Neurozientzialaria eta Bartzelonako Unibertsitateko genetika irakaslea da David Bueno. Garunaren funtzionamendua eta giza adimenaren mekanismoak aztertzen eman ditu urteak. Heziketarekin lotutako galderak erantzun ditu El Diari de l’Educació agerkarian.

DavidBueno1

Sormena, asperraldiak, zentzumenen estimulazioa, errefortzu positiboa, motibazioa… Buenok dio neurozientziak ez duela aparteko aurkikuntza berezirik egin: “Urteetako esperientziari esker pedagogia ezberdinek ateratako ondorioak baieztatu ditu neurozientziak”, azaldu du.

Sormena
Gizakia berez da sortzailea, eta Buenoren esanetan batez ere haurtzaroan: “Umeak ez duelako aurreiritzirik”, azaltzen du. “Haur batentzako ur botila bat kohete bat izan daiteke. Hori da sormena. Akatsa, hemen, koheteak gustatzen zaizkiolako gurasoek kohete bat erostea da. Egin dezala jolasean botilarekin! Neuronak konektatuta daude ariketa hori egiteko, eta kohetea erosten badiogu moztu egiten ditugu konexio horiek. Sormena landu beharrean, saiatu behar dugu ez eragozten“, dio zientzialariak.

Estimulazioa
Buenoren iritziz zentzumenak estimulatzea positiboa da, baina ez gain-estimulazioa. “Muga umearen zoriontasuna da. Ikusten badugu gustura dagoela, ondo dago. Baina estu edo gaizki ikusten badugu ez gabiltza bide onetik. Eta beste gauza bat: haurra aspertzea gauza ona da, beste ikasbide bat da. Aspertzen zarenean denbora duzu zu zeu izateko: pentsatu egiten duzu, eta zer egin erabakitzen duzu. Txikitan denbora antolatzeko aukera izan duten umeek —aspertu diren umeak— helduaroan errazago hartuko dituzte erabakiak”.

Besteen onespena
Haur batentzako saririk onena bere berdinen onespena dela dio neurizientzialariak: “Irakaslearena, gurasoena, ikaskideena… Irakaslearen oniritzi begirada bat sari handiagoa da 10 bat baino. Horregatik ez da inoiz ikasle bat irrigarri utzi behar. Hezitzaile batzuk pentsa dezakete hobetzeko grina piztu dezaketela horrela. Oso oker daude”.

Motibazioa
Okerren baten aurrean atentzioa deitzea beharrezkoa dela dio Buenok, baina errefortzu positiboa erabili behar dela dio. “Ez duzu ondo egin” esan beharrean, adierazi “hobeto egin dezakezu”. Honek lotura zuzena du motibazioarekin, eta garrantzitsua da gazteak motibatzea.

“Berdinen artean lan egitea izan daiteke motibagarria”, azaltzen du. Eta ohartarazten du nerabezaroko emozioen itzalaldiaren inguruan. “Bolada batean behin eta berriz ezezkoak jaso ostean (aurreko ikasturteetatik, familiatik, lagunartetik datozenak) garunak erabakitzen du paso egitea. Emozioen itzalaldia esaten diogu horri, eta oso zabalduta dago nerabeen artean. Fenomeno aurre-kontzientea da, ez du pertsonak erabakitzen (…) Zaila da motibatzea, berandu heltzen gara. Deskonektatu egin dute”, azaltzen du adituak.

Buenok dio nerabezaroan eragin handia dutela alderdi emozionalak, pantailen erakarmenak, drogen kontsumoak… Zer egin daiteke muturreko egoeretara ez heltzeko? “Garuna beste gauza batzuetan aktibo mantentzea lortzea komeni da”, dio zientzialariak. “Forma ludikoa duten berrikuntzak eskaini behar dizkiegu: antzerkia, kirola, arrisku kirola…”.

Neurozientzilariak ez ditu eskola jardunaldi trinkoak begi onez ikusten. “Nerabeek 08:00etan hasten dute eguna, eta garunaren bioerritmoak 10:00etan hastea gomendatzen du”. Bestetik, garrantzitsua deritzo eskolak eguneko zati handiena ez hartzea, umeek aisialdirako denbora izan dezaten. Eta okerreko ustea da arte plastikoak edo musika curriculumean soberan daudela. “Alor horiek beste ikasketa prozesu batzuetarako garrantzitsuak diren garun atalak aktibatzen dituzte”, azaltzen du.

Argazkiaren iturria eta elkarrizketa osorik hemen. (gazteleraz)