Begoña Ibarrola: “Emozioak daude edozein jarreraren atzean”

Psikologoa, idazlea eta adimen emozionalean aditua da Begoña Ibarrola bilbotarra. Ezagunak dira emozioen kudeaketan laguntzeko idatzi dituen ipuinak, besteak beste Sentipuinak bildumakoak. Defendatzen du gure zoriontasunaren eraikitzaileak garela, eta garrantzitsua dela umeak emozioen kudeaketan trebatzea.

Adimen emozionala, konpetentzia emozionalak… Heziketarekin lotuta gero eta gehiagotan entzuten den gaia da, eta guraso askorentzako kontzeptu berriak dira. Azalpen ulerterrazak bezain interesgarriak eman zituen Begoña Ibarrolak Gestionando Hijos egitasmoak Bartzelonan egindako hitzaldi zikloetako batean.

Nola kudeatzen dira emozioak? Nola erakutsi seme-alabei emozioak erregulatzen edo modu egokian adierazten? Nola erakutsi emozio horiek norberaren ongizaterako baliatzen? Pitagorasen esaldi bat dakar Ibarrolak: “Heztea ez da lasterketa baterako prestatzea, baizik eta bizitzako zailtasunetarako prestatzea”.

“Emozioen kudeaketa egoki batek baliabideak eta estrategiak eskaintzen ditu bizitzako zailtasunei aurre egiteko”, azaltzen du. “Seme-alabei emozioak erregulatzeko baliabideak ematen badizkiegu erremintak eskainiko dizkiegu beldurtuta, triste eta haserre sentitzen direnean nola jokatu jakiteko. Ikas dezakete baita ere baikorrak izaten eta bizitza ilusioz bizitzen, beti ere alde negatiboa ukatu gabe”.

Ez ukatu emozioak

“Denok dugu haserre, beldurrez edo triste egoteko eskubidea”, dio Ibarrolak. “Helduok ez ditugu umeen emozioak ukatu behar. Gure zeregina da zelan kudeatu erakustea. Gurasoek azaldu behar dute haserre egotea ez dela arrazoia iraintzeko, jotzeko, hozka egiteko edo gauzak apurtzeko, eta garrantzitsua da umeari barne-tentsioa askatzeko bideak ematea”.

Adituaren esanetan umeek ikasi behar dute bizitza honetan ez dugula beti nahi dugun guztia lortzen. Beste ikasgai garrantzitsuetako bat da ahaleginak ez duela beti arrakasta ziurtatzen.

Emozioen bizipenarekin lotuta Ibarrola izaerari buruz ere mintzo da. Azaltzen du pertsonalitatearen alde genetikoa dela eta eragin handikoa emozioen kudeaketan. “Izaera oso ezberdinak dituzten bi anai-arreba izan daitezke. Izaera horri, gainera, esperientzia pertsonalak gehitzen zaizkio urteekin. Hortaz, emozioen mundua oso pertsonala da”.

Poza, tristura, beldurra eta haserrea

Hitzaldian lau emozio aztertzen ditu Ibarrolak. Emozioen kudeaketan lehenengo urratsa emozio bakoitzari izena ipintzea dela dio. Ondoren etorriko dira modu autonomoan erregulatzen ikastea, frustrazioak eramaten ikastea, edo egoerak baikortasunez kudeatzen ikastea.

Ipuinak baliabide interesgarria dira umeekin emozioak lantzeko. “Ipuinetan bizipen emozional ugari dituzten pertsonaiak daude, eta jarrera bakoitzak ondorio bat du. Haurrak identifikatu egiten dira emozionalki pertsonaia horiekin, eta bizitza errealera ekartzen dituzte ipuinetako esperientziak”.

POZA: komunikazioa ahalbidetzen du eta une onak konpartitzea dakar. Zer egin haurrak pozik daudenean? Ospatu haiekin batera, gozatu elkarrekin, eta hitz egin poz horren zergatiaren inguruan. Esaterako, ikusten badugu gure seme-alaba lagun baten porrotarengatik pozten dela adierazi behar diogu benetan laguna bada poztasun hori ez dela egokia. Eta ez oztopatu ume baten poztasuna (esate baterako umore txarrez gaudelako).

TRISTURA: ezin dugu eragotzi seme-alabek tristura sentitzea. Gainera, hori da galera batek, zailtasunek edo frustrazioak eragiten duen emozioa. Umea aske izan behar da tristura adierazteko. Gaizki kudeatuta tristurak depresioa eragin dezake. Nola jokatu? Lehenengo eta behin legitimatu emozio hori, eta ez blokeatu. Gero, lagundu emozio horretan, kontsolatu eta babestu. Haurrak jakin behar du heldua laguntzeko gertu duela.

BELDURRA: emozio oso garrantzitsua da. Arriskuen edo mehatxuen aurrean kontzientzia hartzen laguntzen du. Arriskuak antzematen eta baloratzen laguntzen du, eta umeek asko dituzte (iluntasunari, bakardadeari, handitzeari… ). Gaizki kudeatuta beldurra fobia bihur daiteke. Nola jokatu? Haurrak segurtasuna behar du, konfiantza helduaren babesa duela. Jarrera maitasuna da. Horrela babestuko dugu haurra ondoen. Eta batez ere, ez utzi beldur den umea barregarri.

HASERREA: besteei mugak ipintzeko balio duen emozioa da. Oso garrantzitsua da, beraz harreman sozialetan. Aktibo izatera bideratzen du, desadostasuna agertzera. Gaizki kudeatuta indarkeria edo psikopatia bat ekar dezake. Nola jokatu? Haserreak gainezka egiten badie lagundu. Hitz egin haserrea eragin duen arrazoiaren inguruan, eta ez ukatu emozio hori. Esan, adibidez: “Oso logikoa da haserre egotea. Ni ere oso haserre egongo nintzateke horrelakorik gertatuz gero”. Baina adierazi, baita ere, haserrea bideratzeko modu egokiak zeintzuk diren: lasaitzera erretiratu, gertatu denaren inguruan azalpenak eskatu, bidegabekeria baten aurrean hirugarren baten babesa eskatu…

Hitzaldiaren bideoa osorik (gazteleraz) hemen.

Artikuluaren argazkiaren iturria hemen.

Azaleko argazkiaren iturria hemen.