Sexu-transmisio bidezko infekzioez idatzi du Mirari Bikuña emaginak Puntua aldizkarian egin duen bere azken kolaborazioan, eta guraso.eus-eko irakurkeekin haren azalpenak partekatzea interesgarria iruditu zaigu. Honakoak dira emaginak idatzitako lerroak:

Sexu-transmisio bidezko infekzioak (STI) jarduera sexualaren bitartez kutsatzen diren infekzioak dira. Bakterioek, birusek, onddoek edo parasitoek sor ditzakete. Infekzio horietako gehienak era errazean tratatu eta prebenitu daitezke, baina tratatzen ez badira ondorio larriak izan ditzakete.

Azken urteetan gorantz egin du, nabarmen, sexu-transmisio bidezko gaixotasunen intzidentziak. Arrazoi asko egon daitezke horren atzean: preserbatiboaren erabileraren gutxitzea, baita noizbehinkako sexu harremanetan ere, sexu-bikote eta babesik gabeko praktika sexualen areagotzea, sexu-heziketa nahikorik ez izatea, STIak berandu detektatzea eta alkoholaren eta drogen eragina.

Hogeitik gora daude

Hogeitik gora STI dago; horien artean, honako hauek:

  • Gonorrea: Neisseria gonorrhoeae bakterioak sortua da. %50ean ez du sintomarik ematen –gehienbat, emakumeengan–, baina sintoma ohikoenak dira: baginako fluxua handitzea eta gorriguneak agertzea, hileko bitartean odol-jarioa izatea, zakiletik jariakinak izatea, tripako mina, txiza egitean mina eta barrabiletako mina. Aho, uzki edo baginako kontaktu sexual bitartez gain, uzkia, eztarria eta baita begiek ere kalteak izan ditzakete. Tratamendua antibiotikoa hartzea da.
  • Clamidia Chlamydia trachomanis bakterioak sortua da. Gonorreak izan ditzakeen sintoma berak ematen ditu. Ez bada denboraz artatzen, emakumeengan antzutasuna eta haurdunaldi ektopikoen intzidentzia gehitzen du. Erditzean, amaren eta umearen arteko transmisioa gerta daiteke. Tratamendua antibiotiko bitartez izaten da.
  • Sifilia Treponema pallidum bakterioak sortua da. Hasieran, minik ematen ez duen ultzera bat azaltzen da kontaktu-guneetan –genitalak, ahoa edo uzkia–, txankro deritzona. Tratatu ezean, sukarra, buruko mina, eztarriko mina eta ganglioen inflamazioa agertu daitezke txankroarekin batera. Konplikazioak ere eragin ditzake bihotzean, garunean, nerbioetan eta beste bizi- organo batzuetan. Gaixotasun asintomatikoa izan daiteke, eta urteak pasa daitezke sintomarik gabe. Haurdunaldian, amak umeari pasa diezaioke, eta umearengan konplikazio larriak sortu, tratatzen ez bada. Antibiotiko bidez tratatzen da.
  • Herpes sinplea izen bereko birusak sortua da. Bi eratakoak aurkitu genitzake: VHS-1, ezpaineko herpesarekin lotua; eta VHS-2, genitaleko herpesarekin lotua. Larruazalean eta mukosetan anpulu eta ultzera mingarriak agertzen dira. Lehenengo infekzioa larriena izaten da eta ondorengo agerraldiak ez dira hain ohikoak eta biziak izaten. Ez du sendabiderik, baina sendagai antibiralek agerraldien iraupena eta larritasuna murrizten lagun dezakete.
  • B hepatitisa infektatutako pertsona baten odolarekin, semenarekin, baginako jariakinekin edo listuarekin kontaktuan egon ondoren transmititzen da; gehienbat, babesik gabeko sexu-praktiketan, orratzak partekatzean eta erditzean amaren eta umearen artean. Infekzio akutu edo kronikoa sor dezake. Sintoma ohikoenak dira nekea, tripako mina, botagura eta larruazalak kolore horia hartzea. Infekzio kronikoetan, zirrosia ere sor dezake. Prebentziorako, txertoa da eraginkorrena –txertaketa-egutegian sartuta dago–, baita preserbatiboaren erabilera ere.
  • Giza papilomaren birusak bi eratako lesioak sor ditzake: alde batetik, garatxo edo kondilomak barruko eta kanpoko genitaletan, baita uzkian ere. Bestalde, sintomarik sortzen ez duten lesio mikroskopikoak umetoki-lepoko mukosan, hor umetoki-lepoko minbizia sortzeko arriskuarekin. Gaur egun, txertoak prebentzio gisa balio du, baita umetoki-lepoko minbiziaren programa barruan egiten diren zitologiak eguneratuta izateak ere.
  • GIB/ Hiesa giza immunoeskasiaren birusak sortua da. Odol, semen, baginako jariakin, amaren esne eta halako gorputz jariakinen bitartez transmititzen da. Birus horrek CD4 linfozitoen aurka egiten du, eta sistema immunea makaldu. Linfozito horiek beharrezkoak dira askotariko infekzioei aurre egiteko. Hiesa da GIB infekzioaren etaparik aurreratuena, eta immunitate-sistema oso ahulduta dagoenean azaltzen da. Ondorioz, pertsona horiek oso zaurgarriak izaten dira infekzio oportunista edo minbizi mota batzuen aurrean. Terapia antierretrobiralei esker, pertsona horiek biziraupen luzea izaten dute. Prebentziorako, preserbatiboaren erabilera oso garrantzitsua da.

Konplikazioak

STIek izan ditzaketen konplikazio ohikoenak izaten dira: antzutasuna; gorputzeko beste organo batzuei –artikulazioak, bihotza edo nerbio- sistema– erasaten dizkieten infekzio larriak; haurdun daudenak kutsatuz gero, abortuak, pisu gutxiko jaioberriak eta erditze goiztiarrak; zenbait kasutan, jaioberriak kutsa daitezke; eta tumore batzuek GPBrekin zerikusia dute.

Prebentzioaren garrantzia

STIak prebenitzeko funtsezko estrategiak honako hauek dira: preserbatiboaren erabilera, bai gizonezkoena, baita emakumezkoena ere, sexu-praktikaren hasieratik bukaeraraino erabiltzea gomendatzen da; sexu-hezkuntza eta informazio egokia izatea; sexu-bikoteen kopurua murriztea; txertaketa; STIetarako aldizkako probak egitea, batez ere, sexu-bikote asko izanez gero edo babesik gabeko harremanak izanez gero; bikotekideekin komunikazio zabala izatea, bakoitzaren aurrekariei buruz hitz eginez, harreman sexualekin hasi aurretik; sexu-praktika arriskutsuak saihestea; eta tratamendu egokia jasotzea.