Hizkuntzalaria, Harvard Unibertsitateko irakaslea eta hezkuntzarako neurozientziaren bultzatzaile nagusitakoa da Della Chiesa.

Neurozientzia hezkuntzan aplikatzea proposatzen duzu.
Aplikatu ez da erabiltzen dudan hitza. Neurozientzia ez da zuzenean aplikatzeko garatua izan. Zientzialariek burmuinaren funtzionamendua deskribatu baino ez dute egiten. Ikasgelarako erabilgarriak izan daitezkeen ondorioak ateratzeko, itzulpen-lan bat egin behar da. Pentsatu behar da zer egin behar den eta zein emaitza espero behar dugun. Horretarako, zientzialarien eta hezitzaileen arteko elkarlana beharrezkoa da.

Burmuinaren gaineko ikerketen fruituak aintzat hartzen dira egun?
Bai, burmuinaren plastizitatea kasu; hau da, edozein adinetan edozer ikas daitekeela. Hori bai, jakintza horiekin ikasgelan zer egin irakasle edo erakunde bakoitzaren ardura da, testuingurura moldatu behar da eta. Duela hogei urte, neurozientziaren inguruan eszeptizismo handia zegoen. Hamar bat urtetik hona, berriz, ia desagertu egin da, eta orain, neurozientzia modan dago. Baina kontuz ibili behar da, neuromito ugari dago eta, hau da, burmuinaren inguruko faltsutasun asko, jende askorengana heltzen direnak. Adibidez, burmuinaren %10 soilik erabiltzen dugula dioena. Burmuinari buruz zerbait esatean, frogatuta dagoela ziurtatu behar da, kontsentsu zientifikoa beharrezkoa da. Batzuetan, emaitza isolatua atera ohi da, edo emaitza konplexu baten zati bat, zeinaren gainean ez dagoen kontsentsurik, gain-sinplifikatu egiten da, eta emaitza errealarekin ia zerikusirik ez duen ondorio bat ateratzen da. Hori aplikatzea oso arriskutsua da, umeez ari garelako, pertsonez.

Kuriositatearen bitartez lortutako jakintzek gehiago irauten dute?
Kuriositatea burmuinaren erregaia da. Gizaki guztiak kuriositate naturalarekin datoz mundura. Liluragarria da bere ingurua ezagutzen ari den jaioberri bati begiratzea. Burmuinaren plazer gorena ulertzea da, aurrez loturarik ez zeukaten elementuak lotzea; Arkimedesen Eureka! Einsteinek zioen: “Miraria da giza kuriositateak eskolari biziraun izana”. Barregarria, baina tristea da, baduelako egiatik zerbait. Einstein dislexikoa zen, eta ikasle ahultzat zeukaten. Hortaz, esperientzia traumatikoa izan zuen. Umea haur eskolara iristean bere kuriositatea garatzeko ingurune egokia topatzen badu, gustatuko zaio. Batzuek zorte hori dute eta beste batzuk, zoritxarrez, eskolarekin zerikusia duen oro arbuiatzen joango dira, nahiz eta burmuina beti dabilen nobedade bila. Ume baten kuriositatea hiltzea izugarria da, eta ondorio larriak ditu.

Baztertu egin beharko litzateke diziplina zorrotzean oinarritutako eskola tradizionalaren eredua?
Zenbait kasutan diziplina puntu bat beharrezkoa den arren, jakintzak barneratzeko traba nagusia, maila zerebralean, beldurra da. Beldurrarekin ez dago ondo ikasterik.

Hainbat hizkuntza jakiteak badu abantailarik ikasteari dagokionez?
Izugarrizko abantailak ditu. Ellen Bialystok 70eko hamarkadaz geroztik eleaniztasunaren inguruan lanean aritu da Toronton (Kanada), baina ez zuen neuroirudirik eleaniztunen eta elebakarren burmuinen arteko alderaketa erakusteko. Hortaz,hogei bat urtez haren lana ez zen seriotzat jo. Neuroirudia iritsi zenean, arrazoi zuela frogatu zen. Hizkuntza desberdinek mundua era ezberdinean egituratzen dute. Elebakarrek foku bakarra daukate agertokia argitzeko eta eleaniztunek, berriz, hainbat, eta imajinatzeko gaitasun handiagoa. Badira zenbait esperimentu erakusten dutenak ume txiki elebidunek elebakarrentzat argitu ezinak diren zenbait arazori irtenbidea topatzeko gaitasuna dutela.