Otitisak umeetan
Hotzaren etorrerarekin areagotu egiten da umeetan hain usua den gaitz hau jasateko arriskua. Gaizki sendatutako katarro edo hozturaren bat izango da otitisaren arrazoi sortzailea kasurik gehienetan.
Erdiko belarriko infekzioa (edo neguko otitisa) izaten da hotz-garaiko trastornorik usuenetakoa haurren artean. Bere jatorria ez dago, ordea, tenperatura baxuetan, arnasbideetan egon ohi diren birus edo bakterioetan baizik. Horregatik, otitisaren agerpenari aurrea hartzeko ez da aski belarriak ondo estaltzea, oso garrantzitsua baita hozturak edo marrantak saihestu eta sudur-higiene egokia mantentzea ere.
Zergatik gertatzen dira?
Otitisa sortzen duten germenak ahotik edo sudurretik sartzen dira umearen gorputzera, laringetik pasatu eta Eustakioren tronpan barrena iristen dira erdiko belarrira, bertan infekzioa eragiteko.
● NOLA EZAGUTU
Gaitzaren sintoma nagusia mina da, oso gogorra izatera irits daitekeena. Haurtxo txikietan gerta daiteke biberoiari uko egitea (molestiak areagotu egiten baitira irensterakoan), eta horrek otitisaren susmoa baieztatzeko laguntza handia emango digu, haurra ez baita gai sentitzen duen mina guri jakinarazteko. Minaz gain, ezinegona, gauez esnatzea, goragaleak eta gorakoak ere sarritan agertuko dira. Erasandako belarria ukitzea ere argigarria izango da gurasoentzat, diagnostikoa egiten laguntzeko. Sukarra beranduago agertuko da, eta hiru kasutatik batean ez da sukarrik izango. Dena den, sukarra ohizkoagoa da ume txikietan koskortuagoetan baino.
● TINPANOAREN HAUSTURA
Belarriaren barruan pilatutako mukia eta zornea gehiegizkoak direnean, horiek eragindako presioa hain da handia tinpanoa haustera ere irits daitekeela, eta horrek zornea kanpora ateratzen du. Zorne-jarioak sintoma kezkagarria dirudien arren, ez dauka aparteko garrantzirik; aitzitik, behin zornea kanpora irteten denean, mina baretu eta sendaketa-prozesua bizkortu egiten da normalean. Gainera tinpanoa bere kasa ixten da egun gutxi batzuen buruan.
Prebentziorik onena
Helburu nagusia urte-sasoi honetan ohizkoak eta ia ezinbestekoak diren katarroak, ahal den neurrian, murriztu edo gutxitzea izango den arren, badira otitisak kontrolatzen lagunduko diguten beste neurri batzuk ere:
* SUDURREKO HIGIENEA. Garrantzi handikoa da arnasbideetan mukirik ez pilatzea. Horretarako, baliagarria izan daiteke sudurra serum fisiologikoarekin edo serum salinoarekin garbitzea (udare moduko tresna horiekin irrigazioak eginez).
*TABAKO-KEA SAIHESTU. Ke horrek arnasbideak narritatu eta otitisa ekar dezaketen katarroak larriagotzen ditu. Kontua ez da helduak beren osasunari begira ez erretzea bakarrik, etxean dauzkaten umeei begira tabakismo pasiboa ebitatzea baizik.
*TXUPETEARI AGUR. Hurrupatzeak (txupetea zupatzeko ohiturak alegia) listuaren produkzioa gehitzen du. Ez da ahaztu behar listua infekzioak transmitzeko bide garrantzitsua dela, eta gainera jariakinak erdiko belarrira errefluxu moduan atzera itzultzea errazten duela. Beraz, txupeterik erabiltzen ez duen umeak infekzziorako bide horiek murriztuta izango ditu, eta belarriko higienearentzat mesedegarri izango da.
*BULARRA EMATEA LUZATU. Bularra emateak umearen defentsak gehitzen ditu, eta haurra infekzioetatik babesten du.
| HAURRA PISZINARA JOAN AL DAITEKE? |
|---|
| Oso galdera usua izaten da hori. Umeak kiroleko txanda (edo igeri egiten ikasteko ordua) dauka igerilekuan, eskolako lagunekin batera, eta gurasoek sarritan egingo diote kontsulta hori pediatrari. Behin umeak infekzioa gainditu duenean, belarria erabat normalizatu denean eta medikuak agindutako tratamendua amaitu ondoren sukarrik gabe egun batzuk daramatzanean, has daiteke berriro pixkanaka igerilekura joaten. Izan ere, belarriko tapoiak erabiltzeak arriskua gutxitu dezakeen arren, tapoi horiek ez dira guztiz hermetikoak izaten eta hobe da kontuz ibiltzea. Dena den, tinpanoaren haustura bat jasan baldin badu, hobe da umea piszinara ez joatea mintza berriz erabat itxi arte, eta hori medikuak esango du noiz gertatzen den. |
Botikak
Otitis batzuk bere kasa sendatzen dira, inolako medikaziorik gabe alegia. Beste batzuetan, berriz, botikak behar izango dira. Baina pediatra edo espezialista izango da beti erabaki hori hartuko duena.
*MINA BARETU
Ohizko analgesikoek (parazetamolak, esaterako), molestiak arintzen laguntzen dute. Zenbait kasutan medikuak belarriko tanta batzuk ere agindu ditzake, mina baretzeaz gain inflamazioa ere murrizteko.
*ANTIBIOTIKOAK, BAI ALA EZ?
Lehen esan bezala, otitisa birusek edo bakterioek sortua izan daiteke, eta antibiotikoak infekzio bakterianoetan soilik dira eraginkorrak. Infekzioa birikoa baldin bada, ezertarako balio ez izateaz gain, antibiotikoen erabilera indiskriminatuak erresistentzia arriskutsuak eragin ditzake. Horregatik, komeni da betiere medikuaren aginduei zehatz-mehatz jarraitzea (ikus taula).
*OTITIS ERREPIKATUAK
Txiki-txikitatik haurtzaindegira joaten diren haurrek edo ume alergikoek arrisku handiagoa izaten dute urtean zehar hainbat otitis-gertakari jasateko. Kasu horietan entzunbidea behar bezala garbitzeko antibiotikoak modu prebentiboan erabiltzea komeni den ala ez baloratuko du medikuak.
| TRATAMENDU EGOKIA, ADINAREN ARABERA |
|---|
| Antibiotikoak modu sistematikoan errezetatzeak erresistentzia arriskutsuak eragin ditzake, batez ere urtean zehar umeak hainbat otitis-gertakari izaten baditu. Hori saihesteko, kasu bakoitzean modu egokian jokatzea komeni da:6 HILABETEZ AZPIKOETAN Adin horretako haurretan, antibiotikoak lehen unetik hasita errezetatzea komeni da. 6 HILABETETIK 2 URTERA 2 URTETIK GORAKOETAN ADOLESZENTE ETA HELDUETAN |
Eta kotoizko makiltxoekin zer?
Etxe guztietan egoten dira horrelako makiltxoak, belarriak garbitzeko erabili ohi direnak. Baina sarritan, mesede baino kalte gehiago egiten dutenez, otorrinoei ez zaizkie gehiegi gustatzen. Ikus ditzagun zeintzuk diren erreparo horretarako arrazoiak:
*BABES NATURALA: Argizariak germenetatik babesten du entzunbidea, eta baita tinpanoa mindu dezaketen zikin eta hautsetatik ere. Argizari hori kentzen badugu, gure belarriak infekzioen aurkako babesik gabe geratuko dira.
*TRAUMATISMOEN ARRISKUA: Belarria makiltxoekin zirikatzeak entzunbidea zauritu dezake, edo baita tinpanoa hautsi ere. Gainea, argizaria barrurantz bultzatzeak otitisa jasateko arriskua handitu egiten du. Horregatik guztiagatik, tresna horiek belarriaren kanpoko aldea garbitzeko soilik erabili behar lirateke.
*TRATAMENDU PROFESIONALA: Argizari gehiegi baldin badago belarrian, eta horrek deserosotasuna edo entzumen-galera eragiten badio umeari, medikuarengana joango gara, adituak belarria behar bezala garbitu dezan.
*HIGIENEA: Belarriak garbi mantentzeko, aski da bainua edo dutxa maiz samar hartzea. Eta beharrezkoa izanez gero, kanpoko zikina gaza batekin kendu daiteke, baina entzunbidean ezer sartu gabe.
Argazkiaren iturria
