Hezkidetzari buruzko formakuntza saioak egin ohi ditu Matiz elkarteko Ane Ortiz Ballesterosek. Gizartean errotuta dauden hainbat sinismen eta jokabide jartzen ditu ezbaian, eta gauzak aldatzeko neska-mutikoei erreferente berriak eskaini behar zaizkiela azpimarratzen du.

Matiz elkarteko Ane Ortiz Ballesteros, jostailu katalogoei buruz.

Ikasleek, irakasleekin zein gurasoekin eta hezitzaileekin egin ohi ditu saioak. Matiz elkarteko hezitzailea izateaz gainera, sexologoa eta Berdintasun teknikaria ere bada.

“Esango nuke berdintasunaren ameskerian bizi garela. Galdetzen baduzu, askok esango dizute berdintasun egoeran bizi garela. Oso barneratuta dagoen ideia bat da, eta gaiarekiko interesa jaisten doa. Jendeak konparatzen du gaur egungo egoera duela 30 urtekoarekin, eta egia da aurreratu dela, baina ez dago parekidetasunik”, dio.

Hezkidetza zer den galdetu ohi die gurasoei saio hasieran eta askotan berdintasun hitza irteten da. Berdintasunean hezteak, ordea, ez du esan nahi berdinak garela eta mezu hori transmititu behar dela. “Dagoen aniztasuna jarri beharko genuke erdigunean aukera eta eskubide berdinak eskaintzeko. Berdintasunaren sinismenean, batzuetan, frustrazio asko daude, eta hori gertatzen da ez garelako berdinak. Oso anitzak gara. Ez gara berdinak baina behar ditugu aukera berdinak”, dio Ortizek.

Gogoetarako gaiak

Jaio aurretik egiten dugu banaketa. Haurtxoak aluak edo zakila izan, horren arabera prestatuko ditugu gela, arropak, jostailuak… Eta Science aldizkariak orain urte batzuk argitaratutako ikerketa baten arabera 6 urterekin neskak mutilak baino gutxiago direla sentitzen dute, eta nerabezaroan autoestimuak behera egiten du. Edertasun estereotipoek badute eragina honetan.

Gizonen artean ere edertasun estereotipoak ezartzen ari dira. Maskulinitate eredu toxikoak daude eta horiek berrikustea komeni da.

Erreferente berriak eskaini

“Umeek ondo ezagutzen dute politikoki zuzena den diskurtsoa. Hainbat ariketa egiten ditugu geletan, eta argi geratzen da hori. Badakite zer entzun nahi dugun”, azaltzen du Ortizek.

Egunerokotasunarekin lotutako gaiak edo egoerak ekarri orduko, ordea, datoz ñabardurak. “Euren burua lodi ikusten duten 9 urteko neskatilak, haserretzerakoan etorri handiegia dutelako gaizki sentitzen direnak… Indarrean den feminitate ereduak ez du halakorik baimentzen, eta umeek ere txiki-txikitatik sumatzen dituzte halakoak”.

Mutilen artean ere edertasun estereotipo batzuk ezartzen ari direla ohartarazi du. “Gela batean eskatu nien marrazteko nork bere gorputza, biluzik. Mutilek gorputz gihartsuak egin zituzten, ondo markatutako abdominalekin. Sare sozialetan eredu konkretu batzuk dira nagusi, eta hor orduak ematen dituzte”.

Gure haurrak hiper-sexualizazioa barneratzen ari dira txiki txikitatik. Gabonetako jostailuen katalogoetan, esaterako, desberdinduta daude mutilen eta nesken jostailuak. Mutilenak, orokorrean ausardia eta azkartasuna bultzatzen dute eta espazio handia hartzen dute jolasak dira. Neskendako katalogatutako jostailuak beste mota batekoak dira, zaintza lanak edo gorputzaren edertasun kanonekin loturikoak dira eta espazio txikiagoa hartzen duten jolasak dira. Eta balore horiek txiki txikitatik jasotzen dituzte.

Aukera berdintasuna bermatu

“Berdintasunean heztea ez da denak berdinak garela transmititzea, baizik eta transmititzea aniztasun handia dagoela eta denok merezi ditugula aukera berberak. Aniztasuna jarri behar da erdigunean”.

Bestelako ereduak erakustearen garrantzia azpimarratu du adituak.

Familiendako gako batzuk

“Gurasoak dira lehen erreferentea, eta horren kontziente izan behar dugu. Etxean ze eredu dugu? Fokua, lehenengo eta behin, geure buruarengan jarri behar dugu. Umeek hori erreproduzituko dute”, dio Ortizek.

Askotariko jostailuak eta jarduerak eskaintzeari ere garrantzitsu deritzo, ez erreproduzitzeko beti maskulinitate edo feminitate eredu konkretu batzuk. “Bestetik, hartu denbora umeekin gauza hauetaz hitz egiteko. Sortu horretarako espazioak eta eskaini erreferente berriak: emakume kirolariak, zientzialariak… Egon badaude”.

Emozioak adierazteko espazioak ere sortu behar dira. “Guraso moduan adierazten ditugu gure emozioak seme-alaben aurrean?”.