Juan Carlos Alonso psikologoak Puntua aldizkariko bere azken kolaborazioan nortasunaren nahasmen nartzisista izan du hizpide eta zuekin partekatzea pentsatu dugu.

Irakurleak berehala egiazta dezakeenez, ni hitza, nia orokorrean, oso hedatuta dago egungo gizartean. Egozentrismoa eta nartzisismoa, bizitzaren hainbat arlotan, geroz eta nabariagoak dira: “Nik nahi dut”, “nik behar dut”, “nik arrazoia dut”, “hoberena, politena naiz”…

Egia da umea txikia denean nia bere garapen psikoemozionalaren funtsezko ardatza dela; hain zuzen ere, egozentrismoa deritzon aroa edo etapa bizi eta pasa behar duelako. Guztiz normala da. Aro horrek 2 eta 7 urte artean irauten du, gutxi gorabehera. Orduan bai, haurrek uste dute munduaren zilborra eurak direla: “Hoberena naiz, azkarrena, maitatuena, indartsuena, beti irabazle atera nahi dut”… Hau da, ni, ni eta ni!

Baina gehienek etapa hori gainditzen dute, bizitzaren errealitateak euren uste horiek egia ez direla erakusten dielako. Frustrazioaren bidez ikasten eta gainditzen dute etapa hori. Baina beste batzuek, aldiz, egozentrismoaren etapan jarraitzen dute, eta ez 7 urtera arte, baizik eta 17, 27, 47… urtera arte edo, tamalez, bizitza osorako. Euren nia geroz eta handiago bihurtzen da. Pertsona horiei nartzisistak deitzen zaie, edo, finago definituz, nortasunaren nartzisista sortu dute.

Besteak baino gehiago

Nahasmen hori zor zaie pentsamenduaren eta jokabide egozentrista eta harroputzaren jokabide ereduari, enpatia-faltari, besteekiko gehiegizko mirespenari eta arreta-beharrari. Gainera, oso exijenteak dira. Pentsatzeko eta jokatzeko modu hori nartzisistaren bizitzaren esparru guztietan agertzen da: lantokian, familian, bikotekidearekin, lagunekin… Euren gaitasunak eta lorpenak puzteko joera dute eta besteenak gutxietsi egiten dituzte.

Horrez gain, euren jokabideak aldatzearen oso kontrakoak dira, nahiz eta horrek arazoak eragin. Besteei errua egozteko joera dute. Are gehiago, oso sentikorrak dira eurekiko kritikekiko edo gutxieneko desadostasunekiko, eta gaizki edo modu defentsiboan erantzuten dute, egoera horiek eraso pertsonalak balira bezala hartzen baitituzte.

Autoestimuari dagokionez, nahiz eta on eta osasuntsu itxura eman, alderantziz izaten da. Askotan, defentsa mekanismo gisa erabiltzen dute euren nartzisismoa euren gabeziak ezkutatzeko.

Ezaugarriak

Nortasunaren nahasmen nartzisistak ezaugarri hauek ditu: batetik, euren ahalmenen gehiegizko iritzia; bestetik, aginteari, arrakastari, amodioari eta edertasunari buruzko kezka fantastikoak. Uste dute bereziak eta paregabeak direla eta estatus altuko pertsonekin bakarrik elkartu behar dutela.

Gainera, miretsiak eta laudatuak izateko etengabeko beharra dute eta gainerakoek baino eskubide gehiago dituztela sentitzen dute. Horrez gain, besteak esplotatzen dituzte euren helburuak lortzeko eta ez dute enpatiarik. Besteekiko inbidia izaten dute eta uste dute besteek inbidia dietela; harroputz jokatzen dute. Sintoma horiez gain, nahasmen nartzisistaz hitz egiteko, orokorrean, 18 urtetik aurrera agertu behar da.

Zergatia

Ez dago arrazoi bakar bat, baina badakigu kausa genetikoek eta ingurukoek parte hartzen dutela. Azken horien artean azpimarragarrienak dira haurren abusua edo zabarkeria, gurasoen gehiegizko mimoak edo arreta; hau da, heziketa gainbabeslea, gurasoengandik portaera manipulatzailea ikastea, portaera onengatik gehiegi goraipatua izana eta txarrengatik gehiegi kritikatua, haurtzaroan sendotasun gabeko edo aurretik ikusi ezin diren zainketak jaso izana, gurasoen espektatiba irrealekin heztea, gehiegi miretsia izana –errealitatearekin konektatzeko feedback errealistarik jaso gabe–.

Tratamendua

Psikoterapiaren bidez artatu daiteke. Terapian lantzen dira aspektu horiek. Harreman sozial osasuntsuak mantentzeko trebetasunak, kritikak eta porrotak onartzen ikasita; emozioak ulertzen eta kudeatzen ikasita; autoestimu osasuntsua garatuta eta bizi-helburu irrealak gutxiagotzen ikasita, besteak beste.

Esan beharra dago pertsona nartzisista gehienak nahasmenaren ezaugarrien ondorioz uzkur direla arazo bat dutela onartzeko, eta, are uzkurrago, laguntza bilatzeko. Pauso hori ematen dutenean ere, tratamendua zaila eta luzea izan daiteke, baina horrek ez du esan nahi itxaropenik ez dagoenik edo hobekuntza posible ez denik.