Bapatean

Atzean geratzen ari da “Behin batean…” edo “Bazen behin…” hitzei eskaintzen diegun tarte goxo eta magikoa. Atzean geratzen ari da ipuin, kondaira edo kontu zaharren ahozko transmisioak sortzen duen irudimen ariketa eta bizipen fantasiatsua. Dagoeneko ez dugu ezer imajinatu beharrik ia dena iruditan ematen zaigulako, eta gainera, bapatean.

Informazio andana jasotzen dugu egunero. Gure ipuin, pelikula eta berriak irudiz lagunduta datoz ia beti. Burua irudi eta datu anitzez bete-betea dugu. Gainera, informazioaren bapatekotasunak moderno sentiarazten gaitu, gaurkotu eta konektatuak. Bapatean jakin dezakegu Tokion une honetan zenbat gradu dauden eta Kolonbian lurrikara gertatu dela, horrek gure eguneroko bizitzari egiten dion ekarpena hutsala izan arren.

Mundu globalarekin kontaktuan egoteak ez ninduke larritu behar, irudi zaparrada baten murgilduta bizitzeak ere, ez luke kalterik eragin behar… baina kontua da, munduko irudi eta informazio uholdeari eskaintzen diogun atentzio hori ondoan dugun haurrari edo bizilagunari kentzen diogula. Eta horrek bai kezkatzen nau. Informazioz saturatuegi gaudenez, albokoa ikustea ere, gero eta gehiago kostatzen baitzaigu.

Eta are gehiago kezkatzen nau bapatekotasunaren kultura berria sortzen ari garela ohartzeak. Bapatean, “zapping”-arekin lotu dira gure bizitzak, gai batetik bestera pasatzen gara eta aurreko gaiaz bapatean deskonektatzen dugu. Sakelako telefonoa dela eta, bapatean nahi dugu bestearen berri izan, uneoro, egunero, nahiz eta bihar edo etzi kalean ikusiko garen. Bapatean nahi dugu janaria prest izan, horregatik janaria prestatua edo azkar sukaldatuko dena erosiko dugularik. Bapatean egin nahi dugu eskolarako edo lanerako bidea, kotxeari estuki lotuz, autoa gure gorputzaren luzapena bihurtu den arte. Gure inpultso kontsumistaren gorakada ere oso lotuta dago desioak bapatean asetzearekin. Plazerra sentitzen dugu gauza berri baten aurrean. plazer efimeroa, gutxi irauten duena, erretzaileari zigarroak sortzen dionaren antzekoa, dependentzia edo menpekotasunari erabat lotua dagoena.

Desioak ahalik eta azkarren gauzatzeko presa eta antsietatearen zurrunbiloan murgildu gara, akaberako kontsumista burugabeak bihurtu gara, buru-belarri, bapatean.

Eta asko kezkatzen nau bapatekotasunaren gorakada horretan sormenari lotzen zaion bapatekotasuna kamusten ari dela ohartzeak. Irudiak, mezuak, informazioa, materialak bapatean lortzeko joera horrek, gure sormena lotarazten du eta bapateko sormenari kalte egiten dio. Eta horrek ikaragarri tristetzen nau.

Egungo ipuinek, filmeek, telebista eta internetek irudi bitartez transmititzen dute mezua. Irudia ikaragarri baloratzen dudan arren, irudi gehiegikeriak irudimena kaltetzen duela uste dut, entzuten dugunari aurpegi, kolore eta usaia guk jartzeko aukera lapurtzen digulako. Horrela, kanpotik jasotzen ditugun irudien artean nabigatuz, norberaren baitako sormen eta irudimen ekoizpena, eskasten ari da bapatean.

Mozkorraldi teknologikoaren kulturara pasa gara bapatean. Eta teknologiari lotutako informazio eta irudi unibertso berri horrek ere naturarekiko urruntzea ekartzen du. Eta naturarekiko lotura galtze horrek estresa, tristura eta antsietaterantz bideratzen gaitu, gure sormenaren azaleratze naturala oztopatuz.

Gauzak horrela, bapatean, besteen sormenaren kontsumitzaile, ikusle eta kritikari arrazionalak bihurtzen ari gara.

Ildo honetatik, uste dut oro har daramagun egungo bizimodu honek bapatekotasun tenporala indartu egiten duela, eta tamalez, bapatekotasun sortzailea ahuldu.

Haurrak bapateko sormena freskoago izan arren, helduekin konpartitzen duen jendarteak eskaintzen dion bizi ereduan murgiltzen denez, hazi ahala, sormenaren itotze eta ukatzean heziko da, bera ere.

Oraina bizitzeko ez dira gauza asko behar. Gain estimulatzen gaituzten gailuei eskaintzen diegun denbora gutxitu eta kontrolatu ezkero, errazagoa da orain eta hemen egotea eta norberaren senarekin bat egitea. Errazagoa da, bapatean, gure sormena sentitu, bizi eta plazaratzea. Errazagoa da gure atentzioa alboan dugun horri eskaintzea. Errazagoa da inguruan duguna esploratzea. Gero eta gain estimulazio gutxiago izan, irudikatzeko espazioak biderkatzen ditugu, gu garena, gure kultura, gure izaera sortzeko aukera izan dezakegu. Bapateko sormen horrek barne poza eta norberaren ezagutza eta munduarekiko hartu emana hobetzen ditu.

Tira ba, bapatekotasunaren aurpegi ezberdinez kontura gaitezen eta berreskura dezagun hauen arteko oreka !