Geure mendebalde honetan gizonak historiaren pasarte luzeetan dexente bazterrean utzi dugu aitatasuna. Gizarteak esleituriko eta geronek barneraturiko rolek horretara eraman gaituzte, eta horretantxe egon gara geu ere, beste eginkizun batzuetan, aitatasuna hazia eman eta hornitzea besterik ez balitz bezala ia beti.

Gure aita zena ildo horretakoa zen. Inoiz ez zen arduratu bere seme-alabak zaintzeaz. Tailerrean  lan egiten zuen egunero hainbat orduz, astero-astero saria etxeratu eta amari eman -beretzakoa aurretik hartuta, jakina-. Bere lanaldia amaiturik, lagunekin basoerdi batzuk edatera joango zen egunero, eta afaltzeko orduan etorriko zen etxera. Jatorduak ziren aitarekin ematen genituen une bakanak. Oso gutxitan jolasten zen gurekin (oraindik dauzkat gogoan horietako une batzuk), ez zen gurekin hondartzara etortzen. Oporraldian ere, Burgos edo Nafarroako Erribera aldean etxe bat alokatu eta hara joaten ginen bi hilabetez gure ama, arreba eta hirurok, beste senide batzuekin sarritan, baina aita Santurtzin geratuta. Asteburuetan etortzen zen, eta hamabost bat egunetan, bere oporraldian.

Alderantzizkoa eman badezake ere, gizon ona zen gure aita. Guretzako onena gura zuen, eta bizia ere emango zukeen geure alde (izan ere, egunero-egunero bere bizi-apurra eman zuen geu bizi gintezen). Azken finean bere garaiko eta tokiko gizona zen, eta bere garaiko eta giroko gizon gehienen antzerakoa. Jakina, neure lagun gehientsuenen aitak ere holakoxeak ziren, gutxi-asko.

Gizarteak hezi eta berak barneratu zuen erara jokatzen zuen geure aitak; beretzat hori zen
normaltasuna.

Gero eta gizon gehiago umeekin jolasten

 

Orain arteko esperientzia hau nire belaunaldiko jende askorena izan daiteke. Hala ere, zorionez, gizartea aldatzen ibiltzen da beti, eta alor honi dagokienean ere aldatzen dabil, apurka-apurka.  Aldaketa honen erakusgarrietako bat izan daiteke web honetan aitatasunari ataltxo bat eman izana, baina badago bestelako zantzurik: gero eta aita (eta aitita) gehiago ikusten dut beren semealaba txikiekin paseatzen, jolasten, jatekoa ematen, medikuarenera eroaten, hobeto zaintzeko informazioa hartzen… Azken finean, gero eta gizon gehiago hasiak gara ulertzen gu haurren bizitzetan (eta haurrak geureetan) present izatea onuragarria dela geuretzat eta denentzat, nahiz eta askotan emozio desatseginak birpizten zaizkigun.

Abian den aldaketa hau, beharbada oraingoz lausoa dirudiena, ezin liteke uler gizontasuna
bizitzeko moduetan gertatzen ari den aldaketaz aritu ezean. Aldaketa orokorra da hau, oraindik ere lausoa, baina bizitzaren alor guztietan antzematen hasi dena (ez naiz ausartzen oraindik esatera ‘gauzatzen’), alegia, geure buruaz, gainontzeko jendeaz eta, orobat, munduaz geure ikuskera eta haiekiko harremaneetan. Gero eta gizon gehiago ari gara ohartzen orain arteko gizontasun eredua kaltegarria dela zeharo. Kaltegarria geure ingurukoentzat, eta geuretzat ere bai.

Bene-benetan uste dut gizonezko askok nahi dutela bestela bizi, hots, beren bizitzetan tarte
handiagoa eman gura diotela maitasunari, jostatzeari, laguntasunari, alaitasunari, hurbiltasunari, zaintzeari (hala beren burua nola besteak), sentitzeari,… hau da, gizatasunari; eta, ondorioz, tarte txikiagoa isolamenduari, etengabeko arrazionalizatzeari, solemnitateari, agintekeriari, lehiakeriari, indarkeriari, emozioei ez-ikusia egiteari, eta abarrekoei. Ziur naiz, gainera, gizon hauek askoz ere gehiago liratekeela ikus balezate, egingarria dela ohiko eredu hertsi eta zapaltzailetik atera eta gizabidezkoago bati atxikitzea.

Guztizko aitak

Honetantxe dago aitatasuna gizakoiaren gako nagusienetako bat, nik uste; ezin gara bestelako aitatasuna gauzatu gizontasun ohiko eredu hegemonikoa gainditu barik; eta aldi berean, aitatasunetik ekarpen handia egin dezakegu sexismorik gabeko eta berdintasunezko gizartea eraikitzeko. Gure seme-alabekiko harreman guztizkoa nahi badugu, guztizko aitak izango bagara, sexismotik datozkigun rolak, jarrerak, pentsaerak kritikoki aztertu eta, maiz, aldatu beharko ditugu, errotik aldatu ere.

Ez da samurra, ez gaitezen engaina. Baina baditugu gure aldekoak ere. Gizon gehiago, aita
gehiago izaten ditugu inguruan, haiekin konpartitzeko bozkarioak, zaputzak, zalantzak, lorpenak, elkarrengandik ikasi, elkarri irakasteko…; emakumezkoak ere baditugu, urte askoan sexismoaren aurkako lan eskerga egin dutenak, eta ekarri ederra ahal digute gure aldaketa honetan. Gatazkak sortuko dira, noski, ezozein prozesu sozial eta pertsonaletan bezala, baina baliabiderik badago egon egoki goberna ditzagun.

Jo dezagun aurrera ba, gizonok! Nire pailazo gogokenek esaten duten lez: sentitu, pentsatu eta ekin!

Argazkiaren iturria