Leyre Canok samurtasun eta tinkotasunaren arteko orekaz idatzi zuen bere azken kolaborazio artikulua. Idatzitik tira eginda berarekin hitz egin dugu.

“Haurrei beren emozioak modu seguruan adierazten uzten diegunean, beren buruaren jabe izaten irakasten diegu, erreprimitu beharrean.”
— Daniel J. Siegel (psikiatra eta idazlea)

Emozioen adierazpenari dagokionez, oraindik ere badira birplanteatu beharreko hainbat uste oker. Haserrea, adibidez, emozio legitimoa da. Askotan, guraso bezala, bestearen haserrea —haurrarena edo bikotekidearena— ukatzeko joera izan dezakegu, guretzat deserosoa delako edo gure interpretazioek beldurra ematen digutelako. Baina haserretzea ez da “desegokia”: eskubide bat da, bere funtzioa dauka. Beste kontu bat da haserrea kanporatzean norbait mintzen duten ekintzak egitea edo nola jokatzen dugun haserrealdi horretan. Badira, noski, onartu ezinak iruditzen zaizkigunak. Era berean, ulertu behar dugu amorru biziak energia handia daukala eta joera suntsitzailea ekar dezakeela; gakoa da guk geuk hori bideratzen eta erregulatzen ikastea, ondoren haurrei ere horretarako baliabideak eskaintzeko. Hau guztia kontuan hartzea garrantzitsua da arauak, mugak eta gatazken kudeaketa egin behar dugunean.

Emozioak erreprimitzea ez da bidea, ez haurretan, ez helduetan. Haurrak entzunak, ulertuak eta onartuak sentitzen direnean, erregulatzeko bidean jartzen dira. Eta horretarako, gu izan behar gara lehen eredu. Jakinda gehienok bidelaguntza hori jaso ez genuela, gure burua behatu eta norberaren kudeaketarako estrategiak ikasi eta aplikatzen joatea ezinbestekoa da. Azken finean, abilezia berriak eskuratu eta barneratu behar ditugu.

Gainezka egiten dugunean, umeei ez diegu laguntzen. Haiek, konturatu gabe bada ere, gure ispilu bezala jokatzen dute. Zentratuta egoten ikastea beharrezkoa dugu, eta horrek ez du esan nahi ez haserretzea, baizik eta gure ekintzen eta emozioen jabe izatea, ez alderantziz. Barne egonkortasunetik eta koherentziatik jardutea da gakoa, sutan edo kezkatuta egon arren. Erronka handia da, bai, baina praktikarekin eta kontzientziaz, bakoitzak bere tresna eta estrategiak erabiliz, lortu daiteke.

“Haurren sentimenduak errespetatzeak ez du esan nahi beti haien desioei amore ematea, baizik eta haien emozioak baliozkotzea eta ulertzen laguntzea.”
— Adele Faber eta Elaine Mazlish (errespetuzko hazierari buruzko liburuen egileak)

Sarri esaten da haurrek erregulatzeko zailtasunak dituztela, baina galdera da: guk, helduok, nola egiten dugu? Askotan gure nekea, amorrua edo antsietatea haurren emozioekin nahastu eta pilatzen zaizkigu, eta hortik sortzen dira tirabirak, oihuak edo errietak. Haurrek ez dute gure perfekzioa behar, bai ordea gure konexioa eta koherentzia.

Konexio hori lortzeko, jolasa lagungarria da, baina baita samurtasuna, maitasuna, enpatia eta komunikazioa ere. Gaur egungo gizartean bortizkeria edo oldarkortasuna nolabait normalizatua dago —sare sozialetan, futbolean, harremanetan…—. Gainera, estresak, abiadurak eta antsietateak gure nerbio-sistema erabat aktibatzen dute. Horregatik, xamurtasunerako eta goxotasunerako denbora sortu behar dugu, lehentasun gisa: haurrak entzuteko uneak, lasaitasunez jolasteko aukerak eta beraien erritmoari lekua egiteko tartea.

“Samurtasuna eta enpatia ez dira ahuleziaren seinale, sendotasun adierazle baizik, eta funtsezkoak dira gure seme-alabekin harreman sakona eraikitzeko.”
— Carl Rogers (psikologo humanista)

Segurtasuna eta maitasuna ahalbidetzeko, tinkotasuna eta samurtasuna eskutik helduta joan daitezke. Ez da beharrezkoa muturreko autoritatearen eta permisibitatearen artean aukeratzea: bada bide bat erdian, argitasunez eta enpatiaz egina. Tinkoak izan gaitezke mugak jartzea beharrezkoa denean, emozioak ere sostengatuz; eta samurrak, goxoak, jostariak beste une askotan, beti konexioa, kontzientzia eta barne boterea mantentzen saiatuz