Euskal Herrian eta munduko beste zenbait txokotan aurten ere “Bizilagunak – La familia de al lado” ekimena ospatu da. Ekimen xumea da BIZILAGUNAK. Oraindik ezagutzen ez duzuenontzat, herri berean bizi baina jatorriz kultura ezberdinekoak diren bi familia (edo pertsona, edo talde) etxearen epelean elkartu eta bazkalordua elkarrekin konpartitzean datza.

Pertsona bati, lehenengoz gure etxeko atea irekitzen diogunean, gure bizitzaren parte ezkutu bat erakusten diogu. Etxeko giroan, kalean baino harreman estuago eta hurbilagoak sortzen direla esango nuke, pixkat “biluztu” egiten garela pertsona horren aurrean.

Jatorriz kultura ezberdinetatik gatozen pertsonen arteko “biluzte” hori bilatzen du BIZILAGUNAK ekimenak; estereotipoz josita dagoen kulturarteko eremuan murgildu eta aurreiritzi horiek zalantzan jarri eta apurtzeko espazioak sortzea alegia. Ariketa benetan sanoa eta aberasgarria da edozein familiako kideentzat.

Xenofobiaren aurka lan egiten duten elkarteek antolatzen dute ekimena (CEAR, SOS-Arrazakeria…) eta ekimenean parte hartzea oso erraza da. Topaketak familia ezagun edo ezezagunen artean egin daitezke. Nik aurrez ezagutzen dudan familia bat gonbidatzu hartu dut parte, elkarrengandik gehiago jakiteko gogoagatik, kuriosidade naturalagatik. Eguneroko testuinguru arruntetik irteteak (eskolako patioa, lana, kalea) eta etxe giroan elkartzeak konfidantza eta abegikortasuna gehitu dio gure harremanari. Haurrak tarteko daudenean, helarazten diegun mezua ere eraikitzailea da. Nagusiok ere, gure modura ere, elkarrekin jolasteko/solasteko gogoa dugula. Presarik gabe, gure bizitzaz, historiaz edo gai ezberdinetaz uste duguna azaleratzeko eta konpartitzeko denbora hartzen dugula errespetutik eta giro goxoan.

Halako momentuetan hasten dira aurreiritzi eta estereotipoez eraikitako harresiak erortzen. Alde bietara erortzen dira elkarrekiko dugun pertzepzioa aberastuz eta errealagoa eginez.

Pentsatu duzue inoiz hyjab-a daraman 40 urteko marokiar ama musulmana bat karateko gerriko beltza izan daitekeenik? Edo kalean aterkiak saltzen dituen beltzaran gaztea injeniaria? Edo prostituzio lanetara behartua dagoen neska gaztea bere jatorrizko herrian mediku izateko ikasten ari zenik? Zerk bultzatu ditu beraien herria eta familiatik urruntzera? Goseak, gudak, miseriak, maitasun historia batek, haien jatorrizko familiei diruz laguntzeko gogoak. Zerk? Badakigu haien ametsak, ilusioak eta beharrak zeintzu diren?

Urrutira joan gabe, eta gaian sartzeko modu polita litzake, gure familietan galdetzea aurreko belaunaldietako migrazio historiei buruz. Historia anitz aurkituko dugu bidai bakoitzaren atzean: historia krudelak, bortitzak, historia interesgarriak, originalak, historia txikiak, hunkigarriak, harrigarriak… historia gehienak, gure aurreiritzi eta estereotipoak apurtzeko gaitasuna dutenak. Edo behintzat, haiekin enpatizatzeko aukera errazten dutenak.

Nere inguruan galdezka ibili naiz eta konturatu naiz ezer gutxi dakigula gure eskolako haur etorkinen eta hauen gurasoen historiaz, motibazioetaz eta bizitzetaz. Eta haiek gutaz berdin.

Jolas parkean irrifartsu agurtzeaz haratago ez dugu gehiegi sakontzen, ez gara gehiegi “nahasten” eta horrela zaila da elkarbizitza sanoa bideratzea.

Azaleko harremana gailentzen da orokorrean, baita bertakoen artean ere, eta historia gehienak ezkutuan mantentzen dira, itzalean, aurreiritzi eta estereotipoek bidea lainotzen dutelarik.

Ezberdintasuna eta aniztasunaren balorazio positiboa pil-pilean dago gaur egungo diskurtso pedagogiko eta politikoetan. Baina espazioa eta denbora hartzea falta zaigu kultur arteko elkar truke hori azaletik sakonera pasatzeko. Animatzen zarete?