Seme-alaba euskaldun eleanitzak

Gure seme-alabak eleanitzak izango dira

Gure seme-alabek oso berria den egoera bat bizi dute: gaur egungo haur eta nerabeak eleanitzak izango dira. Gutxien gutxienez hiru hizkuntza ikasiko dituzte: euskara, gaztelania (edo frantsesa) eta ingelesa. Ez da orain arte gehienek hiru hizkuntza jakingo dituzten belaunaldirik egon Euskal Herrian.

Eleanitza izatea, noski, ona izango da beraientzat: nork ez ditu hiru hizkuntza edo gehiago jakin nahi? Berehala ohartzen gara hizkuntzak jakiteak abantaila asko eskainiko dizkiela: sozialak, kulturak, lan mundukoak… Beraz, hartu dezagun eleaniztasuna ikuspegi positibo horretatik eta lagundu diezaiegun bide horretan.

Hizkuntza-ohiturei begira egoera konplexua da

Hizkuntza bat baino gehiago ondo ikasteaz gain, seme-alaben hizkuntza-ohiturak badira guraso askoren ardura: lagunartean eta beste hainbat harremanetan euskaraz egitea nahi genuke.

Horri begira, kontuan izan behar dugu hizkuntza-ohituren gaia fenomeno konplexua dela eta mugak ditugula, baina noski, oinarri on bat eskaintzeko ahalegina egin behark genuke. Hau da

• Ulertu seme-alaben hizkuntza-ohiturak eta ez epaitu: hainbat herri eta eskualdeetan beraien adineko guztiak euskaraz ikasten ari direnez lagunartean euskaraz egin beharko luketela iruditzen zaigu. Baina hainbatetan inguruan dituzten askok erraztasun gehiago dute erdaraz, eta erdararako joera nagusitzen da. Are gehiago, hizkuntza-ohituretan hainbat faktorek eragiten dute, eta faktore horietako asko erdaren aldekoak dira.
• Ezin ditugu seme-alaben hizkuntza-ohiturak erabaki: harreman sareen eta ibilbide baten ondorioa izango dira hizkuntza-ohiturak, eta hor gurasoon eragina mugatua da. Eta eskolaren eragina ere bai.
• Oinarri on bat eskaintzea da gure ardura, eta saiatu gaitezen hori gustura egiten.

Zer egin hizkuntza-ohiturei begira oinarri on bat eskaintzeko?

Hiru arlo behintzat zaindu behar genituzke, eta guraso asko saiatzen gara horretan: hizkuntza aberatsa eskaintzea, eredu egokiak ematea eta erreferente eta bizipenak eskaintzea.

Hizkuntza aberatsa: etxetik ahalik eta euskara aberatsena eskaintzen saiatu behar dugu. Horretarako, ipuinak kontatu, abestu, beraiei eta beraiekin asko hitz egin, bertsolaritzarekiko zaletasuna landu, irakurzaletasuna ere bai… Noski, euskalkia eskaintzeko aukera baldin baduzue, hori ere eskaini. Eta euskara iturri askotatik jasotzeko aukera izan dezatela zaindu: telebista, irratia, liburuak, prentsa, musika eta abar.

Eredu egokiak: beraiek lagunartean eta beste hainbat harremanetan euskaraz egitea nahi badugu, guk ere zaindu beharko ditugu gure harremanetako hizkuntza-ohiturak. Lagun euskaldunekin euskaraz egiten badugu, ezezagunekin harremanak euskaraz sortzen ahalegintzen bagara, euskara ulertu bai baina gaztelaniaz egiteko ohitura dutenekin euskara mantentzen badugu… Horixe ikusiko dute gure seme-alabek ere, eta jokabide asko imitazioz ikasten dira. Gure jokabideak euskararekiko aktiboak badira, hori ere jasoko dute.

Erreferenteak eta bizipenak: euskaraz erreferente eta bizipen asko behar dituzte. Erreferenteen kasuan, gaztelaniaz eta ingelesez etengabe jasotzen dituzte. Euskaraz ere asko ditugu baina askotan ez dituzte eskura izaten. 6-7 urtera arte ez dugu erreferenteak eskaintzeko arazorik, baina handik aurrera, ez badugu arlo hau zaintzen, hutsunea nabarmena izan daiteke. Eta euskarazko bizipenak ere behar dituzte: bere adineko kideekin euskaraz gustura arituko diren egoerak (eskola orduz kanpoko jarduerak, ekitaldiak eta abar). Zenbat eta gehiago, hobe.

Ahalik eta harreman gehientan euskaraz egiteko jarrera eta jokabidea lantzea

Behar bada ez dugu lortuko seme-alabek guk nahi genituzkeen hizkuntza-ohiturak izatea. Baina etxetik eredu egoki bat jaso badute, euskara aberatsa baldin badute eta erreferente eta bizipen asko badituzte eskura, errazagoa izango da lagunartean euskaraz egitea, eta, are gehiago, adin batetik aurrera euskararen aldeko jarrera aktiboa izatea. Eta, nire ustez behintzat, hori da euskaldun eleanitza izatea: hizkuntza bat baino gehiago ondo jakin bai, baina ahalik eta harreman gehienetan euskaraz egiteko jarrera eta jokabidea izatea. Lagundu diezaiegun gure seme-alabei norabide horretan.

Iñaki Eizmendirekin elkarrizketa