Arrasateko Bibliotekan aurkitu dugu Asun Agiriano. Eskuetan  Marina Garciarekin batera argitaratu duen “Atzamarra” liburua. 

Filosofian lizentziatua, Haur eta Gazte Literaturako Masterra egina eta 1991 urteaz  geroztik Arrasateko udal bibliotekan irakurketa sustatzen eta bibliotekari lanetan dabil.   Haur eta gazteentzako liburuen munduan eta Galtzagorri elkartearen sorreran ibilbide luzea egindakoa da eta  Behinola aldizkariaren erredakzio batzordeko kidea ere bada Asun. Orain argitaratu du bere lehen liburua, Biko-teka egitasmoan egosia eta Elkar argitaletxeak kaleratua.

Berarekin hitz egin dugu “Atzamarra” liburuaz,  bai eta haur eta gazte literaturaz ere.

–Urte asko daramatzazu haur eta gazte literatura aztertzen eta ekimen ezberdinetan parte hartzen. Orain zurea den istorioa kontatu duzu. Zergatik?

Bueno, ibilbide luze honetan liburu ederrak pasatzen dira zure eskuetatik, nire kasuan irakurtzeak ekarri du idaztea, asko disfrutatzen dut irakurriz eta batzuetan pentsatzen duzu: agian nik ere egin dezaket horrelakorik. Apaltasun osoz diot, harrokeriatik urrun, eta beste arrazoi potolo bat denbora izan da, orain dela pare bat urte lanean atsedenaldi bat  eskatu nuela eta gustuko ditudan prestakuntza ikastaroetan izena eman nuela, beti ere haur ta gazte literatura munduan.

Karanbola izan da, kasualitate magiko batzuen talka. Eta ondoan duzun lagun on batzuen bultzada.

–Zeurea, intimoa den kontakizuna da Atzamarra.  Liburu ilustratuan plazaratu duzu. Nori zuzenduta dago liburua?

Adinik gabeko liburua zela esan zidan editoreak, eta neurri batean ados nago ze nik neuk ez dakit oso ondo esaten. Testu eliptikoa da, ez da dena kontatzen, irakurleari hutsuneak betetzea eskatzen dizkiot eta hori jakina ezin du egin haur txiki- txiki batek, baina irakurketa konpartitu baten bitartez galderak mintzabide bihurtzen dira, horrela haurrari ematen baitzaio aukera helduen mundua hobeto ulertzeko. Atzamarra liburuan galera bat dago atzean, zergatik ukatu behar zaio gai potolo hori haur bati? Baina ez da gai bakarra, zeharka beste kontu batzuk ere aipatzen ditut, egia eta gezurrarena adibidez, haurrengandik oso presente dagoen gaia.

Zer da haur literatura eta zer ez?

Haurrek ere nozitzen dute euren klitxea, bere estetika. Ez dago haur literatura, ilargia, saguak edo hartzak agertzen ez den ipuinik. Batzuk oso biguinak dira, haurra ez da beti inozoa, ez da tuntuna.

 Haurrek edo gazteek interes desberdinak dituzte eta nik uste betiko gaietatik alde egiten diren  kontakizunak behar ditugula. Haurrek galdera mundialak egiten dizkigute, belarria erne egotean dago gakoa. Haur bati kontatu diezaiokegu edozer gauza baina ez edozein modutan.  

Ni, itsuan hasi nintzen, ez nuen buruan hartzaile edo irakurle zehatz bat, idatzi nuen Mariasun Landa idazleak ikastaro bateko saioan ariketa bat eskatu zigulako. Berehala atera zitzaidan, barrutik kanpora botatzen den zerbait balitz bezala. Berak esan zidan harribitxi bat nuela esku artean eta horrek animatu ninduen…

-Ilustrazioak eta testuaren arteko dantza nola bizi izan duzu?  Nola bizi duzu hau besteen liburutan?

Bueno, ez da erraza ilustrazioa eta testuaren uztarketa batera eramatea, liburu batzuetan antzematen da bi lengoaiak sakabanatuta daudela, bakoitza bere aldetik. Nik album ilustratuetan estetikari ematen diot garrantzia lehen begiradan, pisu gehiago izan dezakeelako. Baina hitzaren edertasuna ahaztu barik. Eta hizkuntzaren edertasunez gozatzeko prestatu behar dugu geure burua, asko irakurriz, irakurketak partekatuz..

–Azken urteetan euskarazko HGLran loraldia bizi izan dugu? Askoz gehiago argitaratzen da. Baloratzen da euskal gizartean HGL?

Esango nuke baietz, baina zer esango dizut nik? Guk gure erakundetik, bibliotekatik baloratzen dugu. Zer argitaratzen den hor gaude, beti erne! Eta baita kolaboratzen dudan Galtzagorri elkartean ere, urteko liburuak aztertzeko mintegi bat dutela…jende inplikatua gaude. Ez dakit errealitatea hori irla bat den, jende arraroa garen gu edo zer ote garen… Bibliotekara etortzen diren guraso ugarietan ere inplikazio hori ikusten da. Irakasle gutxiago ikusten ditut nik merkatuan zer dauden interesarekin, urteroko produkzioa jarraitzeko bultzadarekin. Zergatik gazteei beti liburu berdintsuak gomendatzen zaizkie ?  urtero izenburu berdinak errepikatzen dira…Lora ederrak daude bai, egia, baina horretarako zelaian sartu behar zara…bestalde literatura zer den ez dago definizio garbirik, didaktismoa ez da literatura, gauza sinpleak, moralismoa, literatura ez da eskoletan behar bezala zaintzen,

Aukera handia dago, gauza ederrak daude, batez ere album ilustratuetan sekulako esfortzua egin da. Orain dela 30 urte apenas zegoen ezer, gaur egun , beharbada haurrentzat gaztentzat baino gehiago, gazteek arreta gutxiago eskuratzen du liburuen produkzioari dagokionez, edo nik behintzat ez ditut aurkitzen liburu erakargarri eta interesgarriak arlo horretan

-Nola bizi da hau Arrasateko bibliotekatik?

Liburua estimatua izan da, lankide batzuek esan didate hunkigarria egin zaiela, liburu fina eta kuttuna egin zaiela, edizioa ere oso zainduta dagoela, marrazkiak ere zoragarriak direla.

Ez bakarrik Arrasateko bibliotekan, inguruan eta biblioteka urrunagotik ere etorri zaizkit balorazio onak, komunikabideetan ere agertu da aipatua. Oso pozik nago, poztasun xume baina alaia aldi berean.

“Amonarekin zihoala, auto batek harrapatu eta galdu zuen amona eta hatza. Urteak igaro ahala, eta azalpen baten beharrez, hatza noiz haziko zen zain geratu zen, ipuin batek galera hori betetzen zuen bitartean.”

https://goiena.eus/komunitatea/umontero/1666770900170-atzamarra

https://www.diariovasco.com/culturas/libros/klak-atzamarra-album-20221017120234-nt.html

Argazkiak: Asun Agiriano