“Marratik kanpo marrazteaz”  idatzi zuen Nora Salbotxek bere azken kolaborazio artikulua. Marrak, mugak, itxidurak… metafora moduan erabili zituen. Honetarako Ane Labaka, Joseba Sarrionandia eta Mario Lodi bezalako bidelagunak aukeratu zituen. Berarekin izandako elkarrizketa entzungai duzue.

Ziotsan Sarrik Ainhoari, orain dela aspaldixko eskribitutako gutun eder haietan, haurrak bizitzaren aldi interesgarri batetan dauden pertsonak direla. Ainhoa gaurgero ez da haur, ez bederen haur- haur, bere eroritako bizpahiru hortz, belauneko zakar eta mazela gorrikara borobilxkoekin, erran nahi baita. Alta, gaurko Ainhoei zor zaie oraindik ere aldi interesgarri bat bizitzeko aukera. Baita orduko Ainhoei ere.

Aldi interesgarria izanen da ziurrenera bizitzaren aro hori non, Ane Labakaren barraskiloetako Sarak azaldu bezala, “(…)oraindik ere zuhaitzak morez, haizea berde argiz eta euri tantak ostadarrez margotzeko bezain libre ginen(…). Marretatik kanpo margotzeko bezain libre”. Gero etorriko dira marretatik kanporakoen debekuak, eta zinezkoagoa ez izan arren, total inportantetzat jotzen den helduaro hori ere. Marrazkiaren marretatik ezein gainerako guztietatik ere ateratzeko aukera gutxi eta baimen are eta gutxiago emanen dizkiogu geren buruei eta, halere, umotasun erranen sasoi horri.

Aneren Sararen igualtsu adierazi zuen bere garaian Mario Lodi pedagogo antifaxista italiarrak afera. Eskola tradizionalaren eta kritikoaren arteko ezberdintasunaz ari zen, bere hitzetan haurraren kontrakoa zen lehena eta aldekoa bigarrena. Haurraren kontrakoa litzateke maisu (sic.) bat estereotipoak erakusten dituena, adierazpide askea errefusatzen duena, non “erakusten den zerua urdina dela, belarra berdea, etab.”. Bada, zioenez, bertze egiteko modu bat, non sormena xaxatzen den, forma askeen hautua bulkatzen, non kolorea ere modu funtzional eta sortzailean lantzen den.

Haur-gauzetarako bada beraz, nahi izanez gero, bertze modu bat, maiz erran izan dugu. Modu sortzaile eta kritiko bat litzatekeena hazteko eta hezteko, non marretatik kanpo pintatzeaz gain, marretatik kanpo jostatzen ahal diren haurrak, marretatik kanpo egiten ahal duten txikana, salto, laster, txistu, irri, garrasi, pixa. Non eskolako marretatik kanpo eskola bat ere badela ikusarazten dien maistrak, maisuak berdin. Eta azaltzen dien eskolaz kanpoko eskolan haur-parke bat badela, zeinen marretatik kanpo jolastoki, aukeran hobe jolas-mundu, eder bat dagoen zerua urdinez eta belarra berdez pintatzen dugunon begietara ere. Eta jolas-mundu eder haren marretatik kanpo txoko baldar bat, are ederragoa, jostatzeko, ikasteko, marrari iskin egiteko. Eta txoko baldarraren marretatik kanpo bizitza bat, nahi gisan ikertu, jokatu eta bereganatzeko.

Han jostatuko lirateke gaurko Ainhoak, atzokoei mundu eder berri bat erakutsi bidenabar marrak lausotu eta harila korapilatuz, egiazki halaxekoa bai baita eskolaz kanpoko eskolako jolas-parkeaz haraindiko  jolas-munduko  txoko  baldarraren  marraz  haragokoa,  horrelaxekoa  bizitza  koloreek zentzu sortzaile bat dutelarik.

Eta, agian, gaurko Ainhoek zabalduko dute horrela bide jostagarri bat non oroitaraziko diguten orduko Ainhoei, izan zela garai bat non jolastu ginen marretatik kanpo nekeak lehertu arte, eta nekeak  akitu  eta  ondoan  ere  jostatzen  segitu  nahi  izan  genuela,  inoiz,  marra  fisikorik  gabe, ohatzeko lastairak irensten gintuen arte eta, orduan ere, marraz kanpora joaten ginela hegan ametsetan, marraz kanpora joan nahi izatearen bulkaldi azkar bati eskutik helduta, bere ahal guztiz aldi interesgarrirantz eramaten gintuena.

Beraz, bai, bateon bateri arraro irudituko bazaio ere, eskoletako koloretako lapitz eta pintzelak antifaxismoaren mesedetan jartzen ahal dira. Eta marraz kanporat aske dantzatzen utzi.