Seme-alabak larunbat gauetan kalera ateratzen hasten direnean gurasoen kezka izaten dira drogak: alkohola, tabakoa… Juan Carlos Alonso psikologoak seme-alabekin drogetaz mintzatzeko aholkuak eman ditu, Puntua aldizkarian, eta tarte honetara ekarri nahi izan dugu. Behean, testua osorik irakurgai.

Guraso bezala kontzienteak al gara gure seme-alaben drogen kontsumoaz? Ze adinetan hasten dira kontsumitzen? Non eta ze ingurutan? Zeintzuk dira kontsumoa errazten duten faktoreak? Nola jokatu gure seme-alabek noizbehinkako edo ohiko kontsumoa azaltzen badute, jaietan, kaleko edanetan…?

Estatistikek diotenez, 14-18 urte bitarteko nerabeen artean alkohola da droga hedatuena. Haren prebalentzia %58,5ekoa da. Ondoren, tabakoa %26,7koa eta kalamua %19,3koa. Baina noiz hasten dira kontsumitzen? Ikerketek diotenez, kontsumoaren hasieraren batez besteko adina 14 urte inguruan kokatzen da. Datu horiek kontuan harturik, guk, guraso edo hezitzaile moduan, garbi izan beharko genuke gure nerabeak lehenago edo geroago drogaren bat probatzen hasiko direla, edo inguruan oso gertu eskura izango dutela horretarako aukera hori, behintzat.

Baina zeintzuk dira drogen menpean jartzeko arrisku
faktoreak? Horien artean, hauek dira azpimarragarrienak: drogen abusuaren aurrekari familiarrak, arazo psikologikoren bat –depresioa, antsietatea…–, inpultsibitatea, arriskuko portaera, gertaera traumatikoak, autoestimazio baxua edo sozialki gutxietsia sentitzea, besteak beste.

Hitz egitea da lehen pausoa

Errealitate horren aurrean zer egin dezakegu guk, heldu moduan? Lehenik eta behin, beraiekin hitz egin behar dugu drogen kontsumoaz. Horretarako, kontuan izan behar dugu nola komunikatu behar dugun nerabe batekin; komunikatzeko trebetasunak izan behar ditugu, aktiboki
entzuten jakin behar dugu… Galdetu zein den haren ikuspuntua, sermoiak ekidin, drogen inguruko nerabeen galderak eta iritziak entzun, konfiantza eman…

Komunikazio horretan, zergatik ez duen kontsumitu behar, horri lotutako gure arrazoiak eta balioak igorri, drogek nola eragin dezaketen bizitzan
garrantzitsuak diren arloetan, hala nola kirolean, osasunean, itxuran eta ikasketen errendimenduan.

Komunikabideen mezuak eztabaidatu ikuspegi kritikotik. Gure nerabe horrek ikusten, entzuten eta pentsatzen duen horretan adi egon.

Nerabeek jasaten duten talde-presioa itzela da adin hauetan, eta drogen kontsumoan hasteko ere bai. Horregatik, oso inportantea da horretaz ere hitz egitea. Nola eutsi lagun arteko presio horri; nola uko egin eskaintzei…

Taldearen onarpena bilatuko du. Horregatik, garrantzizkoa da trebetasun sozialak garatzea gure nerabeengan, “ez” esaten jakitea. Autobaieztapen hori indartzea oso garrantzitsua da. Alde batetik, ezagutu beharko genuke euren bizitza soziala nolakoa den: zeintzuk diren lagunak, ze leku eta girotan mugitzen diren, zeintzuk diren euren aisialdirako ohiturak, kontsumo ohiturak… Baina informazio hau lortzeko, galdeketa zuzena ekidin beharko genuke. Diskrezioz galdetu. Adibidez: Zer deritzozu drogei buruz?; Zergatik uste duzu kontsumitzen direla?; Zuk uste duzu arriskuren bat sor dezaketela?; Zure lagunek zer pentsatzen dute horretaz?; Ezagutzen al duzu zure maiz erretzen edo edaten duen zure adineko norbait? Halako galderak egin. Garrantzitsuena da jarrera irekia azaltzea, dramatismorik gabe, lasai hitz egin, sermoirik bota gabe.

Arauak finkatu

Beste alde batetik, gai honetan ere elkarbizitza osasuntsua sustatzeko arau batzuk finkatzea komenigarria da. Horretarako, edozein arlo hezitzailetan bezala, arrazoi logikoak eta sendoak igorri behar ditugu. Kontsumoa debekatzeak soilik, arrazoirik eman gabe, ez du funtzionatzen. Alde horretatik, nerabeen gurasoen edo helduen artean erabateko adostasuna azaltzea ezinbestekoa da; euren artean ez dadila kontraesanik egon. Nerabeek jakin dezatela gurasoek jarrera berbera dutela alkoholaren kontsumoari buruz. Noizean behineko kontsumoa edo neurrizko alkohol-kontsumoa onartuko da? Nola erantzungo dute nerabeek alkohola kontsumitzen dutela ziurtatzen badute? Asteburu gauetan etxera etortzearen baldintzaz eta ordutegiaz?…

Azkenik, gai honetan ere gure eredua ezinbestekoa da. Ereduarekin hezten dugu. Hau da, kontsumoarekiko igortzen ditugun mezuekin koherenteak izan behar dugu. Egokiena ez erretzea edo alkoholik ez
kontsumitzea izango litzateke; beraien aurrean, gutxienez. Ohitura osasuntsuen ereduak izateko-edo kontsumitzen baditugu, gure kontsumoaz hitz egin beraiekin: Zer erantzungo zenioke zure seme edo alabak kontsumitzen duzun galdetzen badizu? Eta ez kontsumitzea erabaki baduzu, zergatien arrazoiak ere azaldu iezazkiozu.