu, ez jokatzeko emozioak
“pil-pilean” dauzkagunean. Zentzu honetan ere, familiaren giro emozionalak ezinbesteko eragina du agresibitatea “pizteko”. Hau da, gure seme-alabak tentsio-giroan bizi badira, non garrasi, dena aurpegiratzen den edo keinu eta jarrera ezkorrak azaltzen diren, agresibitatea errazago azalduko da ere.

Bestalde, txiki-txikitatik ez diegu onartu behar portaera edo jarrera agresiborik, familiako kideei, beste haurrei edo beste heldu edo gauzei.
Berehala moztu beharko genituzke errespetu faltak. Familiaren bizi-erritmoa, haurren estresa eta geure lan-estresa ere kontrolatu beharko genituzke, naturarekin eta kirolarekin kontaktua suspertuz.

Azkenik, baloretan heztea ezinbestekoa da. Besteak beste, errespetua, autoritatea, frustrazioaren tolerantzia, aniztasunaren errespetua… Hala ere, aspektu horiek guztiak ematen badizkiegu gure seme-alabei, ez du esan nahi “aingerutxoak” izango direnik, baina seguru ez direla “otsoak” izango.