Haurren hezkuntzaz  edo hazieraz ari garenean, “muga” hitza entzutean heldu askoren artean erreakzio ezberdinak sortzen dira. Batzuentzat, autoritarismoarekin, zigorrekin, errepresioarekin, zorroztasunarekin, haserrearekin, garrasiekin edo askatasun eta sormen faltarekin lotzen da. Izan ere, garai batean gurasotasuna horrela ulertu eta kudeatzen zen; ondorioz, gaur egun guraso diren hainbat helduk muturreko kontrako jarrera hartu dute, eta mugak ezartzeari uko egin diote.

Egoera horrek eragin nabarmena du ikastetxeetan. Ikasle batzuek arauak jarraitzeko eta errespetatzeko zailtasun handiak dituzte, gelako dinamika nahastuz eta kideen arteko harremanak zailduz. Etxean ezezkorik jaso ez duten haurrek nekez onartuko dituzte eskolan aurkituko dituzten ezezkoak.

Hori dela eta, funtsezkoa da gurasoek mugen inguruan hausnarketa egitea. Izan ere, helduon munduan argi dugu mugak ezinbestekoak direla elkarbizitzarako: zinema-aretoan isilik egotea, arraindegian ilara errespetatzea, trafiko-arauak betetzea…

Zer gertatzen da, ordea, haurren mundua kontuan hartzen dugunean? Hainbat faktore agertzen dira:

  • Haurraren frustrazioa, haserrea, tristura edo egonezina sostengatzeko ezintasuna. Askotan, ez digute erakutsi nola kudeatu emozio horiek eta zaila egiten zaigu akonpainamendu emozional egokia eskaintzea.
  • Gure haurraren maitasuna ezezko bat emateagatik kolokan jarriko balitz bezala, ez dugu ezer egin nahi haurra gurekin haserretzeko. Sarritan, gatazkak saihesteko eta “giro ona” mantentzeko, amore ematen dugu.
  • Haurrak etxean protagonista izan ohi dira, batzuetan familia osoa haiei begira dago; baina gelan beste 20-25 kiderekin batera aritzen dira; horrek taldeko arauak errespetatzea eskatzen du.
  • Mugak maitasunaren eta atxikimenduaren aurkako zerbait balira bezala ulertzea, edo ezarritako muga haserrearekin bakarrik lotzea.

Alvaro Bilbaok (2025) dioen bezala: “Hezkuntza eta psikologiako profesionalok, edo gutxienez haurren eboluzio-premiei, ikaskuntza-prozesuei edo garapen neurologikoari buruzko ezagutza sendoa dutenek, mugak garatzeko beharrezkoak direla defendatzen dugu.”

Baieztapen horrekin guztiz bat nator. Mugak ezinbestekoak dira haurren hazkuntzan eta heziketan, eta haurren eskubidea ere badira. Garapen osasuntsua posible izan dadin beharrezkoak dituzte, eta mugen bidez segurtasuna, babesa eta sostengua jasotzen dute.

Mugak jartze dizkiogunean haur bati, era inkontzientean, maitatua sentitzen da, berataz kezkatzen garela somatzen duelako, inporta zaigula sentitzen duelako, babestuko dugunaren konfiantza duelako, nahiz eta unean muga horri haserrearekin erantzun.

Mugen bidez haurrek ikasten dute zer den onargarria eta zer ez; segurtasun emozionala garatzen dute, balioak barneratzen dituzte eta gizartean modu egokian integratzeko oinarriak finkatzen dituzte.

Bestalde, mugen beharrezkotasunean sinisten duten helduon artean ere, hauek ezartzean zailtasunak ditugu. Mugak ez diren estrategiak abiatzen ditugu eta ez dugu espero dugun erantzuna izaten:

  • Sentimenduetan oinarritutako kontrol-neurriak: beldurtzea, lotsaraztea, errua leporatzea…

Adbz.: “Ikusiko duzu liburutegiko arduraduna etortzen bada…”

  • Gure nahiak soilik adieraztea, ez arau argiak ezartzea.

Adbz.: “Zuk neguko txamarra janztea nahiko nuke, hotz dago eta”

  • Etengabeko agindu edo mehatxu errepikatuak. Adbz.:

–“Afaltzera!” (20:02)

-“Afaltzera!” (20:05)

-“Afaltzera! (20:08)

  • Hizketaldi luzeak eta erretolikak.

Adbz.: “Bizitza ez da horrelakoa, ni txikia nintzenean ez zuten halakorik onartzen…”

  • Gure arauak gu geuk ez betetzea edo negoziazioz lausotzea.

Adbz. “Ohea egin behar duzu, beno, gaur nik jasoko dizut ta zuk bihar, ados?”

  • Neurriz kanpoko sariak eta zigorrak erabiltzea.

Adbz. : “Berandu iritsi zara, ez zara lagunekin hondartzara joango uda guztian”

Adibide hauek  guztiak ez dira benetako mugak. Muga batek ezaugarri nagusi bat izan behar du: aurretik argi eta garbi adierazia egotea. Haur bati paretak margotzea debekatu ez badiogu, ezin diogu eskatu araua bete dezan. Kasu horretan, lasaitasunez azaldu behar diogu paretak margotzeko ez direla, garbitzen laguntzea proposatu eta hurrengoan zer espero dugun argi utzi.

Era berean, garrantzitsua da muga gainditzen denean ze ondorio izango dituen aurrez azaltzea. Aurreko adibidean, margoak aldi baterako gordetzea neurri egokia izan daiteke.

Azken finean, gure helburua ez da zigortzea. Gurasook haur autonomo, zoriontsu eta ondo gizarteratuak egon daitezela nahi dugu. Horretarako, ezinbestekoa da mugak erakustea, txikitatik, maitasunez eta irmotasunez. Emango dizkiegun azalpenak modu eraikitzailean izan daitezen, haurrak hurrengoan egoera era egokiagoan kudeatzeko aukera izan dezan lagundu behar dute.

Gogoratu: ezetz esatean ere, maite ditugula esaten ari gatzaizkie.